Kerksonates van Mozart

Tussen 1772 en 1780 componeerde Mozart zeventien kerksonates ("Sonate all'Epistola") die in de Salzburger Domkerk werden gespeeld als instrumentaal intermezzo tussen de Epistel- en Evangelielezing. Omdat de aartsbisschop had verordend dat de kerkdiensten niet langer dan drie kwartier mochten duren, moest Mozart zijn kerksonates heel beknopt houden. De kortste sonate duurt dan ook nog geen drie minuten, de langste is na 6,5 minuut voorbij.

Aangenomen wordt dat als instrumentalisten gewoonlijk alleen een paar strijkers beschikbaar waren: in elk geval vragen slechts drie late sonates een grotere bezetting.

Van de zes orgels die de Salzburger Dom in Mozarts tijd bezat zullen waarschijnlijk het zogenaamde Epistel- en het Evangelieorgel gebruikt zijn in de kerksonates. Men vermoedt dat deze instrumenten toen nog een middentoonstemming hadden, reden waarom Mozart hier geen toonsoorten met meer dan drie kruizen of mollen gebruikte. Een doorsnee componistje zou zich geen raad weten met al die beperkingen in tijdsduur, in bezetting en in toonsoort, maar hier blijkt weer eens Mozarts genie: die kerksonates zijn miniatuurmuziekjes met de kwahteiten van volwassen meesterwerken! Voor de oppervlakkige luisteraar ligt het allemaal heel prettig in 't gehoor, maar intussen zijn er zo veel geraffineerde contrasten tussen spanning en ontspanning, tussen majeur en mineur in verweven, dat ook de fijnproever geboeid blijft luisteren. De orgelpartij, die in de vroege sonates nog een ondergeschikte rol speelt, wordt geleidelijk steeds zelfstandiger, totdat in de laatste sonate (KV 336) uiteindelijk een concerterende solopartij is ontstaan.

Hurford

Op het Blank-orgel van de Bethlehemkerk te Papendrecht maakte de Engelse organist Peter Hurford een opname van de complete kerksonates, die vorig jaar als cd verscheen. Gesecondeerd door Nederlandse instrumentalisten verzorgde Hurford een smetteloze uitvoering, waarnaar de Mozart-liefhebber met genoegen zal luisteren. De kenner zal zich wellicht afvragen of deze uitvoering op moderne instrumenten niet een beetje tè perfect is. Ik zou me voor kunnen stellen dat de kerksonates op authentieke instrumenten in een niet-gelijkzwevende stemming nog contrastrijker, nog spannender gaan klinken. Zo'n historiserende cd-uitvoering zou me zeer welkom zijn, maar voorlopig neem ik graag genoegen met Hurford en consorten!

 N.a.v. "Mozart, Church Sonatas"; Pfeter Hurford, Amsterdam Mozart Players; Decca421.297-l(DDD).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen