Afrikanen hebben voorliefde voor traditionele spaarvormen

  Zo ook Turn Gabriel, een in Groot-Brittannië opgeleid schoolhoofd. „Het is veel gemakkelijker omdat de banken allerlei formaliteiten kennen en provisies berekenen", zei Gabriel. „Banken zijn omslachtig en vervelend."
  Varianten van roulerende spaarsystemen als de njangi's — waarin elke deelnemer maandelijks een bedrag stort en een van hen om de beurt de pot krijgt — zijn in heel Afrika populair.

Vertrouwen
  Een njangi wordt doorgaans gevormd door 12 personen, meestal mensen uit hetzelfde dorp, ook al zijn sommigen intussen naar de stad verhuisd. De verenigingen hebben twee fondsen: een klein waaruit de drankjes — korenbier en palmwijn bijvoorbeeld — worden bekostigd voor de maandelijkse bijeenkomsten, en een spaarfonds. Elke maand gaat de hele inleg naar een van de leden, die het bedrag moet terugbetalen als hij of zij aan de beurt is.
  Het te sparen bedrag is afhankelijk van het vertrouwen dat de leden in elkaar stellen, zei Gemuh Akuchu, een politieke wetenschapper die in de VS heeft gestudeerd. In zijn eigen njangi legt ieder lid maandelijk 60.000 CFA-francs (450 gulden) in, zodat de pot 720.000 CFA (5.400 gulden) bedraagt. Het geld wordt gebruikt voor uiteenlopende grote uitgaven als huizen, auto's, studiekosten of belastingen.
  Virginia DeLancey, een Amerikaanse die onderzoek heeft gedaan naar Afrikaanse spaarvormen, herinnert zich het geval van een gezin met vijf echtgenotes die van hun njangi-geld een kettingzaag kochten, opdat hun man hen daarmee op hun oude dag zou kunnen onderhouden.
  Als een van de leden op een bepaald moment extra veel geld nodig heeft kan hij zijn beurt een keer overslaan, of kunnen er wijzigingen worden aangebracht in het roulerend systeem.
  De memsen van de Bamilekestam veilen soms de maandelijkse pot. De hoogste bieder kan het geld bijvoorbeeld gebruiken om een lading door de douane te krijgen, de goederen te verkopen, zijn veilingkosten terug te verdienen en daama nog een mooie winst over te houden.
  Akuchu en Gabriel zijn respectievelijk voorzitter en secretaris van een njangi in Yaounde. Alle 12 deelnemers behoren tot de Graffi-stam en zijn afkomstig uit een dorp in het westen van Kameroen.
  Net als zijn vader vroeger staat Akuchu aan het hoofd van de njangi in zijn woonplaats. „Het is een voorbeeld van een oude, Afrikaanse traditie. Ook al zouden we al onze dorpen in moderne steden veranderen, dan nog zouden de njangi's blijven bestaan", zei Akuchu. Hij zei dat in Kameroen duizenden njangi's bestonden en dat deze spaarvorm dateerde uit de tijd dat er nog geen geld werd gebruikt. Toen ging het om bananen en koffie.
  De hechte stambanden zorgen ervoor dat niemand er tussenuit knijpt voor hij zijn mede-leden heeft terugbetaald, zeiden Akuchu en Gabriel. „De njangi's zijn gebaseerd op vertrouwen. Als je de oorzaak bent van problemen word je waarschijnlijk buiten de volgende njangi gehouden", zei Gabriel.
  „Je kunt niet meer naar je geboortedorp terug. Hoe kun je naar huis gaan om je oude dag door te brengen en te sterven als je niet betaald hebt?", zei onderzoekster DeLancey.

Vijandig
  DeLancey, die haar onderzoek deed in opdracht van onder meer de Wereldraad van Kredietinstellingen, zei dat njangi's en vergelijkbare verenigingen blijven bestaan ondanks de banken en het groeiende aantal kredietinstellingen, omdat zij goed functioneren. „De meeste mensen zouden niet eens weten hoe zij een lening bij een bank moesten aanvragen."
  Onderzoek in Freetown, de hoofdstad van Sierra Leone, toonde aan dat kleine ondernemers banken en andere financiële instellingen zien als onpersoonlijke en vijandige instituten ten behoeve van „grote buitenlandse bedrijven en machtige topfiguren in eigen land." Een speciaal kredietplan van de regering ten behoeve van kleine ondernemers werd maar door 2 procent van deze groep benut.
  DeLancey zei dat veel njangi's tegenwoordig samenwerken met officiële kredietinstellingen. Zo kent de njangi van Akuchu ëen speciale „spaar-njangi" die grotere bedragen uitleent dan de traditionele njangi. De grondregel blijft echter: „De hoogte van het toegestane bedrag is afhankelijk van de persoonlijke integriteit van de lener."
  Zelfs in mohammedaanse landen als Somalië en Mali, waar de islamitische wet rente op leningen verbiedt, bestaan soortgelijke spaarclubs. De shalongo's (in Zuid-Somalië) of hagbads (in Noord-Somalië) worden vooral door vrouwen gedreven. De pari, de variant die in Mali bestaat, kent zowel mannelijke als vrouwelijke leden.
  In Nairobi, de hoofdstad van Kenia, vormen twaalf schoonmaaksters uit West-Kenia de „gemengde groep Loresho" — een spaarvereniging die de pot elke maand aan twee leden uitkeert. Ook is het mogelijk noodleningen te krijgen tegen 20 procent rente.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen