Lenin de mond gesnoerd; Benin herademt

De signalen van verandering waren er dus al eerder. Zo werd onlangs een conferentie georganiseerd waar vertegenwoordigers van alle geledingen van de samenleving mochten meepraten over een nieuwe grondwet en vrije verkiezingen. De snelheid waarmee het marxisme, in navolging van de omwentelingen in Oost-Europa, ten onder gaat in West-Afrika, heeft krachten voor vreedzame veranderingen ontketend die nieuw lijken voor Afrika. „Zoiets heeft Afrika nog nooit meegemaakt", merkte een doorgewinterde westerse diplomaat op.

Het is ook iets bijzonders: een Afrikaanse president die een conferentie uitschrijft om een nieuwe grondwet en vrije verkiezingen voor te bereiden en die vervolgens een oppositieleider tot premier benoemt.

Aan de bijeenkomst vorige week namen uiteenlopende inwoners van Benin deel: van voodoo-priesters tot uit ballingschap teruggekeerde ex-presidenten. De verrassing over het vrije politieke debat werd slechts geëvenaard door de verbazing van de Beninse bevolking over de directe, ongecensureerde verslagen op radio en televisie.

Echte nieuws

Dagen achtereen liepen burgers en soldaten door de straten van Cotonou met transistorradio's aan hun oor. De Stem van de Revolutie, de radiozender die vijftien jaar slechts slaapverwekkende berichten meldde, werd opeens overstelpt met felicitaties van luisteraars die opgetogen waren over het „echte nieuws" dat de zender de ether instuurde.

Vincent Dassi, redacteur van het radiojournaal, vertelt dat de revolutie onder verslaggevers was begonnen toen gefrustreerde journalisten de straat opgingen tijdens de protesten tegen de regering in december. „Wij hebben zoveel mogelijk gebruik gemaakt van directe radiouitzendingen, vraaggesprekjes met mensen op straat... zij hadden genoeg van de propaganda, leugens en ontwijkende antwoorden, zij wilden de waarheid".

Dergelijke verslaggeving is onmogelijk in de meeste Westafrikaanse eenpartijstaten, waar de media gecontroleerd worden door de regering. Zo werden de studentendemonstraties in Ivoorkust vorige week genegeerd door de pers, terwijl zij in het hele land het gesprek van de dag vormden.

Westerse eis

Een van de belangrijkste redenen voor de onverwachte omwenteling in Benin is volgens Max Kiniffo, leider van een van de vele politieke partijen die de afgelopen weken als paddestoelen uit de grond rezen, dat de westerse donoren het eisen. Het Internationale Monetaire Fonds, de Wereldbank, Frankrijk, de Bondsrepubliek en de Verenigde Staten stonden er vorig jaar op dat de regering van president Mathieu Kerekou politieke en economische hervormingen doorvoert.

De jaren van wanbeheer en „doordringende corruptie", zoals de Wereldbank in een vertrouwelijk rapport schreef, hebben het land aan de rand van een faillissement gebracht. De mensen overleven door zelf voedsel te verbouwen en goederen te smokkelen uit Nigeria, Benins buurland. Maar de staatsindustrieën en het bankwezen zijn ingestort en ambtenaren en studenten hebben nog maanden salaris en beurzen tegoed.

Kerekou, die sinds 1972 aan de macht is, schafte december vorig jaar het marxistisch leninisme als staatsideologie af, kondigde aan dat hij een grondwetgevende conferentie zou organiseren en verleende amnestie aan verbannen politieke tegenstanders zodat zij de conferentie bij konden wonen. Journalisten zagen de vergadering als een opening in de censuur en in de muur van propaganda.

Hoe rijk bent u?

Zo stelde een verslaggever in een interview over corruptie binnen de overheid een ex-minister de vraag: „Hoe rijk bénftiferiy SlMÉén als Zaïre, Ivoorkust en Cameroun staat zo'n vraag gelijk aan politieke zelfmoord.

In december besloten bevolking en journalisten dat zij de wantoestanden openlijk aan de kaak moesten stellen. „De mensen wisten dat zij geen geld gekregen hadden, wij bij de radio wisten dat onze uitbetaling niet had plaatsgevonden en in de media werd de waarheid over deze sociale onrust compleet verzwegen", aldus Dassi. „Wij vonden het vernederend dat onze mensen naar de Franse radio moesten luisteren om de waarheid te weten te komen... wij zijn net zo goed als de buitenlandse journalisten". En dus meldde de Stem van de Revolutie tijdens de conferentie dagelijks dat er bij voorbeeld werd aangedrongen op het aftreden van Kerekou.

Jongeren verzamelen zich nu dagelijks rond een radio, gezeten aan de voet van het standbeeld van Lenin, dat werd afgedekt sinds het in december met stenen werd bekogeld. De daadwerkelijke aankondiging van het einde van het marxistische bewind —deze week- moet hun als muziek in de oren hebben geklonken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen