'Grijze' buurten in Z-Afrika groeien

Daar is gelukkig de laatste jaren verandering in gekomen en de regering van president Pieter Botha heeft beloofd geen gedwongen verplaatsingen .ineer te zullen doorvoeren. Ook op het vlak van de strikt van elkaar gescheiden woonbuurten is men veel soepeler geworden, onder druk van de heersende omstandigheden.

Vooral in de grote steden ontstaan steeds meer buurten waar de bevolking gemengd is ondanks de wetten die dit verbieden. Zo vindt men in Johannesburg de flatwijk Hillbrow, waar de bevolking thans voor bijna 40 procent zwart is of in ieder geval niet-blank. Ook de oude woonwijk Mayfair, eens de bakermat van veel joodse families in Zuid-Afrika, krijgt een steeds gekleurder aanzien. De regering-Botha overweegt thans de gemengde bewoning van deze 'grijze' buurten te legaliseren. Ook verwacht men dat de regering in alle steden van Zuid-Afrika wijken zal aanwijzen die open zullen staan voor bewoning door mensen van alle rassen.

Een hersenschim

Voor Zuid-Afrika zijn deze 'grijze' woonwijken eigenlijk iets nieuws en zij vormen uiteraard het patfoon van de toekomst, want het moet ook de regering-Botha duidelijk zijn dat verstedelijking, vooral van de zwarte Zuidafrikanen, niet meer te stuiten is. is er nog van overtuigd dat déze integratie van de Zuidafrikaanse samenleving is tegen te houden, ja zelfs nog kan worden teruggedrongen, maar iedere weldenkende waarnemer zal dit afdoen als een hersenschim.

Juist omdat Zuid-Afrika nu het beginstadium doormaakt van woonintegratie, vond het Instituut voor Rassenbetrekkingen het nuttig om een wetenschappelijke studie te maken van het proces dat heeft geleid tot het ontstaan van 'grijze' woonwijken in Johannesburg. Het Instituut is een wetenschappelijke instelling, die zich al sinds 1929 bezighoudt met bestudering van de toestanden in vooral de zwarte samenleving van Zuid-Afrika.

Dubbele verbazing

Een van de opmerkelijkste conclusies van het Instituut is wel dat de gevestigde blanke buurtbewoners in de regel geen vijandschap tonen jegens hun niet-blanke medebewoners en dat het aanpassingsproces snel verliep.

Deze conclusie is daarom zo opmerkelijk, omdat het hier gaat over woonbuurten in Zuid-Afrika, het land waarvan wordt gezegd dat de blanken er de minst verdraagzame mensen ter wereld zijn en dat er tussen blank en zwart een kloof van haat bestaat. Mensen die er geweest zijn weten wel beter, maar zo staat Zuid-Afrika nu eenmaal internationaal bekend.

Een studie van het Instituut bewijst echter het tegendeel. Onmiddellijk moet hier worden bij gezegd dat deze bevinding ook in Zuid-Afrika zelf enige verbazing heeft gewekt. Immers, de Nationale Partij van 1948 en de Conservatieve Partij anno 1988 hebben altijd beweerd dat het omwille van de rassenvrede beter is om blank en zwart van elkaar te scheiden. Staat men toe dat ze door elkaar heen gaan wonen, dan zijn haat en nijd het gevolg. Ook deze bewering is dus niet (altijd) juist.

Illegale Indiase

Een Indiase vrouw, mevrouw Gladys Govender, was er (onwetend) verantwoordelijk voor dat in Johannesburg 'grijze' buurten konden ontstaan. In de studie van het Instituut staat dat zij in l982 van de autoriteiten te horen kreeg dat haar verblijf in de toen blanke buurt Mayfair onwettig was. Ze moest weg. Mevrouw Govender vocht echter deze zaak via de rechter aan en deze bepaalde dat nietblanken niet uit blanke buurten konden worden gezet, tenzij de autoriteiten alternatieve accommodatie ter beschikking konden stellen.

Hiermee was het hek van de dam, want de overheid was niet van plan voor deze mensen huizen te bouwen: het was uiteraard goedkoper om ze gewoon te laten zitten waar ze woonden, illegaal of niet. En zo kwam in de jaren na 1982 een gestage trek op gang van niet-blanken naar buurten zoals Mayfair en, in sterkere mate, Hillbrow.

Overigens verklaarde mevrouw Govender dat haar naaste buren en buurtgenoten nooit enig bezwaar tegen haar aanwezigheid hebben gehad. Pas met de opkomst van extreem rechtse groeperingen, zoals de Conservatieve Partij, werd tegen haar verblijf in een blanke buurt protest aangetekend.

Gewetenloos gedrag

De zogeheten „de-segregatie" van blanke buurten gaat inmiddels in een versneld tempo verder. Volgens het Instituut voor Rassenbetrekkingen bestaan hier twee redenen voor: een overaanbod van woonruimte in blanke buurten en een steeds ergere woningnood onder zwarte Zuidafrikanen.

Als gevolg van de filosofie die tot enkele jaren geleden in de Nationale Partij heerste en die zei dat zwarte Zuidafrikanen slechts tijdelijk in blank Zuid-Afrika mochten wonen, is er een achterstand van miljoenen woningen ontstaan. Hierdoor zijn zwarte Zuidafrikanen bijna gedwongen om in blanke gebieden woonruimte te zoeken, met alle nadelen van dien.

Gewetenloze flateigenaars berekenen hun zwarte huurders exhorbitante huren omdat ze weten dat de zwarte bewoners toch niet durven klagen zolang hun aanwezigheid onwettig is. Zelfs het dreigement van de zijde van de overheid om flatgebouwen waar zwarten wonen te onteigenen. heeft geen resultaat gehad. De 'grijze' buurten nemen in omvang en aantal steeds toe. zodat de regering besloten heeft deze ontwikkeling (gedeeltelijk) te legaliseren.

Intimidatie

Niet alleen gebrek aan woonruimte in steden zoals Soweto heeft de zwarte trek naar blanke buurten veroorzaakt. De laatste paar jaar is er nog de factor intimidatie bijgekomen. Een voorbeeld: een zwarte postbode die dagelijks brieven aflevert in een blanke buurt in Johannesburg, krijgt op gezette tijden in zijn woonplaats Soweto te maken met dreigementen door radicalen, die hem een collaborateur noemen, alleen omdat hij voor de PTT, een staatsbedrijf, werkt.

Verschijnt de postbode niet op het werk. dan bestaat de kans dat de PTT zijn loon inhoudt, danwei hem verplicht de dag als een vakantiedag te beschouwen. Geheel buiten de schuld van de postbode zelf raakt deze dus in een- benadeelde positie ten opzichte van zijn blanke collega's.

Deze postbode besluit vervolgens een flat te zoeken in de blanke buurt waar hij zijn ronde loopt. Hierdoor is hij gevrijwaard van intimidatie en kan zijn werkgever er voortaan zekef van zijn dat hij regelmatig op zijn werk verschijnt. Alle partijen zijn er gelukkig mee. En waarom zou de wet er dan een stokje voor steken?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen