,Gebruik den Tijd' in vernieuwd Amsterdam CS

Wie nog snel even de trein wil halen, op tijd een afspraak wil nakomen in de stad, nog net voor sluitingstijd zijn inkopen bij De Bijenkorf wil doen of op tijd op het werk wil komen, heeft tegenwoordig meer kans dat te redden, nu de ingrijpende interne verbouwing weer een eind is gevorderd. „Vele historische stationsgebouwen dragen hun ouderdom met ere en hebben zo'n geweldige architechtonische betekenis, dat zij - met eventuele inwendige aanpassingen - voor het nageslacht dienen bewaard te worden", aldus de opvatting van de Nederlandse Spoorwegen. Wie durft te ontkennen dat die opgeld doet voor het CS („het negende wereldwonder"), in onze hoofdstad? Morgen is het Open Dag in het Centraal Station. Dit ter gelegenheid van het gereedkomen van de hal en de middentunnel, als hoofdmoot van de grootscheepse verbouwing, die in 1980 werd begonnen.

Te klein, rommelig
Het CS had dringend behoefte aan een ruimer jasje. De toenemende stroom reizigers kon steeds moeilijker worden verwerkt. In 1975 oordeelden de reizigers negatief over het CS: „Te klein, rommelig, armoedig, on voldoende ruimte voor NSen andere voorzieningen, veel te grote drukte in de hal en voor de loketten en het geheel is sfeerloos". De inwendige verbouwing gebeurde ook met het oog op toekomstige ontwikkelingen; toename van reizigersaanbod door gereedkoming van Hemtunnel, Schiphollijn en Flevolijn. Voorop stond: geen aantasting van het als monument beschermde gebouw. De verbouwingswerkzaamheden duren nog tot en. met 1986. Dan zal bijna 100 miljoen gulden besteed zijn, een veelvoud van wat het stationsgebouw kostte toen het werd gebouwd (1.275.000 gulden). De westtunnel wordt vernieuwd en de perrons krijgen een opknapbeurt. In de westtunnel kom je nu het bord tegen dat voor enkele maanden op verscheidene plekken in het gebouw aan te treffen was. Daarop staat: „Amsterdam CS wordt verbouwd. Neem het ongerief voor lief. U krijgt de ruimte". Tijdens de werkzaamheden ging de treinenloop normaal door. Een hele prestatie om tijdens de verbouwing alles in goede (spoor)banen te leiden!
De opening van het Centraal Station vond op 15 oktober 1889 plaats. Het gebouw werd ontworpen in een tijd dat Amsterdam 39 treinen per dag te verwerken kreeg. In het jaar van opening was dat aantal tot 194 opgelopen. Het groeide tot het aantal van ruim 1000 nu. Op een werkdag is het gebouw een bijenkorf waarin opgeteld 80.000 à 90.000 reizigers samenkomen.

Tip voor dagje uit
Misschien is het een tikkeltje overdreven het Centraal Station en naaste omgeving te tippen voor een dagje uit. Een feit is dat er erg veel te zien en te beleven valt. Niet alleen morgen, tijdens de Open Dag. Dan zullen vanuit alle richtingen extra treinen Amsterdam CS binnenrijden. Vertegenwoordigers van de provincies demonstreren op hun eigen wijze hun aanwezigheid in het station. Optredens van muziekgroepen zijn aangekondigd. De NS-Harmonie zal niet ontbreken. Op spoor 7a is een show van spoorwegmaterieel. Onder meer al het begin deze maand geleverde eerste exemplaar van de NS-dubbeldekker uit- en inwendig te bezichtigen zijn. Ook is er een show van kleine treintjes (ruil en verkoop). Allerlei spoor-attributen, zoals diverse posters en bouwplaten, zijn verkrijgbaar. Je kunt een bijzondere treinrit meemaken. Hij voert van het CS via de Watergraafsmeer en de verbindingsbaan Duivendrecht naar Abcoude en terug via dezelfde route. En nog veel meer spoor-activiteiten zijn er op die dag mee te maken.
Op een werkdag een dagje uit naar het Centraal Station en naaste omgeving. De middentunnel is verbreed van 4,5 tot 18 meter. In het midden zijn vaste trappen. Maar de meeste reizigers gebruiken de nieuwe roltrappen die aan weerszijden van de tunnel naar de perrons leiden. Aan weerskanten van de tunnel zijn winkeltjes (lectuur, versnaperingen, bloemen, schoenreparaties, souvenirs, homeopathie en óók een videotheek met „soft-sex", „porno" en „griezel"...).
„Spreek vrijmoedig over God maar misbruik nooit Zijn naam", staat op affiches van de Bond tegen het vloeken. Tot de stationsreclame-uitingen behoort ook die van de Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind: „Ongewenst zwanger... wat nu"? Het valt op dat het daarbij behorend telefoonnummer veelal onleesbaar is gemaakt....
In het nieuwe zelfbedieningsrestaurant een heerlijk kopje koffie en een spoorwegpunt nuttigen - wie kan het laten? In de maand oktober wordt de jachtschotel „speciaal aanbevolen".

„Gebruik den Tijd"
Tegenover de automatische schuifdeur van het selfservice-restaurant de fraaie houten deur van de voormalige „wachtkamer 3e klasse" (nu vergadercentrum), waarboven een geschilderde voorstelling van korenaren, druivenranken en bouwgereedschappen met daaronder de woorden: „Voeden", „Bouwen", „Kleeden" en weer daaronder de versregels: „Die een penninck wint ende behout,/Die mach 't verteren als hi wort out;/Had ick dat bedacht in mine jonge dagen,/So dorst ick het in min outheit niet beklagen".
In de ruimten aan perron 1 zijn veel meer van dergelijke voorstellingen en gedichtjes te ontdekken. In de voormalige wachtkamer Ie klasse is nu een Trans Reisbureau ondergebracht. Er is veel te doen geweest omtrent de koffiekamer en het restaurant. He actiecomité „Red de restauratie van het CS" deed van zich horen. Er kwam toch een nieuw zelfbedieningsrestaurant. De vroegere, bij veel treinreizigers zo zeer geliefde sfeerrijke koffiekamer is thans een trefpunt voor bruin vocht minnende NS'ers. Schoonmaaksters, rangeerders, conducteurs, machinisten en andere personeelsleden zitten aan de ronde tafeltjes.
In de gang, boven een deur staat: „Gebruik den Tijd eer hij ontvliedt: Hij is uw Vriend verdrijf hem niet". De toegang tot „Restaurant Ie klasse" is geblokkeerd. Vanaf het perron kun je door een raampje een blik naar binnen werpen. De nu nog lege ruimte maakt een troosteloze indruk.
Wat verderop trekt een sierlijk verguld ijzeren hekwerk de aandacht. Wat schuilt daarachter? Het is het Koninklijk Paviljoen, dat bestaat uit een wachtkamer voor de koninklijke familie, een kamer voor het gevolg, een toiletkamer, een trappehuis en een in- en uitrit voor voertuigen. Op de wanden zijn allerlei voorstellingen geschilderd en spreuken aangebracht. Tijdens de Open dag is dit bijzondere gedeelte van het CS te bezoeken.
Je mist bankjes in de hal. Verscheidene mensen gaan dus maar zitten op de afscheidingen. Sommigen lijken helemaal geen treinfanaten te zijn. Die beschouwen het gebouw als verblijfplaats. Zoals die landloper, omringd met lege en volle bierflessen van een formaat groter dan gewoonlijk. Je hoort talen uit alle werelddelen en je ziet mensen uit de Eerste, Tweede en Derde Wereld. De hele wereld komt in Amsterdam samen. Afval werp je zomaar op de nieuwe tegelvloer. Een beetje werkverschaffing is toch „dienend" bezig zijn?
Veel is er veranderd in de nieuwe opzet van het stationsgebouw. Er zijn meer loketten binnenland, waarachter snel wordt gewerkt met de beeldschermterminals. Ook zijn er plaatskaartenautomaten. De loketten buitenland en de balies voor inlichtingen en reserveringen zijn apart gesitueerd. Een oud heertje kijkt wat onwennig rond  in de hal. Via een balie inlichtingen en reserveringen en een loket buitenland komt hij ten slotte terecht bij een loket binnenland, waar hij dan eindelijk een strippenkaart kan kopen. Op veel plaatsen zijn pictogrammen, die een „internationale taal spreken".
De meeste bagagekluizen zijn „bezet". De witte muren van de gang zijn „versierd" ; met graffiti. „See jou next year in Amsterdam. Now we leave,..shit!!" Een medewerkster achter het loket Gevonden voorwerpen vertelt dat er ook nog eerlijke vinders zijn. Die brengen zelfs volle portemonnees. „Daar staat ie!" roept een meisje verheugd uit. Zij krijgt haar tas met inhoud terug. 
Spoorwegpolitieagenten houden alle uithoeken van het stationsgebouw goed in de gaten. Een van hen zegt dat het overzichtelijker is geworden. „De criminaliteit is er niet minder op geworden...".
Ergens een affiche van Stationsevangelisatie. „Echte vrede en veiligheid? Alleen God geeft dit ons". De tekst van Spreuken 1:33. „Lees de Bijbel, Gods woord!" 
Vanuit het CS op het Sta- - tionsplein: Links in de verte de blauw gekleurde woorden „God roept u. Jesus loves you". Trams klingelen en knarsen. Klanken van een draaiorgel. Taxi's rijden af en aan. Een meisje speelt op een dwarsfluit. Het herbouwde Noord-Zuid-Hollandsc/i Koffiehuis staat mooi aan het Open Havenfront. De bedrijfsleider biedt een kopje koffie aan, dat normaal ƒ 2,25 kost. Deze prijs geldt mede om drugsverslaafden, dealers en zwervers te weren, hetgeen tot nu toe is gelukt. Bij het inwonende VVV-kantoor is het altijd druk. „Surprising Amsterdam". „Amsterdam moet je proeven".
We lopen rondom het immense stationsgebouwencomplex. Het draagt onmiskenbaar het stempel van de roomskatholieke architect P. J. H. Cuypers. De bouwstijl is neo-Franse gotiek met (Hollandse) renaissance-elementen.
Fietsen staan her en der tegen en in de buurt van het gebouw.
Een jongeman unineert tegen het exterieur van het Koninklijk Paviljoen... En ruïneert daarmee het CS...
Via een sombere onderdoorgang kom je op de De Ruyterkade achter de twee enorme overkappingen van het CS. Veerponten over het drukke IJ. Boten langs de steigers. Lawaai en stank door druk gemotoriseerd verkeer. Fiets- en wandelpaden worden opgeknapt. Een viskraamhouder wil wel een broodje haring verkopen. Hij zou het fijn vinden als het IJ en omgeving meer bij het centrum van de stad werden betrokken door betere en aantrekkelijker verbindingen door het CS. Een adviesgroep bracht onlangs een rapport daarover uit.
's Avonds staat het stationsgebouw in de schijnwerpers. De honky tonky speciaal smaakt uitstekend in het zelfbedieningsrestaurant. Het is spitsuur. Er wordt gewaarschuwd voor zakkenrollers en tasjesdieven. Haastige reizigers drommen de treinen binnen. Wie heeft tijd en oog voor de omgeving? Velen morgen wellicht?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen