Insektenreservaat in ere hersteld

Dit is een passage uit het rond 1900 verschenen Verkade-album, waarin bioloog Jac. P. Thijsse een beschrijving geeft van de Zandkuil op Texel. Komend weekeinde gaan ongeveer 25 insektenkundigen dit gebied, dat al ruim zestig jaar Nederlands enige insektenreservaat is, in de staat herstellen zoals Thijsse die destijds zag.
Het karwei wordt uitgevoerd door leden van de Nederlandse Entomologische Vereniging. Het gaat veelal om amateur-insektenkundigen die - al dan niet gewapend met vangnet en schoudertas - proberen bij te houden hoeveel insektensoorten een bepaald gebied telt. Initiatiefnemer is Ben Brugge (32), beheerder van de insektencoUectie van de Universiteit van Amsterdam.
De Zandkuil is een oude, 7500 vierkante meter grote zandafgraving tussen Den Burg en Oudeschild. Het zand diende vroeger waarschijnlijk ter versteviging van zeedijken of fortificaties op het eiland. De kuil werd in 1923 aangekocht door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten vanwege het belang voor de aanwezige insekten, in het bijzonder de grote kolonies graafbijen en graafwespen.
Graafbijen en -wespen leven solitair (alleen) in gangetjes in de grond. Ze onderscheiden zich daarmee van in nesten levende bijen en wespen, die men 's zomers buiten wel op limonadeflesjes tegenkomt. Hun namen - zoals vliegendoder, rupsendoder, bultenaar, kegelbij, maskerbij en pluimvoetbij - geven vaak een aanduiding van hun uiterlijk of nut voor de mens.
In de loop der tijd is het aantal soorten (vooral bijen) dat nog in de Zandkuil leeft, als gevolg van een verruiging van het terrein, sterk geslonken. Waren er in de dagen van Thijsse nog zo'n veertig soorten, nu zijn het er niet meer dan 27. Bij niet ingrijpen zouden er uiteindelijk twee of drie overblijven, zo voorspelt Brugge.
Zo op het oog lijkt het insektenreservaat goed te gedijen. Bomen en struiken uit het aangrenzende bos rukken op en waar eens zandhellingen lagen groeien nu allerlei grassoorten. Deze ontwikkeling maakt het leven voor de bijen en wespen echter met het jaar moeilijker. De toenemende begroeiing verspert de weg naar hun holen en de kleine planten, zoals struikheide, die voor voedsel en prooidieren zorgen.
Vandaar dat de leden van de entomologische vereniging toestemming hebben gevraagd aan Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten om samen met enkele bewoners van Texel een deel van de bomen en struiken te kappen en het gras te verwijderen. Ze hopen dat als het werk klaar is ook bijen- en wespensoorten die verspreid op het eiland of op het vaste land leven, naar de Zandkuil terugkeren.

Enige manier
De entomologen zijn er van overtuigd dat het uitvoeren van dit soort beheersmaatregelen de enige manier is om daadwerkelijk insekten te beschermen. Ze vinden dat daarmee bij het beheer van alle andere natuurreservaten in Nederland veel meer rekening zou moeten worden gehouden. Zelfs de aanwijzing van twee insektensoorten - het vliegende hert (een kever) en de grote vuurvlinder - tot beschermde inheemse diersoort heeft nooit geleid tot belangrijke wijzigingen in het beheer van gebieden waar deze beestjes voorkomen, stellen ze.
Dat de insekten in het natuurbehoud onvoldoende aan bod komen wijt de vereniging aan complexiteit en omvang van het insektenrijk (Nederland telt alleen al een kleine 20.000 insektensoorten) en het daarmee samenhangende gebrek aan kennis op dit gebied bij de verschillende natuurbeschermingsorganisaties.
Het verklaren van insekten tot beschermde diersoort heeft volgens de entomologen overigens weinig nut. Brugge is van oordeel dat het onmogelijk is insekten alleen door vangst uit te roeien. Afgezien van maatregelen tegen milieuvervuiling biedt slechts de handhaving van hun terrein soelaas, beklemtoont hij.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen