Dieren uit de Bijbel

Hop

Het is een merkwaardige vogel, de hop. In ons land komt hij slechts als toevallige gast voor. In de "Atlas van de Nederlandse vogels" staat: „De weinige hoppen die tot Nederland doordringen, houden zich overwegend in Oost- en Zuid-Nederland op. Daarbij gaat het meestal om solitaire vogels, die soms kortstondig pleisteren, maar vaker niet langer dan één dag aanwezig zijn". 
Jac. P. Thijsse schreef ruim tachtig jaar geleden over de hop „die hier broedt, maar o, zoo zeldzaam. Telkens probeert zich een huishoudinkje te vestigen aan den duinkant; dan hooren we een poosje het merkwaardige, korte, staccato geroep van "hoep, hoep", maar daar blijft 't bij. 
Of je krijgt er eens een, die door een 'liefhebber' is doodgeschoten". In de Middeleeuwen kwam de hop wel als broedvogel in ons land voor. Daarop duiden ook de volksnamen. Die zijn karakteristiek: drekhaan, schijthop, stinkhaan en stronthaan zijn er enkele. Ook in latere jaren was de hop bekend. De vogel komt voor op vele oude schilderijen en wordt in allerlei volksrijmpjes genoemd.

Smeerpoets

De hop gebruikt boomholten en rotsspleten als nestplaats, meestal zonder enige bekleding. De plek vervuilt snel, want de vogel doet niets om het nest schoon te houden. De hop zelf heeft een specifieke geur en met de walm van de groeiende hoeveelheid uitwerpselen wordt dat een ondraaglijke stank. In de kale nestkom komen vier tot acht eieren, waarop alleen het vrouwtje broedt.

Het is vreemd dat deze fraaie vogel zo onzindelijk is. Want mooi is hij. Zijn kop, hals, nek en bovenkant van zijn rug zijn leemkleurig. De vleugels zijn zwart met witte dwarsbanden. De staart heeft één witte dwarsband. Die kleuren zijn zeer opvallend. De koptooi is dat nog meer. De hop heeft een hoge, ingesneden kam van isabelkleurige veren die een zwarte punt hebben. Ook de gebogen lange snavel geeft de hop een sierlijk uiterlijk.

Door die opvallende kleuren en vorm kan deze vogel niet verwisseld worden met een andere vogel. Het bonte verenkleed, de bij opwinding opgezette kuif, het merkwaardige geroep en ook de vlinderachtige manier van vliegen, zijn karakteristiek. Door deze kenmerken maakt de vogel een enigszins exotische indruk. Doordat hij schuw is en zelden ons land bezoekt, blijft de hop toch een onbekende vogel.

Dat de hop een smeerpoets is, was ook in Israël bekend. Hij wordt in Leviticus 11:19 en in Deuteronomium 14:18 genoemd bij de onreine dieren, die niet mochten worden gegeten. De hop komt in maart naar Palestina en broedt daar. In Afrika is de hop in ieder dorp te vinden. Daar zoekt de vogel in de mesthopen naar voedsel.

Zeldzaam

In het verleden is de hop bejaagd en gevangen, omdat onze voorouders zo bijgelovig waren. Het hart van deze vogel zou helpen tegen steken in .de zij. De tong hing men aan een touwtje om de hals om daardoor een beter geheugen te krijgen. Men broeide de veren van de hop om daardoor een goed middel tegen wormen te verkrijgen.

Die tijd is voorbij. Nu heeft deze vogel in ons land geen geschikt biotoop meer. De hop heeft namelijk een typische voedselgewoonte. Met zijn kromme snavel boort hij in vochtige grond op zoek naar veenmollen. Die grote, ondergronds levende soort krekel vormde in ons land een groot deel van zijn voedsel. De veenmol is vrijwel verdwenen. Ook het gebruik van gifstoffen in de land- en tuinbouw, waardoor het aantal insekten belangrijk werd teruggedrongen, is een van de oorzaken waardoor de hop zich in ons land niet kan vestigen.

De hop is door zijn gedrag ook kwetsbaar. Als het lang nat is, verandert de broedholte vol uitwerpselen in een rottende massa, waardoor de overlevingskans van de jongen klein wordt. Het minder geschikte klimaat wordt de hoofdoorzaak van de achteruitgang genoemd. Het lijkt mij onwaarschijnlijk. In de Middeleeuwen was het klimaat toch niet gunstiger?

Met de kleinschaligheid van land- en tuinbouw en veeteelt zijn de leefmogelijkheden voor veel dieren sterk verminderd. Dieren met een gespecialiseerde voedselkeuze zijn het meest kwetsbaar. De hop is zo'n vogel. De Franse Camargue is een gebied met een zeer gevarieerde en rijke natuur, waar bijzonder veel en zeldzame vogels leven. Daar kan men ook de hop in vrij groot aantal aantreffen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen