Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

„Bewaken van gevangenissen is niet onze taak"

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

„Bewaken van gevangenissen is niet onze taak"

Marechaussee-personeel krijgt na wegvallen van grenscontrole in 1990 meer politietaken

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

VENLO — De 3476 beroeps-marechaussees kunnen gerust zijn. Het ontslag van 350 personeelsleden, dat als het zwaard van Damocles boven het Wapen der Koninklijke Marechaussee zweefde, is afgewend. Er zullen geen marechaussees verdwijnen als in 1990 de grensbewaking wegvalt, zoals vastgelegd is in het verdrag van Schengen. Het akkoord tussen de EG-lidstaten beoogt vrij verjteer van goederen en personen in 1990. De 350 opsporingsambtenaren van het oudste politiekorps van Nederland zullen op andere plaatsen worden ingezet. Dit is inmiddels toegezegd door het ministerie van defensie, waaronder het Wapen valt.

Vrijwel zeker is dat de 350 'bewakers' van de oostgrens straks verspreid worden over Schiphol, de zeehavens en de marechausseebrigades in het land. Volgens officiële bronnen is het de bedoeling dat de Koninklijke Marechaussee -naast de paspoortcontrole- het grootste deel van de bewaking van Schiphol overneemt. Bovendien zal er een vorm van vreemdelingentoezicht blijven aan de Duitse grens. Minister dr. W. F. van Eekelen van defensie denkt aan het formeren van zogenaamde vliegende brigades. Een soortgelijke vorm van controle wordt ook langs de Belgische grens gehouden.

Vertrouwelijke notities van het ministerie van defensie spreken ook over een toename van burgertaken voor het Wapen. Zo zal er door de brigades in het land 's nacht patrouille worden gereden, zoals op dit moment alleen in het grensgebied gebeurt. Volgens opperwachtmeester Van de Hoek (Voorlichting) betekent uitbreiding van de patrouilles in de praktijk dat 's avonds vaker een beroep zal worden gedaan op de marechaussee om politietaken over te nemen. Ook zullen marechaussees frequenter gaan deelnemen aan snelheidscontroles, aldus de plannen. Zowel de marechaussee zelf als de Tweede Kamer moet zich nog over deze plannen uitspreken.

De afdeling voorlichting van de Koninklijke Marechaussee en de woordvoerders van de staf zijn overigens bijzonder terughoudend in het geven van informatie. Zolang de nieuwe plannen nog niet definitief zijn vastgelegd, onthoudt men zich liever van commentaar. Bij de topambtenaren van het Wapen leeft de vrees dat te veel publiciteit over dit onderwerp weleens verkeerd kan uitvallen bij ministers en volksvertegenwoordigers. Bij het lagere marechausseekader is men bang voor repercussies van hogerhand als men te veel over dit beladen onderwerp loslaat.

Onafhankelijk

De belangenvereniging van het Wapen -de Marechaussee Verenigingsteekt haar mening niet onder stoelen of banken. De vereniging bestaat inmiddels 81 jaar en is aangesloten bij het onafhankelijke ambtenaren centrum. Zij behartigt de belangen van zowel beroeps- als dienstplichtige leden. Het gros van de officieren, onder-officieren en rangloze marechaussees zijn lid.

Niet iedereen is overtuigd van de bewegingsvrijheid van de vakbond, omdat ook de bestuursleden tot het Wapen behoren. Volgens voorzitter J. A. van der Weiden (Ie luitenant) is de Marechaussee Vereniging echter „volstrekt onafhankelijk. Wij geven onze mening waar het ons uitkomt, ook al is dat een ander standpunt dan de top heeft". Desondanks weigert Van der Weiden een oordeel te geven over het akkoord van Schengen. „Dat is een gepasseerd station; we kunnen er niet meer omheen. De EG-plannen resulteren echter —waarschijnlijk— in een toename van het aantal illegalen en een intensivering van de drugssmokkel. Eveneens kunnen er aan de grensposten geen boetes meer geïnd worden. De mogelijkheid om mensen te arresteren diè nog een straf moeten uitzitten verwijnt".

Steekproeven

Van der Weiden vindt dat vreemdelingentoezicht in 1990 in een andere vorm -zoals aan zuidgrens- voortgezet moet worden. „Ik denk aan controle via steekproeven. De minister van defensie is het hiermee eens en ook de minister van justitie denkt in die richting. Het akkoord van Schengen laat deze wijze van bewaking toe". De Marechaussee Vereniging is bovendien voorstander van legitimatieplicht bij vreemdelingen. Niet alleen politie maar ook marechaussee moet het recht hebben buitenlanders naar hun paspoort te vragen tijdens, bij voorbeeld, verkeerscontrole op de snelwegen richting Duitsland of patrouilles in internationale treinen.

Met name de paspoortcontrole is iets wat tot de specialiteiten van de marechaussee behoort. Regelmatig maken politiekorpsen gebruik van de kennis van hun 'militaire' collega's. Van der Weiden meent dat dit onderdeel bij de politie nogal stiefmoederlijk is bedeeld. „Wij zijn er niet op uit om taken van de politie over te nemen", verduidelijkt hij. „We willen slechts de eigen taken behouden en verscherpen. Wel is het zo dat een aantal van onze mensen geïntegreerd is in de gemeentepolitie van Amsterdam en Den Haag. Ongeveer honderd marechaussees verlenen bijstand aan het korps in de hoofdstad en 75 personen werken in Den Haag. Verder werken veertig onderofficieren bij Justitie om de achterstand in asielaanvragen weg te werken".

Een idee dat onlangs door de Tweede Kamer is geopperd om gevangenissen te laten bewaken door de Koninklijke Marechaussee wijst de marechausseevoorzitter met klem van de hand. „Daar zijn we falikant tegen. Wij zijn geen cipiers. Daar zijn we ook niet voor opgeleid. Gevangenissen bewaken is maatschappelijk werk".

Brigade Venlo

Een van de grensbrigades die na 1989 zal moeten verdwijnen of fors ingekrompen zal worden is de brigade Venlo. Op dit moment werken er 73 mensen. Tien van hen vormen de afdeling algemene politiedienst (APD). De overigen behoren tot de afdeling grensbewaking. De APD'ers verrichten politietaken ten behoeve van de militairen in het bewakingsgebied van de brigade. Een paar maal per dag wordt patrouille gereden. Verder is men 'stand by' voor ongevallen waarbij militairen betrokken zijn. 's Avonds en 's nachts wordt door de APD eveneens de grensstrook in de gaten gehouden.

Bij de politiedienst zitten volgens adjudant A. W. van Varik, ADP-commandant, twee drugsspecialisten, twee personen die gespecialiseerd zijn op het gebied van de wapenwetgeving, twee rechercheurs en twee verkeersspecialisten. „De marechaussee heeft in z'n algemeenheid de deskundigheid om —indien nodig— een aantal politietaken over te nemen. Van onze mensen maakt ook de politie regelmatig gebruik. Wij hebben een militaire status, maar doen eigenlijk politiewerk. Overigens is dat in onder meer België, Frankrijk en Spanje ook het geval".

Grensbewaking

De grensbewaking is kort gezegd verantwoordelijk voor het grensgebeuren. De marechaussees bij de doorlaatpost Venlo-autoweg hebben —naast de paspoortcontrole— een volledige politiebevoegdheid. Men heeft bij voorbeeld het recht om een proces-verbaal te geven bij snelheidsovertredingen of bij technische gebreken aan de auto. Ongevallen aan de grens worden zelf afgehandeld. Ook de rijtijden van het vrachtverkeer worden in de gaten gehouden.

De marechaussee controleert de paspoorten aan de grensovergangen Venlostation (trein) en Venlo-autoweg. Jaarlijks passeren bij deze laatste grenspost ruim 21 miljoen reizigers de 'slagboom'. Bij Venlo-station zijn dat er ongeveer 870.000. In 1987 heeft de marechaussee bij de grensovergang 6000 mensen geweigerd, waaronder 1100 Turken. Zevenmaal werd een vervalst paspoort aangetroffen. In totaal werden 77 wapens in beslag genomen, variërend van stiletto's en wapenstokken tot een pistool. Op station Venlo werden 21 wapens gevonden.

Kofferruimte

Officieel is het niet de taak van de marechaussee auto's met inhoud binnenstebuiten te keren. Dat mag alleen als er douane-ambtenaren bij aanwezig zijn. Wel heeft de marechaussee het recht om te controleren of er personen in de kofferruimte van auto's verborgen zitten.

Volgens adjudant J. N. M. Hendrix, commandant van de afdeling grensbewaking, is de samenwerking met de douane uitstekend en is er geen sprake van onderlinge wedijver of afgunst. „Bij de grensovergangen waar geen marechaussee aanwezig is, heeft de douane de taak grenspapieren te controleren. Bij de doorlaatposten kent de douane veelal dezelfde bevoegdheden. In tegenstelling tot de marechaussee mag de douane echter zonder enige verdenking iemand fouilleren".

Evenals de APD patrouilleert ook de grensbewaking 's nachts. Per maand worden ongeveer negentig tochten gehouden. Die controle's zijn vooral gericht op illegale grensoverschrijdingen in het "groene grensgebied". Op bepaalde plaatsen hebben EG-onderdanen —in het bezit van een pasopoort— het recht te voet of per fiets te grens over te steken. Tussen 10 uur 's avonds en 6 uur 's morgens is dat verboden. Een verbod dat overigens niet geldt voor inwoners van de grensgemeenten.

Om overtreders, waaronder smokkelaars, te kunnen betrappen wordt door een patrouille op bepaalde punten gepost. Personen die illegaal Nederland binnenkomen en in handen van de marechaussee vallen, worden overgedragen aan de Bundesgrensschutz (BGS). De grensstrook die onder het beheer van de brigade Venlo valt, is ongeveer 30 kilometer lang.

Tijdens de IRA-acties zijn de patrouilles tijdelijk geïntensiveerd, werd de bewapening uitgebreid met een uzimitrailleur en droegen de marechaussees scherfvrije vesten. De normale bewapening bestaat uit een Browning FN 9 mm-pistool en een wapenstok.

Smokkelaars

Volgens wachtmeester F. Schallenberg van de brigade Venlo hebben de meeste marechaussees voorkeur voor het patrouillerijden. „Vrijwel iedereen gaat graag de vrije natuur in en er is altijd wel wat te beleven, vooral tijdens de weekeinden". Smokkelen zoals dat vroeger gebeurde, vertelt de wachtmeester, komt nauwelijks meer voor. „Het is nauwelijks lonend om kleinere artikelen de grens over te brengen. De tijd van koffie-en-boter-smokkel is voorbij. Het merendeel van de smokkelaars die gepakt worden, heeft drugs bij zich. Dat zijn gebruikers of puur criminelen, die bovendien wapens bij zich dragen. Die laatste categorie komt even de grens over, haalt in Venlo een shot en gaat dan weer terug. Daar kunnen we nauwelijks iets aan doen. We kunnen alleen ingrijpen als we iemand op heterdaad betrappen".

Samen met douane en BGS controleert de marechaussee ook de internationale (stop)treinen op station Venlo. In de D-treinen gebeurt dat meestal tijdens het rijden. Drugsmokkelaars gebruiken vaak trucs om hun illegale ballast via de trein over de grens te krijgen. Regelmatig wordt de luchtkoker boven het toilet als bergruimte gebruikt. Pakketten met verdovende middelden worden vlak voor of over de grens uit de trein gegooid, 's Nachts wordt het materiaal opgehaald.

De treinen op het station mogen pas vertrekken als marechaussee en douane klaar zijn met hun werk. En dat heeft wel eens vertragingen tot gevolg.

Dit artikel werd u aangeboden door: Reformatorisch Dagblad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 2 juli 1988

Reformatorisch Dagblad | 22 Pagina's

„Bewaken van gevangenissen is niet onze taak"

Bekijk de hele uitgave van zaterdag 2 juli 1988

Reformatorisch Dagblad | 22 Pagina's