Wallenberg-boek verontrust Zweden
Broers van Raoul zouden met nazi-Duitsland hebben gecollaboreerd
STOCKHOLM - Het boek "The Art of Cloaking", waarin twee onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam ont-' hullen dat de Zweedse Wallenberg-familie met Hitler-Duitsland collaboreerde, heeft tot een fel debat geleid over de rol die het neutrale Zweden tijdens de oorlog heeft gespeeld.
De auteurs, Gerard Aalders en Cees Wiebes, schrijven in hun gisteren in Zweden gepubliceerde boek, dat naar hun, zeggen de weerslag is van tien jaar onderzoek, dat Marcus en Jacobus Wallenberg nauw hebben samengewerkt mef de nazi's. Beide broers hadden de leiding over de in 1856 door hun voorgeslacht opgerichte Enskilda-bank, de grootste handelsbank van Zweden, en hielpen de nazi's bij het verzilveren van bezittingen van joden die in de gaskamers aan hun einde waren gekomen, zo stellen de auteurs.
Marcus Wallenberg zou in 1946 aan een Britse diplomaat hebben bekend dat zijn familiebank goud, aandelen, juwelen en kunstcollecties opkocht die van joden en andere slachtoffers van het nazi-bewind in beslag waren genomen. Deze diplomaat gaf die informatie in een vertrouwelijke telex door aan de Amerikaanse regering, aldus het boek.
Mantelbedrijven
Volgens beide onderzoekers, die hebben kunnen putten uit archieven van de Amerikaanse en de Britse overheid, heeft het Wallenberg-imperium ook mantelbedrijven verschaft aan ondernemingen als Krupp, IG Farben en Bosch, die volop betrokken waren bij de Duitse oorlogsindustrie. Doel daarvan was om tijdens en ha de oorlog aan verbeurdverklaring van hun bezittingen door de Geallieerden te ontkomen. De Enskilda-bank kocht dochterbedrijven van de Duitse oorlogsondernemingen op in een geheim akkoord, dat de moederbedrijven het recht gaf om die later, als de kust weer veilig was, terug te kopen.
Een van die dochterbedrijven was American Bosch, dat volgens de auteurs research verrichtte voor het Amerikaanse ministerie van defensie en daarbij vergaarde geheime informatie terugsluisde naar Berlijn.
Peder Bonde, een oomzegger van de Wallenberg-broers, zei voor de Zweedse radio dat de familie geen reden heeft tot schaamte over de samenwerking met de nazi's. „Ze deden zaken met zakenmensen die hun bezittingen veilig wilden stellen. Maar ze waren geen nazi's", aldus de neef. Hij betrok ook de Zweedse regering in de affaire en zei het moeilijk denkbaar te achten dat de regering in het geheel niet op de hoogte was van de transacties.
Verdwijning Raoul
De -verdwijning van de diplomaat Raoul Wallenberg, een broer van Marcus en Jacobus, die in 1945 in Boedapest door de Russische bezettingsmacht werd gearresteerd, zou volgens de auteurs verband kunnen houden met de handel van het Wallenberg-imperium, waarvan niet alleen de Amerikanen, maar ook de Russen in een vroeg stadium op de hoogte zouden zijn geweest.
„We hebben alleen een nieuwe theorie toegevoegd", betoogde Wiebes op de persconferentie. Per Anger, die tijdens de oorlog met Raoul Waillenberg als diplomaat in Boedapest nauw samenwerkte, bestempelde de theorie van de Nederlanders in een krante-interview als „fantastische speculatie".
Naar zijn zeggen behoorde Raoul niet tot de "inner circle" van het handelsimperium van zijn familie en zou het optreden van de Russen tegen de diplomaat, die tienduizenden Hongaarse joden redde van de gaskamers, in dit verband alleen te Verklaren zijn als een ongerichte wraakactie tegen zijn familie.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van dinsdag 7 november 1989
Reformatorisch Dagblad | 14 Pagina's

Bekijk de hele uitgave van dinsdag 7 november 1989
Reformatorisch Dagblad | 14 Pagina's