Menken-Landbouw voorbeeld van particulier initiatief

Als we even later de Rust en Vreugdlaan zijn opgereden, doemt na enkele honderden meters, omringd door bomen en struiken, het omvangrijke fabriekscomplex van Menken-Landbouw op. We worden ontvangen door de algemeen directeur Ab Menken, die ons eerst vertelt hoe deze hypermoderne fabriek terecht is gekomen in deze fraaie omgeving. „Mijn vader begon in 1925 in Oegstgeest een melkzaa^je. Dat was niet zo eenvoudig. De concurrentie was groot. Er werd gevochten om een klant. Het was echt geen uitzondering, dat zeven „melkboeren" in eén straat bezorgden".

Vader Menken startte evenwel met het principe dat wij door de jaren heen altijd gehandhaafd hebben. Hij wilde het nameUjk altijd net even beter doen dan een ander. Dat betekende voor hem toen allereerst een betere kwaliteit leveren. Op dat terrein was het toen een grote chaos. Er was weinig controle. Er werd nogal wat gerommeld met het vetgehalte. Sommige melkhandelaren leverden een produkt af met vier procent vet, maar bij anderen was het soms maar twee procent.

Kwaliteit

Menken sr. kocht zijn melk in bij de beste boeren. Dat wil zeggen bij mensen die op goede grond boerden - de kwaliteit van het grasland heeft invloed op de smaak van de melk -~ en die ook aandacht besteedden aan de verzorging van hun produkt. Toen is al de slagzin geboren „Menken melk, lekkere melk".

Omdat die slogan realiteit vlas boekte Menken succes. Hij werkte op een speciale manier. Als een bepaalde wijk „vol" was zette hij daar een man in en ging zelf weer pionieren. Ab Menken: „Als jongen werden wij daar ook al gauw bij ingeschakeld. Als er een huis leeg stond moesten wij in de gaten houden wanneer er nieuwe bewoners kwamen. Meestal stonden wij dan als eerste op de stoep voor de melkleverantie".

Oorlog

Het bedrijf groeide en groeide. Toen de oorlog uitbrak beschikte men over 16 melkwijken. Inmiddels waren andere activiteiten op gang gekomen. Menken was begonnen met ontroming van de melk. Er werden bijprodukten gemaakt: sla^oom, pap, yoghurt. In november 1940 kwam het standaardisatiebesluit. Dat betekende dat de melk aan bepaalde eisen o.a. inzake het vetgehalte moest voldoen. Er mocht geen melk meer regelrecht van de boer worden betrokken. Alle melk moest via een standaardbedrijf lopen. Menken kreeg een ofüciële vergunning en dat was nogal wat voor de collega's melkhandelaren, die nu van hun eigen concurrent de melk moesten betrekken. 

„Mijn vader keek echter verder dan zijn neus lang was", aldus Menken. ''Hij heeft daarom nooit de eigen melklopers bevoordeeld. Het lag echter voor de hand, dat na de oorlog, toen de levering weer vrij werd, onze oorlogsklanten een andere leverancier opzochten, want wij bleven toch hun concurrent. Wij moesten dus een keus maken, kleinhandel of groothandel. De keus viel op het laatste en mijn vader deed alle zestien wijken cadeau aan de melklopers. Dat gebeurde zonder contracten, hoewel we natuurlijk de hoop uitspraken dat ze bij ons bleven kopen. Dat is gebeurd en de uitbouw kon verder van start gaan".

Uitbouw

Het ging bij Menken beter dan bij veel andere bedrijven in deze sector. In de jaren na de oorlog werden niet minder dan 18 kleinere en grotere bedrijven overgenomen. 

Een zeer belangrijk jaar was 1949. De gebeurtenissen uit dat jaar zijn dan ook oorzaak geweest van het feit, dat Menken in Wassenaar terechtkwam. Op een pachtboerderij van het landgoed ''Rust en Vreugd", eigendom van de bekende Rotterdamse familie Van Ommeren, zat toen boer Van Paridon. Hij was een commercieel ingesteld man en richtte ook in 1926 een soortgelijk bedrijf op als Menken. Daarbij welkte hij op een manier die vooral in het Wassenaar van voor de oorlog aansloeg. Van Paridon bediende zijn klanten met eigen ponywagens, slijters in uniform en een eigen manege voor de kinderen van zijn klanten.

Toen de eigenaar in 1949 overleed kocht Menken het bedrijf. Men sloeg gelijk aan het bouwen en moderniseren, de basis voor de huidige moderne onderneming was gelegd. De groei in de volgende jaren was werkelijk formidabel. Via allerlei fusies beschikt men nu naast Wassenaar nog over melkbedrijven in Utrecht en Oud-Gastel, terwijl men in Vianen een kaasfabriek overnam. Menken is ook actief in frisdranken. Coca-Cola wordt gebotteld in Soest, de rest van de frisdrankenproduktie is geconcentreerd in de Lika-fabriek in Bodegraven. Ver over de 300 medewerkers zorgen nu voor een omzet van, vorig jaar, 340 miljoen gulden.

Frisdranken

Menken wil nog wel wat kwijt over de stap die men destijds zette in de frisdrankenmarkt. ''In de jaren zestig zagen we steeds meer het verschijnsel optreden van frisdranken verkoop door de melkhandel Die produktie lag eigenlijk niet zo ver van ons bed. Wat een ander kan kunnen wij ook, dachten we. Tenslotte waren we gewend met vloeistof en het vullen van flessen om te gaan. We zijn met een klein lijntje hier in Wassenaar begonnen en dat is nu uitgegroeid tot een prachtig bedrijf. Die handel in frisdranken is overigens bikkelhard. Het weer werkt trouwens op het ogenblik ook niet mee aan een flinke consumptie. We trachten zo goed mogelijk de vraag van de markt te peilen. Ons merk ''Jaffa" doet het in de kartonnen kleinverpakkingen erg goed, ook in het buitenland. Van onze frisdranken wordt 80% geëxporteerd. Maar ook onze melkprodiikten gaan naar vele delen van de wereld. Behalve in de meeste Europese landen kunt u ons bijvoorbeeld tegenkomen in het Midden-Oosten en op Haïti".

Export

Evenals de meeste ondernemers klaagt Menken over het hoge kostenpatroon in ons land. ''Een bedrijf als het onze zal het voornamelijk van export moeten hebben als we wUlen doorgroeien. In Nederland zijn we zo'n beetje uitgekeken. De kaarten zijn hier zo ongeveer geschud, al blijven we attent op de mogelijkheden. We moeten hier in Nederland echter bijzonder goed opletten, dat we ons niet uit de wereldmarkt prijzen. Ik ben een voorzichtige hoop dat het kabinet dat we nu hebben wat meer commercieel is ingesteld dan het vorige. Dat de heer Beyen onze export nu behartigt vind ik positief. Hij is een zeer kundig man. Maar nogmaals onze kosten, dat is een probleem. Daar kan je natuurlijk niet alleen het kabinet-Den Uyl de schuld voor geven. Dat is al 15 jaar aan de gang. Destijds is een prachtig sociaal systeem ontworpen en ik ben er direct voor dat mensen in nood moeten worden geholpen. Dat is ook voor ons goed, want het bevordert de consumptie. Maar men heeft niet ingecalculeerd, dat de wereld niet alleen uit nette mensen bestaat en dan wil ik echt niet alleen naar de werknemers kijken".

In de fabriek

Even later lopen we door het fabriekscomplex. Daarbij valt wel het een en ander op. Om met de menselijke factor te beginnen. Menken gaat erg joviaal met zijn personeel om. Tijdens onze tocht door de diverse afdelingen horen we doorlopend opmerkingen als ''hoe was de vakantie Jan", ''Gefeliciteerd met de gezinsuitbreiding. Frits", ''Lukt het een beetje, Karel", waren niet van de lucht. De' techniek in de fabriek is  indrukwekkend. Mensenhanden komen er nauwelijks meer aan te pas. Dat begint al bij de boeren, waar de koeien machinaal worden gemolken. De melk gaat naar de gekoelde opslagtank, vanwaar de rijdende melkontvangsten van Menken het produkt komen ophalen. Bussen zijn er dus niet meer bij. De melktankwagens brengen de melk naat Wassenaar, waar enorme tanks met een inhoud van 180.000 liter elk, verder koelen naar 4 graden Celsius. Dan begint de verwerking. Het proces van homogeniseren en pasteuriseren en de verwerking tot allerlei produkten is welhaast volautomatisch. Keurig worden kartons en flessen gevuld met melk, yoghurt, karnemelk en de vele vlasoorten. In totaal zijn er 1S8 verschillende soorten produkten en verpakkingen. Uniek is ook een reusachtige gekoelde opslagruimte van waaruit alles naar de afnemers wordt vervoerd.

Voor een bedrijf dat kwaliteit voorop wil stellen is het laboratorium een uiterst nuttig instrument. Ook belangrijk voor de leverende boeren. Als er ergens iets mankeert horen ze dat. Deskimdigen van Menken helpen dan de problemen oplossen.

Open huis

We kwamen inderdaad voor allerlei verrassingen te staan tijdens de fabriekswandeling. Toen een bepaalde deur open. ging kwamen we in een donkere ruimte waarin een kleuterschoolklas naar een diaprogramma zat te kijken, waarin het ging over lekkere melk, lekkere boter en lekkere kaas. Menken vertelde dat in deze ruimte bijna iedere dag allerlei groepen worden ontvangen: huisvrouwen, scholen, supermarktverkopers enz. Er worden dan aangepaste dia-series vertoond, terwijl dan ook de fabriek wordt bezichtigd. Het heeft uiteraard allemaal hetzelfde doel: meer goodwill te kweken voor ons nationale produkt.

Menken-Landbouw Is inderdaad een open huis, terwijl het ''net even beter doen" hen op het lijt staat geschreven. Een bedrijf waarop niet alleen Wassenaar trots kan zijn, maar dat de eer van ons hele land als zulvelland hoog houdt. Als zodanige kan het zeker als een ''paradepaardje" van onze nationale zuivelindustrie dienst doen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen