Tuinkoepel ter herinnering op landgoed Verhildersum te Leens

De tuinkoepel is de meest recente uitbreiding van de bezienswaardigheden op het landgoed Verhildersum. De borg zelf met het bijbehorende koetshuis en schathuis hebben een zekere grandeur. Het theehuis, geplaatst aan de binnenzijde van de noordelijke gracht in de boomsingel, is met name aantrekkelijk. Voor de bezoeker van de tuin achter de borg is het een ideale gelegenheid om even uit te rusten van de wandeling. Dromerig kijkend over de tuin waant elk zich even een landgoedbewoner, die wacht op het serveren van de thee. Het benodigde servies is al aanwezig; in de muurkast achter de koepel staat het uitgestald.

Het tuinhuis is in oktober 1986 geopend ter nagedachtenis aan mevrouw Clevering-Meijer. Zij heeft zich bijna 25 jaar ingezet om de borg Verhildersum als historisch monument te behouden en heeft persoonlijk de inrichting van de tuin voor haar rekening genomen. De completering van de tuin met een tuinkoepel is een door haar geuite wens, die ruim vijf jaar na haar verscheiden werkelijkheid is geworden.

Het gebouwtje zelf is in 1984 opgespoord door de conservator van de borg Verhildersum, de heer A. Veldman. De staat van het vermoedelijk uit 1890 stammende bouwsel was slecht, zodat vele onderdelen vervangen moesten worden. Na de restauratie met weerbestendige houtsoorten kon de koepel na twee jaar worden geplaatst.

De tuin van het landgoed Verhildersum is vorig jaar voorzien van een zogenaamde zon- en schaduwborder. Dit seizoen zal het effect van deze border voor het eerst tot uiting komen in de bloei van de aangeplante soorten. Het verschil tussen zon en schaduw in de border wordt bereikt door de twee meter hoge heg van Spaanse aak die midden door het park loopt. Aan de zonkant zijn vooral plantesoorten geplaatst die veel licht nodig hebben. Aan de andere zijde van de heg staan juist schaduwzoekende planten. Beide groepen planten hebben hun eigen bloeiwijze en geven een specifiek karakter aan de twee helften van de border.

De tuin, die is ingericht in barokstijl, is vanaf hel terrein van het landgoed te bereiken. Gazons en borders worden doorsneden door verschillende paden, die langs de plastieken van de Groninger beeldende kunstenaar Eddy Roos voeren. Een kamperfoeliehaag overdekt een deel van het pad naast het koetshuis. Dat levert in de bloeitijd een prachtige ereboog op voor de bezoeker. Het seizoen bepaalt welke accenten er in de tuininrichting te onderscheiden zijn. In het voorjaar trekt de stinsen-flora de aandacht, later in het seizoen zijn het juist de bloeiende vaste en eenjarige borderplanten die kleur aan de tuin geven. In de nazomer stelen de aanwezige dahliasoorten de show.

Singels en grachten

Het terrein van het is een samenspel van singels, grachten en wandelpaden. Vanaf het parkeerterrein voert een pad langs een koetshuis naar het voorterrein. Voor mindervaliden bestaat de mogelijkheid om met de auto via de oprijlaan naar de gereserveerde parkeerplaatsen bij de ingang van het voorterrein te rijden. Voor andere bezoekers is deze laan afgesloten voor autoverkeer, omdat de wortels van de omliggende lindebomen tè veel hinder zouden ondervinden van de druk.

Het eigenlijke borgterrein wordt afgeschermd van de omgeving door een bomensingel met een ondiepe gracht.

Via het voorterrein zijn aan de linker- en rechterzijde het koetshuis en het schathuis bereikbaar, evenals de tuin. Door gebruik te maken van de brede loopbrug kan het binnenterrein van de borg zelf worden betreden.

Het verbindingspad naar de museumboerderij Welgelegen is te bereiken vanaf de buitensingel, achter het schathuis. Via een bruggetje over het kanaal van Wehe-Den Hoorn naar Ulrum loopt het pad naar de boerderij.

Borg en bijgebouwen

De borg Verhildersum is ingericht in 19e-eeuwse stijl. De eerste gegevens dateren van de 14e eeuw. Restanten van de 14e-eeuwse fundamenten zijn te vinden in de kelders van de borg. Als 'verdedigbaar' huis heeft het bouwwerk in de loop van de eeuwen vele veranderingen ondergaan. De bloeiperiode van de borg lag in de 17e eeuw. Het gebouw was in die tijd veel groter; de vleugels en het poortgebouw zijn een eeuw later echter weer afgebroken.

Veel inrichtingselementen herinneren aan het geslacht Tjarda van Starkenborgh, dat Verhildersum enkele eeuwen in zijn bezit heeft gehad. Het huis is zo compleet mogelijk ingericht, met een hal, eetkamer, ontvangkamer, slaapkamer, grote zaal, boudoir, keuken en kelders.

In deze vertrekken wordt een beeld geschetst van de leefwijze in een 19e-eeuws huis, en wel zó, dat de bezoeker het gevoel heeft een bewoond huis binnen te gaan, waarvan de bewoners even weg zijn. Dit jaar wordt er extra aandacht geschonken aan het kraamgebeuren op een borg. De slaapkamer is namelijk als 19e-eeuwse kraamkamer ingericht.

Sinds vorig jaar valt er meer te zien in de kelders van de borg Verhildersum. Er is een grote collectie wijnflessen in ondergebracht, terwijl verder bijna vijfhonderd inmaakglazen met boontjes, worteltjes, andijvie enzovoort daar een plaatsje hebben gevonden. Op de zolder worden Groninger kostuums geëxposeerd, is het een en ander van de geschiedenis van de streek te zien en liggen de turven opgestapeld die het keukenvuur moeten voeden.

In het koetshuis worden gedurende het seizoen drie a vier tentoonstellingen gehouden. De eerste expositie laat iets zien van de rijke textielcollectie van het Ommelander museum, en daarbij is ook aandacht besteed aan gebruiken rondom een geboorte.

In het tweede bijgebouw, het schathuis, is een restaurant gevestigd. De theeschenkerij annex restaurant is in stijl ingericht en heeft een gezellig terras met een mooi uitzicht op de tuin.

Welgelegen

Bij een wandeling op het landgoed is een bezoek aan de museumboerderij Welgelegen eveneens de moeite waard. In deze boerderij wordt op boeiende wijze een beeld gegegeven van de ontwikkeling van het boerenbedrijf en de daarmee verbonden ambachten uit de tijd voor de mechanisatie.

Veel landbouwwerktuigen uit de negentiende eeuw zijn er te zien. Op het verhoogde gedeelte van de stal is een karnhuis ingericht, waar het boter en kaas maken, zoals dat vroeger op de boerderij zelf gebeurde, aandacht-krijgt.

Langs het pad van het borgterrein naar de museumboerderij is ook een aantal werktuigen opgesteld, zodat de wandeling op zich al interessant is. Opmerkelijk zijn ook de duiventil langs het pad en de kenmerkende duivenslagpoort naast de boerderij.

De weg van het borgterrein naar Welgegelgen kan in enkele minuten wandelend worden afgelegd. De afwisseling tussen de beschutte singel en het open land daarachter, geflankeerd door een enkele boom, is zeer aantrekkelijk. Voor mindervaliden bestaat ook bij Welgelegen de mogelijkheid het terrein op te rijden per auto.

Het verbindingspad is tevens over het water bereikbaar. Ter hoogte van het hoogholtje over het kanaal en bij de weg zijn twee aanlegsteigers, waar boten en kano's kunnen afmeren. Ten westen van de borg Verhildersum is een parkeerterrein voor bezoekers aangelegd, dat via een pad met het landgoed is verbonden. Tussen deze parkeerplaats en het koetshuis wordt dit jaar nog een dierenweide aangelegd, waardoor één geheel wordt verkregen.

Het landgoed Verhildersum is tot en met 5 november toegankelijk voor het publiek. De openingstijden zijn: borg en schathuis, dinsdag tot en met zaterdag van 10.30 17.30 uur; koetshuis en Welgelegen, dinsdag tot en met zaterdag van 13.00-17.00 uur.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen