In gesprek met....70-jarige organiste uit Giessen
GIESSEN — „Een organist is dienstbaar aan de gemeente. Zijn eerste taak is het begeleiden van de gemeentezang en niet het laten horen van muzikale vaardigheden". Aan het woord is de 70-jarige mevrouw A. de Zeeuw-Verhoeven. Al 57 jaar is zij de vaste organiste van de hervormde gemeente in Giessen.
Als vijfjarige kleuter was zij al naast haar vader op de orgelbank te vinden en toen zij acht jaar was mocht ze voor en na de dienst op het kerkorgel spelen. Op 11-jarige leeftijd begeleidde ze de eerste psalm tijdens een kerkdienst, dat was psalm 25. De voorzanger zei na afloop dat niemand in de gemeente een verschil met anders had gemerkt.
Het begeleiden van de gemeentezang werd haar dus met de paplepel ingegoten. De vader van J aantje de Zeeuw (zoals zij in Giessen genoemd wordt) werd op 20-jarige leeftijd als organist benoemd. In die tijd was er geen vaste organist en naarstig werd naar een geschikte kandidaat gezocht. Deze was helaas niet zomaar gevonden, waardoor Verhoeven gevraagd werd of hij bereid was dit voor zijn rekening te nemen. Nu kon Verhoeven wel iets spelen, maar nog lang niet alles. Een oplossing werd al gauw gevonden: de predikant kreeg een briefje met psalmen die al ingestudeerd waren, waaruit hij dan zondags een keuze kon maken om de gemeente te laten zingen. Doordat vader Verhoeven toen orgelles ging nemen, werd het probleem snel opgelost.
Probleem
Maar het nemen van orgelles werd zelf ook een probleem. „Mijn vader moest van nüjn grootvader boer worden, maar bij dit werk waren buitensporigheden als orgelles natuurlijk taboe. Geen probleem, het nette pak ging stiekem mee bij het boerenwerk en als hij maar enigszins kon, trok hij er tussenuit om orgelles te gaan halen in Sleeuwijk en Heusden". Van dit alles wist laantje natuurlijk niets, maar haar vader vertelde zulke verhalen in geuren en kleuren aan zijn kinderen.
Toen mevrouw De Zeeuw ongeveer dertien jaar oud was, werd het orgelspelen voor haar vader onmogelijk door een vergroeiing aan zijn vingers. Hij wees zijn opvolgster zelf aan: Jaantje moest het maar overnemen. Als enige dochter hielp zij haar moeder thuis in de huishouding, maar orgelles was iets dat haar met liefde werd toegestaan. Een probleem was het oefenen op het kerkorgel. Om het pedaal goed te kunnen bespelen, was het uiteraard noodzakelijk dat geoefend werd. Maar om te spelen was iemand nodig die lucht pompte. Waar vind je zo iemand in een dorp waar iedereen van 's morgens vroeg tot 's avonds laat werkt? Zodoende kwam ook aan deze lessen een eind en werd voortaan maar op het huisorgel geoefend.
Jubileum
Al meer dan 53 jaar is mevrouw De Zeeuw achter het kerkorgel te vinden. Drie jaar geleden werd herdacht dat de familie Verhoeven al 100 jaar de gemeentezang van Giessen begeleidt. Hiervoor werd zelfs de koninklijke onderscheiding in zilver aan mevrouw de Zeeuw uitgereikt. Tijdens een speciale kerkdienst werd toen aan dit jubileum aandacht besteed. Zowel de predikant als de waarnemend organist in die dienst was een neef van de jubilaresse.
„Het was toen de eerste keer dat ik niet achter het orgel, maar tussen de mensen zat", aldus de organiste. „Dat is een vreemde gewaarwording, het kerkorgel is een stukje van je leven". Daarom wilde zij geen cadeaus voor dit jubileum hebben. „Ik heb met de mij geschonken gaven alleen de gemeente willen dienen". De giften moesten dan ook besteed worden voor de aanschaf van een nieuwe kanselbijbel, omdat de vorige kort tevoren was gestolen. Thuis op het orgel zijn alleen twee kleine orgelpijpen te vinden die herinneren aan dit grootse jubileum.
Veranderingen
Op een vraag of zij moeite heeft met de veranderingen die de gemeentezang in de loop der jaren heeft ondergaan, antwoordt zij ontkennend. „Alleen het oefenen van de te zingen liederen voor de aanvang van de dienst is niet meer mogelijk. Omdat de zitplaatsen niet meer vrij zijn, komt iedereen vroeger naar de kerk. Hier staat tegenover dat de predikanten juist weer later aanwezig zijn. Vroeger was het zo dat de dominee zelf zijn psalmbriefje bracht. Nu krijg je het vlak voor de dienst, zodat oefenen er niet meer bij is. Ik heb een grote stapel bladmuziek bij me op het orgel liggen, zodat ik maar zelden voor verrassingen kom te staan". Verder is het aantal diensten waarin gespeeld moet worden wel toegenomen. Sinds vier jaar is Giessen een zelfstandige gemeente, waardoor tweemaal per zondag dienst wordt gehouden. Vroeger speelde ze ook nog wel eens in Rijswijk als de organist aldaar verhinderd was.
Liefdedienst
Een klein rekensommetje leert dat mevrouw De Zeeuw nu ruim 4000 diensten moet hebben gespeeld. Tien dominees heeft zij meegemaakt. Geslachten zijn gekomen en gegaan: doopdiensten, trouwdiensten en begrafenisdiensten werden door haar op het orgel begeleid. Nog dagelijks speelt zij thuis op het orgel en ook op het kerkorgel wordt regelmatig geoefend. „Zolang mijn gezondheid het toelaat, hoop ik dit werk te kunnen blijven doen. Voorlopig is er nog niemand in de gemeente bereid het van mij over te nemen. Ik doe het echter nog met alle liefde".
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van woensdag 28 maart 1990
Reformatorisch Dagblad | 22 Pagina's

Bekijk de hele uitgave van woensdag 28 maart 1990
Reformatorisch Dagblad | 22 Pagina's