PALET en PENNESTREEK

Knip-kunstenaars

In Noord-Brabant hebben minstens drie generaties Knip-kunstenaars geleefd. Dat zijn ditmaal geen lieden die bedreven zijn in het edele ambacht van papier-knippen, maar diverse leden van de grote kunstschildersfamilie Knip. Aan deze acht kunstenaars Knip uit de 19e en onze eeuw is, tot 19 juni, in het Noordbrabants Museum te Den Bosch een mooie expositie gewijd, vergezeld van een ruim geïllustreerde, door Waanders te Zwolle uitgegeven catalogus. "De Familie Knip" bestaat uit meer dan honderd werken van deze Knips, die in Brabant, maar ook ver daarbuiten hebben gearbeid. De bekendsten zijn wel Josefus Augustus Knip (1777-1847), diens zuster Henrietta Geertrui) en Josefus' dochter Henriette Ronner-Knip. Zij, en andere familieleden, werkten vask zó nauw samen in een familie-atelier, dat ze hun werk soms niet signeerden.

Toch waren er specialisaties. Josefus Augustus heeft ook in Rome en Parijs gewerkt en zich ontwikkeld tot neo-classicistisch landschap- en dierenschilder. Hij was ook leermeester van de na hem komende generaties Knip, die zich onderscheidden door hun opvallende landschaps-gouaches, Brabantse dorpsgezichten en buitens, maar ook Italiaanse en Zwitserse landschappen. Dochter Henriette Ronner werd een Europese beroemdheid in het schilderen van honden en poezen. En zuster Henrietta Geertruij werkte niet alleen in het familie-atelier, maar maakte ook naam met haar bloemstillevens.  

Familiebedrijf

Van de acht schilders zijn nu gesigneerde èn toegeschreven werken tentoongesteld, zodat vergelijking enigszins mogelijk is. "De Familie Knip" is min of meer een vervolg op de expositie die in 1977 al aan Josefus Augustus werd gewijd. In totaal zijn er zo'n drieduizend kunstwerken van de drie generaties Knip bekend en een groot aantal daarvan is nu nog in het bezit van nakomelingen der oorspronkelijke opdrachtgevers. Mevr. drs. Fransje Kuyvenhoven heeft in de catalogus (168 blz., veel foto's in kleuren zwartwit, 32,50 gulden) een en ander uiteengezet, van stamvader Nicolaas Frederik Knip (1741-1808) tot en met Henri Knip (1819 tot na 1897) en hun verwanten.
Familievader Nicolaas Frederik was in Tilburg begonnen als behangsel- en decoratieschilder, onder meer op het kasteel van de familie Van Hogendorp. Daarnaast beoefende hij de vrije schilderkunst, maar hij werd naderhand blind. Dat zelfde lot trof diverse andere leden van de Knip-familie. Opmerkelijk is het dat ook na hun blind worden schilderijen van hun hand (?) opduiken. Dit kan erop wijzen dat die in coproduktie met hun verwanten in het atelier ontstonden. Zo kunnen de bloemenschilderijen van Nicolaas uit zijn latere periode mede het werk zijn van zijn dochter Henrietta Geertruij. Mevr. Kuyvenhoven en andere Knip-kenners zijn het er wel over eens dat Nicolaas' zoon Josefus Augustus de meest bekwame van de Knips was.

Een bezoek aan deze expositie is zeker aan te bevelen. Zijn het niet artistieke hoogstandjes, dan is er toch veel te genieten van deze 19e-eeuwse landschapskunst, waarbij het opvalt hoe sommige Knip-leden bijna naief hun portretjes en figuurtjes schilderden. Maar wie zou niet vertederd raken door de schapen en lammeren van August Knip, de poezen van Henriette Ronner en de fraaie bloemen van Henrietta Geertruij Knip?

Christelijke Muzen?

Zojuist is de tweede, herziene, uitgave verschenen van Muzenschrift. Dit boekje van Christian Artists/Continental Sound in Rotterdam, geredigeerd door Leen la Rivière, gaat over „christenen die creatief bezig zijn" en die ruime formule staat inderdaad voor een onkritische bundeling van namen, adressen en gegevens van meer dan honderd mannen en vrouwen die -hooguit of op z'n minst, dat is niet helemaal duidelijk- dit gemeen hebben dat ze belijden christen te zijn en dat ze op een van de vele terreinen der kunsten actief zijn, beroepshalve of uit liefhebberij.

De kunstrichtingen die aan de orde komen, zijn beeldhouwkunst, schilderen en grafiek, mode en textiel, podiumkunsten en kleinkunst, woordkunst, zang en muziek en andere kunstuitingen (zoals fotografie.

Gedeelte van een gouache op papier, toegeschreven aanj. A. Knip omstreeks 1808, "Rivierlandschap met kasteel". Het origineel meet 42 hij 59 cm. architectuur, glazenierskunst, poppen maken en kalligrafie). Het is in menig opzicht een allegaartje, omdat La Rivière voorlopig alleen wil inventariseren en niet wil selecteren naar bekwaamheid of geloofsrichting. De informatie wordt door de deelnemers zelf verstrekt en niet gecorrigeerd door derden. Van sommige medewerkers is werk opgenomen: gedichten van Co 't Hart en Nel Goudzwaard, poppen van Aad Peters, grafiek, schilderijen, foto's van anderen.

Kunst in soorten

Het zijn uiteenlopende kunstenaars: van Schrijvenderwijs-leden en Driestar-docent Tijs Huisman tot de rooms-katholieke AKKV-voorzitter Herman Reuser, zanger en tekendocent Pieter Vis en A. Meerbeek, die een Bijbel-Gezelschapsspel en een computerprogramma voor bijbellezen ontwikkelde. Deze kondigt zichzelf zó aan: „Ter ere van Gods naam ben ik ontwerper van een in Nederland uniek programma voor Bijbelleesontwikkeling...". Anderen zijn iets meer bescheider;.

Dit Muzenschrift 1988 (132 blz., 19,90 gulden inclusief porto) is als adresboekje wel handig voor wie wil weten waar Mare de Klijn woont, waar Carel Heinsius met zijn band optreedt, welke achtergronden en schuilnamen W. P. Balkenende heeft of hoe Evert Kuijt denkt over "christelijke kunst". Maar voor een kritische evaluatie van deze kunstenaars en hun werk is dit boekje niet bedoeld. Ook blijft de vraag onbeantwoord of bepaalde kunstvormen naar hun aard niet on-christelijk zijn. Info over Muzenschrift: tel. 010-4211098.

Tuinbouwdorp

Het bescheiden Loosduinse streekmuseum De Korenschuur. naast molen De Korenaer. doet ook mee aan "Nederland Museumland" en heeft in dat kader op dit moment twee kleine aardige exposities in huis: alleen vanmiddag is nog "Schilderachtig Loosduinen" te zien en op de graanzolder, tot het eind van dit jaar, "Water — slagader van het tuinbouwbedrijf", terwijl voor later dit jaar "Voorhistorisch Loosduinen", "Uit de geest(gronden) van (burgemeester) Waldeck" en een foto-expositie in de Abdijkerk op het programma staan.

"Schilderachtig Loosduinen" bestaat vooral uit een verkoopexpositie van olieverven en aquarellen door onder anderen enkele tuinders, die als amateur ouden nieuw- en mooi Loosduinen afbeelden, zoals Leen P. Duijvestijn en Jan van der Meer. Mooie "plaatjes" zijn er ook van NOS-decorateur Ger Nooij en van J. F. Spierings. naïeve olieverven van A. P. van der Gaag. De prijzen liggen tussen de acht tientjes en 200 gulden en geliefde thema's zijn de Abdijkerk en de molen, landgoed Ockenburgh. Meer en Bosch, de (verdwenen) kassen langs de Haagvaart, de Wennetjessloot, het afgebroken oude dorpscentrum etcetera.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen