Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

" Rekkelijk rooms-katholiek heeft niets goed te maken tegenover Twente

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

" Rekkelijk rooms-katholiek heeft niets goed te maken tegenover Twente

Overijsselse commissaris der koningin Niers gaat met vervroegd pensioen

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

ZWOLLE - De afscheidsbezoeken aan alle gemeenten in Overijssel zitten er op voor mr. J. L. M. Niers. De 62-jarige commissaris der koningin in Overijssel gaat op 1 juli met de vut. Hij keert na zijn vervroegd pensioen weer terug naar zijn geboortestreek Twente. Hoewel Niers zich altijd heeft ingespannen om de positie van Twente te bevorderen, is dit naar zijn zeggen niet gebeurd omdat hij iets goed moest maken tegenover deze streek. Binnen zijn partij, het CDA, is hij moeilijk te plaatsen. Niers laat zich er niet over uit of hij links of rechts van het midden staat. Hij ziet zichzelf het liefst als „rekkelijk rooms-katholiek".

Wapenfeiten

Mr. J. L. M. Niers werd geboren op 15 juli 1925. N(i zijn studie rechten had hij een advocatenkantoor in Hengelo. Als KVP'er was hij negen jaar lid van de gemeenteraad van Hengelo. Vanaf 1958 tot 1972 was hij lid van Provinciale Staten van Overijssel, waarvan hij de laatste 10 jaar in het college zat. Van 1960 tot 1972 zat Niers in de Eerste Kamer voor de KVP. De laatste drie jaar daarvan was hij fractievoorzitter. Op 15 mei 1972 werd hij geïnstalleerd als commissaris van de koningin in de provincie Overijssel.

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Niers heeft zich altijd verzet tegen de plannen van het Kabinet om van Twente een aparte provincie te maken. „Niet omdat ik wil ontkennen dat het gebied geen eenheid is, maar het zou een restpost van een mislukt reorganisatieproces zijn geworden. Overijssel werd als enige provincie gesplitst, terwijl ideeën over andere gebieden al lang in de prullenmand waren verdwenen. Ik ben blij dat het niet door is gegaan. De prijs zou te hoog zijn geweest. Maar ik blijf erbij dat Twente toekomst heeft; dat het gebied levensvatbaar is". De commissaris tekent hierbij aan dat de helft van het aantal inwoners van Overijssel in Twente woont, geconcentreerd in de plaatsten Enschede, Hengelo en Almelo. „De rest van de provincie kan zich niet beroepen op een eenheid zoals Twente die is".

Economisch gezien lijkt Twente uit een diep dal weer wat omhoog te krabbelen. Sinds de crisis in de textielindustrie in de jaren zestig is de werkloosheid in dit deel van Overijssel altijd erg hoog geweest. De commissaris ziet nu weer toekomst in het gebied dat van velen nog steeds het stempel "achtergebleven" krijgt.

Deel van geheel

„Ook Twente moet gezien worden als deel van het geheel. Als het in Nederland goed gaat, begint het in Twente ook goed te gaan. Plaatsen als Almelo en Enschede hebben nog steeds een zekere achterstand en ook de kleinere gemeenten blijven achter bij het landelijk gemiddelde. Het is echter een heel moeilijk proces de achterstand in te lopen. Iemand die in de groei achterblijft schiet met het verorberen van 25 boterhammen ook niet direct uit de kluiten. De provincie heeft bij het verdelen van het geld Twente in ieder geval niet in de kou laten zitten. Het gebied werd financieel altijd meer gesteund dan andere regio's". Niers is er in ieder geval van overtuigd dat Twente de textielcrisis aardig te boven is gekomen. Hij verklaart dit door reorganisatie van de textielbedrijven en het opzetten van middelgrote en kleine bedrijven. Hij voelt veel voor een paar middelgrote bedrijven op het industrieterrein van Almelo. „Of dat dan Albert Heijn of Edah is kan me niet schelen".

Erkenning

Hoewel het Rijk ondertussen al heel wat geld in Twente heeft gepompt, had de overheid volgens de commissaris meer moeten doen. „En dan gaat het niet alleen om geld, maar ook om erkenning van onze positie. Als voorbeeld hiervan noemt hij de aanleg van de A-1. „We hebben het gedaan weten te krijgen dat in 1992 eindelijk de A-1 -zuchtend en puffend- tot aan de Duitse grens wordt doorgetrokken". Provincie en bedrijfsleven moesten wel ieder 5 miljoen gulden op tafel leggen om de aanleg drie jaar te vervroegen.

De scheidende commissaris heeft goede hoop dat de bedrijven die zich langs de A-I zullen vestigen een belangrijke stimulans betekenen voor de werkgelegenheid in Overijssel. Volgens hem moet de provincie de aanleg van industrieterreinen In ieder geval met financiële middelen steunen, „want het levert ook weer geld op". Hoewel hij het een moeilijke beslissing zou vinden, zou Niers toch een weg weten om hier geld voor vrij te maken...

Ondanks het feit dat de toekomstige inwoner van Denekamp zich persoonlijk bij Twente betrokken voelt, heeft hij dit naar zijn zeggen in het uitgestippelde beleid nooit naar voren laten komen. „De Twentenaren hebben me dat wel eens kwalijk genomen. Wat dat betreft hadden ze meer verwacht". De gereorganiseerde textielindustrie doet het volgens Niers op dit moment „erg goed". „Er is nu een gevarieerd pakket en er wordt tijdig ingespeeld op ontwikkelingen". De commissaris hoeft niet lang na te denken om dit met een voorbeeld duidelijk te maken. „Neem Nijverdal ten Cate; die heeft zich eerst toegelegd op het maken van surfplanken. Maar daar is op dit moment ook geen droog brood meer mee te verdienen. Ze maken nu op grote schaal kunstgras, net zo lang tot daar de hele wereld mee vol ligt".

„De textielindustrie heeft zelfs ten opzichte van het buitenland een redelijke concurrentiepositie. Dit komt omdat de bedrijven zich nu hebben toegelegd op kwalitatief hoogwaardige produkten; er is dan weinig concurrentie met de lage-lonenlanden. Waar Niers bij buitenlandse bezoeken ooit kwam, nergens bespeurde hij een vereniging van Overijsselnaren. Er wordt zelfs gezegd dat Oyerijsselnaren niet bestaan. De provincie bestaat uit drie gebieden: Twente, Salland en de rest. De commissaris denkt dat de grenzen sterk historisch bepaald zijn. „Ook de moderne tijd poetst dat niet weg. Maar sommige grenzen zijn dwaas". Hij zou er veel voor voelen als er hier en daar wat grenscorrecties uitgevoerd werden. Niers denkt dan met name aan de Gelderse gebieden Neede/Eibergen en Hattem. „Zonder deze gebieden gaat het ook goed, maar ze zijn het sterkst op Overijssel georiënteerd. Het gaat mij niet om het hébben of om een geheel nieuwe indeling, maar ik zou het toch tragisch vinden als Gelderland er niet mee akkoord kan gaan. Het gaat er niet om dat de provincie er beter van wordt, maar dat de mensen er wat mee opschieten".

Verschillende plaatsen langs de IJssel bij Deventer en Voorst zouden ook kritisch bekeken moeten worden, want er is hier en daar sprake van een „merkwaardige" indeling. Voor de provincie Overijssel zou dit betekenen dat zij ook een paar kleine gebieden zou moeten afstoten.

Niers heeft ook altijd zijn twijfels gehad over de nieuw gevormde provincie Flevoland met daarin de voormalige Overijsselse gemeenten Urk en Noordoostpolder. „De vraag was of Flevoland een volwaardige provincie zou zijn met zes gemeenten in een patroon dat normaal minstens 35 gemeenten telt. Als de gemeenten Urk en Noordoostpolder nog bij Overijssel waren gebleven, was het zelfs minder dan een couveusekind geworden. En die zijn niet de sterkste in het leven. Maar we moeten nuchter blijven; ik heb me toen verzet, maar het spel is nu gespeeld".

Meerderheid verdwenen

Hoewel het nooit precies is nagerekend, gaat de scheidende commissaris der koningin ervan uit dat met het 'verdwijnen' van Urk de confessionele meerderheid in de Overijsselse Staten verloren is gegaan. Bij de laatste Statenverkiezingen verloor de RPF, een partij die sterk op Urk was georiënteerd, een zetel. Voor de overige confessionele partijen had het geen gevolgen. Niers blijft het dan ook moeilijk vinden er harde uitspraken over te doen.

„Tot nu toe heeft het verdwijnen van de confessionele meerderheid geen gevolgen gehad bij gevoelige onderwerpen. Tijdens de laatste begrotingsbehandeling spande het erom bij de stemming over het welzijnsbeleid. Door de onverwachte steun van de PPR ging het net niet mis, maar het gevaar voor de confessionele partijen zou niet zo groot zijn geweest als ze die ene zetel niet hadden verloren".

Het feit dat Niers rooms-kaholiek is heeft naar zijn zeggen geen gevolgen gehad voor zijn functioneren als commissaris der koningin. „Ik ben nooit als tweede-rangs gezien in plaatsen als Urk en Genemuiden. Als rooms-katholiek heb ik compleet kunnen functioneren; ook in anti-katholieke gebieden. Ik heb altijd geprobeerd om niet bevooroordeeld te zijn en ieder als absoluut gelijkwaardig te beschouwen. Overigens ben in het college van gedeputeerde staten -waar ik stemrecht heb- nooit met mijn geweten in conflict gekomen".

Overijssel is een provincie waar ze volgens de scheidende commissaris niet voorop lopen. Toch zou hij naar zijn zeggen ook in een progressieve provincie als Noord-Holland hebben kunnen functioneren. „Als een provincie progressief is, wil dat nog niet zeggen dat ik dat ook ben. Wanneer iets respectabel is, moet je je kunnen aanpassen. Als rooms-katholiek ben ik nogal rekkelijk".

Hij geeft toe dat partijen als SGP en GPV en in zekere zin ook RPF veel meer gedreven zijn dan zijn eigen partij het CDA. „Deze partijen stemmen bij de begrotingsbehandelig altijd tegen bepaalde onderdelen". Niers denkt dat de afwijzing van een subsidieverzoek zo nu en dan zelfs gerechtvaardigd is. „Als een toneelgroep over de schreef gaat en dingen vertoont die beledigend zijn voor een bevolkingsgroep, moeten er maatregelen genomen worden. De subsidie kan dan zelfs stopgezet worden".

Ondanks het feit dat de kleine fracties volgens Niers voor de democratie weinig te betekenen hebben, respecteert hij hen. „Het zijn getuigenispartijen, die een signaal kunnen geven. Ze hebben een boodschap en kunnen ook best wat presteren".

Wie naar de standpunten van de commissaris luistert zou denken dat hij binnen zijn partij links van het midden staat. Toch wil hij zich hier niet duidelijk over uitlaten. „In de Bijbel staat toch: Wie staat, zie toe dat hij niet valle, of zoiets. Ik weet niet of ik links van het midden sta; een andere keer is het weer rechts. Het is per onderdeel héél verschillend. Ik kan met die dingen instemmen die verstandig en nuttig voor de provincie zijn.

Vierde nota

Als het om de presentatie naar buiten toe gaat, is Niers het in grote lijnen eens met het commentaar van GS op de vierde nota ruimtelijke ordening. De provincie vindt dat te veel de nadruk wordt gelegd op de Randstad. Hengelo en Zwolle zijn „terecht" als stedelijk knooppunt aangewezen, maar de provincie zou graag zien dat ook Zwolle hiervoor in aanmerking komt. Niers heeft wel wat minder moeite met de positie van de Randstad in de nota. „We moeten Nederland tenslotte vooruitstuwen in de wereld. De centrale overheid moet nu eenmaal discrimineren".

De commissaris geeft de steden Enschede en Hengelo de tip om zo snel mogelijk concrete plannen op te stellen. Hij noemt als voorbeeld Maastricht, die een week na het verschijnen van de nota met een groots plan voor een moderne wijk op de proppen kwam. „Deze steden zullen in ieder geval in de komende drie tot vijf jaar een aantal keiharde claims op tafel moeten leggen die ook te realiseren zijn. Zodoende kan de industrie in Twente tenminste nög een belangrijke impuls krijgen".

Een ander probleem waar Niers zich de afgelopen jaren in verdiept heeft, is de slechte positie van het Deventer politiekorps. ;,Het is geen probleem van de laatste paar jaren. De vorige burgemeester van deze IJsselstad heeft ook verschillende malen aangedrongen op versterking. De criminaliteit steekt ongunstig af bij andere steden. Het is een echte probleemstad. Ik heb wel de indruk dat men nu op Haags niveau de ernst van de situatie ook in gaat zien. Een blik agenten is voor Deventer een bittere noodzaak".

Al hoeft Niers zich over een paar weken niet meer in de problemen van de provincie te verdiepen, hij is in ieder geval in zijn nopjes met zijn opvolger. De nieuwe commissaris der koningin wordt de 47-jarige mr. J. A. M. Hendrikx. De CDA'er was directeur-generaal binnenlands bestuur van het ministerie van binnenlandse zaken. Hij is onder meer gedeputeerde van de provincie Gelderland en burgemeester van Wijchen geweest. De scheidende commissaris omschrijft zijn opvolger als „een hartelijk en vriendelijk mens". „Hij is niet direct een politicus, maar meer een man van de daad en een collegiaal bestuurder.

Nog geen eenheid

De nieuwe commissaris is evenals Niers afkomstig uit KVP-kring. Volgens Niers is hieraan duidehjk te zien dat het CDA nog geen eenheid is. „Ik denk overigens dat dit in het jaar 2000 is afgelopen. Dan zijn er geen bloedgroepen meer, maar alleen het CDA. Nu ik wegga, gaat er een stuk KVP weg. Er komt een overgangs KVP'er voor in de plaats. Zijn opvolger zal pas een CDA'er zijn.


Dit artikel werd u aangeboden door: Reformatorisch Dagblad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 15 juni 1988

Reformatorisch Dagblad | 18 Pagina's

" Rekkelijk rooms-katholiek heeft niets goed te maken tegenover Twente

Bekijk de hele uitgave van woensdag 15 juni 1988

Reformatorisch Dagblad | 18 Pagina's