Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Voeten en benen

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Voeten en benen

Hoe gaat het?

6 minuten leestijd Arcering uitzetten

Het is opvallend hoeveel vragen er gesteld worden over voeten en benen, pijn, tintelingen, jeuk, open plekken enzovoorts zijn veel gehoorde verschijnselen. Dat onze getrouwe onderdanen aanleiding kunnen geven tot vele kwalen en kwaaltjes is eigenlijk niet zo verwonderlijk. Ze hebben een zeer belangrijke functie; staan, lopen, bewegen, met alles hebben ze te maken.


Eigenlijk zijn de benen een soort orgaan met een specifieke functie: het dragen van het lichaam in alle omstandigheden. Wat zit er in een been: een aantal botten, belangrijke gewrichten en spieren. Verder nog zenuwen die het geheel van spieren verzorgt en de zenuwimpulsen vanuit de huid doorgeven naar de hersenen. Vervolgens de aan- en afvoerende bloedvaten die er voor zorgen dat er voedingsstoffen aangevoerd worden en de afvalstoffen netjes afgevoerd worden. Eigenlijk niets bijzonders dus, zolang alles maar goed gaat.
Wat kan er dan zoal fout gaan in de benen?

De botten

De botten in de benen (een vreemde oordspeling trouwens) zijn belangrijk aar niet het belangrijkste: de gerichten vormen de basis voor de bewegingen. Heup, knie en enkel zijn de voornaamste gewrichten. Omdat het hele lichaam op deze gewrichten steunt, zijn ze ook aan slijtage onderhevig, zoals alle andere gewrichten maar dan versterkte mate.
Normaliter zijn de gewrichtsoppervlakken bekleed met een laagje kraakbeen om de 'loopvlakken' zo ad en soepel mogelijk te houden. Tevens kunnen door de veerkracht die kraakbeen bezit, schokken (zoals bijvoorbeeld bij lopen) worden opgevangen.
In de loop van het leven slijt dit kraakbeenlaagje af en gaat het gewricht als het ware 'bot op bot' lopen. Dit geeft een nog grotere slijtage met alle gevolgen van dien. Er gaat pijn optreden en stijfheid in de gewrichten. Vooral de heupen zijn daarbij de grote boosdoeners.
Zolang men stil blijft zitten, zijn er geen grote problemen, maar zodra men gaat lopen begint de pijn. Pijn in een bepaald gewricht kan op oudere leeftijd een aanwijzing voor slijtage of met een duur woord, arthrose, zijn.
Arthrose is er natuurlijk in verschillende stadia van zeer licht tot zeer ernstig. Vrijwel iedereen boven de zestig jaar heeft wel een beetje arthrose in een of ander gewricht maar dit hoeft nog geen klachten te geven. Als behandeling borden meestal pijnstillers gegeven, de gewrichten als zodanig zijn niet te herstellen. Tenminste niet de originele gewrichten, wel is het mogelijk om bepaalde gewrichten te vervangen door prothesen, kunstgewrichten dus. Met heupprotheses is al een grote ervaring opgebouwd en de resultaten zijn zeer gunstig. Natuurlijk wordt er niet zómaar een kunstheup ingezet. Er moet sprake zijn van een heftige pijn en duidelijke afwijkingen van het gewricht. Vaak is het echter zo dat de patiënten zeer oud zijn, zodat de algehele conditie het niet toelaat dat hij/zij wordt geopereerd. De verdoving door middel van een 'ruggenprik' heeft daar echter wel verbetering in gebracht.

Systeemziekte

Een andere belangrijke aandoening van de gewrichten in de benen is de rheuma ofwel rheumatoïde arthritis. Dit is een ontsteking van de gewrichtsholte met aantasting van het bot en het kraakbeen. Het beeld lijkt wat op slijtage maar is toch ook weer anders. Rheumatoïde arthritis is een systeemziekte, wat wil zeggen dat ook andere delen van het lichaam kunnen worden aangedaan. Vaak begint rheuma in de kleine gewrichten, met name in handen en voeten.

Later kan de ziekte zich uitbreiden naar de grotere gewrichten en de aandoening kan zelfs wel verspringen van het ene naar het andere gewricht. Bekend is de afwijkende stand van de vingers, die krom gaan staan na een langere periode waarin de rheuma actief is geweest. Bij rheuma zijn er duidelijke bloedafwijkingen te vinden, iets wat bij arthrose of slijtage niet het geval is. Rheuma is vaak zeer weersafhankelijk. Bij koud en vochtig weer zijn de klachten veel heviger. Kenmerkend bij rheuma is de ochtendstijfheid: bij het opstaan zijn de gewrichten stijf en pijnlijk en er gaat meestal een paar uur overheen voordat alles weer een beetje soepel is. Ook startpijn is een bekend verschijnsel: als de patiënt na een poosje weer gaat lopen, dan zijn de eerste passen uiterst pijnlijk. Na verloop van tijd gaat het beter zodat eigenlijk een flinke afstand nog gelopen kan worden. Een actieve rheuma kan aanleiding geven tot een algemeen ziektegevoel met soms koorts erbij. Gelukkig zijn er veel goede medicijnen tegen rheuma die met succes worden toegepast. Er zijn ook verschuivingen binnen de behandelingen: de vroeger vaak gebruikte goudinjecties zijn tegenwoordig bijna verlaten.

Meniscus

Om de botten zitten de spieren en de pezen, die meestal hun werk naar behoren uitvoeren. Ze zijn niet zo aan slijtage onderhevig, hoewel ze steeds geoefend moeten worden. Als we niet meer lopen, zullen ze snel verzwakken. Dit is heel duidelijk te zien aan de bovenbeenspieren van iemand die bijvoorbeeld aan een meniscus is geopereerd. Binnen een week is de spieromvang met 5 cm geslonken ! Omdat we nu toc^h over de meniscus spreken, is het aardig daar iets meer over te vertellen. In iedere knie zitten twee menisci, een binnen- en een buitenmeniscus. Dit zijn een soort hoefijzervormige schijfjes van kraakbeen die in de gewrichtsholte zitten. Zij vor

men als het ware een extra stootblok

tussen de bovenbeens-gewrichtskoppen en het onderbeens-plateau. Ze

vergroten het glij-oppervlak en maken de knie meer stabiel. Een meniscusletsel  behoeft echt niet alleen te ontstaan bij voetbal of andere sport. Een verdraaiing van de knie kan soms al genoeg zijn om een scheur in het schijfje te veroorzaken.

Dit geeft een zwelling van de knie en een nare pijn. Soms schiet de knie op slot; hij blijft staan in een gebogen houding en kan niet dan met veel moeite worden recht gebogen. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat een los stuk van de meniscus in het gewricht schiet, de zogenaamde 'gewrichtsmuis'. Als de klachten hevig genoeg zijn, dan moet een meniscus verwijderd worden, maar voor men dat doet kijkt men in de knie om te zien of er geen andere afwijking in het spel is.

Tieneraandoening

Al schrijvende kom ik van het een in het ander. Een andere aandoening van die knie zien we nogal eens bij tieners: de retropatellaire chondropathie. Dit is het moeilijke woord voor een aandoening waarbij de achterzijde van de knieschijf een wat ruw oppervlak heeft. Ook hier

zit een laagje kraakbeen dat nog moet groeien naar 'volwassenheid'. Door de ruwheid ontstaat er pijn voor in de knie die sterk aanwezig is bij fietsen en traplopen.

Ook bij lang zitten kan de pijn ontstaan. Het betreft een onschuldige

aandoening die toch veel klachten kan geven.

Een goede spieroefening is het aanspannen van de bovenbeenspieren

door de tenen naar de neus te trekken en het been iets optrekken in zittende houding.

In de volgende afleveringen zal ik de bloedvaten en zenuwen in het been behandelen, want ook daarover is veel wetenswaardigs te melden!

Dit artikel werd u aangeboden door: Reformatorisch Dagblad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 14 november 1986

Reformatorisch Dagblad | 32 Pagina's

Voeten en benen

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 14 november 1986

Reformatorisch Dagblad | 32 Pagina's