"Pruis van Afrika'' behoedt Niger voor droogte-crisis

Dat is vooral te danken aan een man: president Seyni Kountche, bijgenaamd de „Pruis van Afrika". De generaal heeft ondanks zijn binnenlandse problemen, zoals nepotisme, de uitdaging van deze ernstige droogte-crisis voortvarend aangepakt.

Nigerijnse weg
Een verstandige aanleg van graanvoorraden, een goed functionerende voedseldistributie door het leger, het verstandig gebruik van de inkomsten uit het belangrijkste exportprodukt, uranium, de intensivering van de tuinbouw en niet in de laatste plaats de blijvende vestiging van nomaden hebben de 6,3 miljoen inwoners tot dusver voor hongersnood behoed. Daarmee steken Niger en president Kountche gunstig af temidden van de andere probleemgebieden.
Kountche kwam, zoals verscheide! van zijn collega-staatshoofden, in 1974 aan de macht door een militaire staatsgreep na de grote droog-catastofe van het begin van de jaren zeventig. De energieke officier is niet vervallen in het patroon van zijn voorgangers. Hij woont nog met zijn gezin in de kazerne, geniet geen maandenlange vakanties in Europa, heeft kennelijk geen vermogen bijeengegaard en bouwt niet aan een persoonscultus. Buitenlandse adviseurs kenschetsen hem als een ascetische, uiterst wantrouwende, harde werker.
Kountche heeft zijn zinnen gezet op een eigen „Nigerijnse weg" en kan bogen op enige opmerkelijke successen. „Geen Nigerijn zal meer van honger sterven", bezwoer Kountche na de staatsgreep van 1974. Onlangs heeft hjj, ondanks de opdrogende bronnen en de aanzwellende vluchtelingenstroom uit het dorre noorden van het land, zelf, openlijk aap. die belofte herinnerd.

Noodrem
Sinds de staatsgreep heeft Niger geen grondwet, geen parlement en geen politieke partijen: Kountche wil een „ontwikkelingsmaatschappij" opbouwen, waarbij op alle niveaus raden gevormd worden om aan de besluitvorming deel te nemen. Dat staat ver af van westerse modellen van democratie, maar de president beschouwt zijn model als een „school voor de democratie". Voor Afrikaanse verhoudingen zit Kountche redelijk vast in het zadel. Een poging tot staatsgreep door zijn naaste medewerkers werd in het najaar' van 1984 in de kiem gesmoord.
Wij hebben alleen maar zand enstenen, dus moeten we de uiterste discipline betrachten, zo vat een ambtenaar in Niamey de principes van het militair bewind samen. Kountche dankt zijn prestige vooral aan zijn economische successen. Voor 1974 werd in Niger, ook onder Franse invloed, de traditionele landbouw steeds meer verdrongen door exportgewassen als katoen en pinda's. De nieuwe militaire machthebbers trokken aan de noodrem. De bescheiden middelen van het land werden geconcentreerd op de verbouw van voedingsgranen als gierst en sorghum.
De boeren krijgen in Niger door de staat gegarandeerde gierstprijzen, die hoger zijn dan elders in de Sahel. Voorts werden van staatswege silo's aangelegd voor noodsituaties, maar ook om speculanten geen kans te geven. Behalve een degelijk plan had Niger ook geluk: de rijke uraniumvoorraden brachten in de jaren zeventig een flink bedrag in de staatskas.

Toeareg-kudden
Maar de vraag naar uranium is de laatste jaren sterk gedaald. De droogte brengt nu opnieuw de structurele problemen aan het licht. De toekomst wordt bedreigd door de voortgaande woestijnvorming. Door de sterke bevolkingsgroei worden de vruchtbaarder gronden snel uitgeput. Anders dan vroeger krijgen de landbouwgronden na de oogst niet meer enkele jaren de gelegenheid om zich te herstellen.
Nog steeds is hout de belangrijkste brandstof. Op de schaarse begroeiing van de Sahel wordt roofbouw gepleegd. Vooral de kudden van de nomaden, die hun vee meer beschouwen als symbool van rijkdom dan als vleesleveranciers, doen een ernstige aanslag op de beplanting. De savannezone van de Sahel begint daardoor steeds meer op een woestijn te lijken.
De eerste slachtoffers van de droogte waren de kudden van de trotse Toearegs in het noorden van het land. Gezien de grote schade aan het milieu die de runder- en schapenkudden aanrichten, lijken de regeerders in Niamey vastbesloten een terugkeer naar het nomadenbestaan tegen te gaan. Een ontwikkelingswerker beaamt dat de cultuur van deze nomadenvolkeren tot uitsterven gedoemd lijkt.
In de omgeving van Tahoea worden pogingen ondernomen om duizenden Peog- en Toeareg-nomadên om te scholen tot groentekwekers. Vertegenwoordigers van de Afrikaanse Ontwikkelingsbank zien daarin de „enig mogelijke, maar uiterst moeilijke uitweg uit dit dilemma". Kountche wil ook meer nadruk leggen op geboortenregeling, een moeilijke opgave in dit islamitische land.

Zendingsdrang
De binnenlandse politiek wordt gecomplementeerd door een evenwichtig buitenlands beleid, in de luwte van de burgeroorlog in Tsjaad en de revolutie in Bourkina Fasso. De zendingsdrang van het buurland Libië heeft Niger tot dusver aardig kunnen weerstaan. Na een periode van gespannen verhoudingen met Tripoli is de relatie met Gaddafi's bewind weer verbeterd, terwijl Niamey ook met de Verenigde Staten op goede voet staat.
Washington levert in 1984-1985 voor rond 55 miljoen dollar economische en militaire hulp aan Niger.  Zolang de droogte aanhoudt, zal het land ook voedselhulp nodig hebben. De Verenigde Staten hebben voor 1985 100.000 ton graan toegezegd. Onlangs is Kountche in Washington met veel ceremonieel vertoon ontvangen door president Reagan. 

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen