^Vmcent, iteg^otmeeête^miUen/i

Twee hoogtepunten kent de Van-Gogh-orkaan die over onze Lage Landen (en grote delen van West-Europa) raast in elk geval. Dat is de overzichtsexpositie in het naar hem genoemde museum te Amsterdam, waar ruim 130 schilderijen door honderdduizenden bezoekers zullen worden bewonderd.

Evangelist met penseel

Het blijft bij een paar schetsen, maar ook in Arles was de „beerenschilder" zijn artistieke oorsprongen niet vergeten. Hij merkt erover op dat zijn andere werken, zoals "De zaaier" en "De boer, portret van Patience Escalier", met zijn doek uit Nuenen gemeen hebben dat „ze afschuwelijk lelijk en slecht zijn". Maar juist die lelijkheid moest volgens Vincent positief worden gewaardeerd: als een expressieve tegenpool van wat gewoonlijk als esthetisch schoon werd ervaren.

Ik zal niet alle 130 doeken van de expositie opsommen. Het is ondoenlijk en onnodig; elk vindt er zijn eigen hoogKröller-Müller op de Hoge Veluwe streng bewaakt te kijk. VinceïïtzêlFz^^^rEeideexposities wel tevreden zijn. Want uitgangspunt van de opstelling waren vooral zijn eigen voorkeuren, uitgesproken in brieven aan z'n broer Theo en anderen. Vermoedelijk zouden déze exposities ook het enige zijn wat de tragische meester als aandenken zou hebben geaccepteerd. Het is waarlijk niet aan te nemen dat hij blij was geweest met zo'n Van-Gogh-dorp en heel de (on)artistieke santekraam in dit jaar, een eeuw na zijn dood. tepunten en die hoeven niet noodzakelijk de meest bekende bruggetjes en boomgaarden en irissen te zijn. Mijn (nauwelijks beredeneerde) voorkeur gaat eerder uit naar de Zuidfranse lichtere werken dan naar zijn Brabantse of Drentse perioden. Maar zijn sociale bewogenheid met die zwoegers in het veen of in de (thuis)weverij verdient ieders aandacht. Als de zon van het Evangelie bij deze domineeszoon en vroegere evangelist al is ondergegaan, blijft hij toch een, zij het versmalde, bijbelse boodschap uitdragen, nu met zijn pen en penseel: hij neemt het op voorliet onedele en het verachte; niet voor de grote heren en adellijke hanzen.

Armen en verachten

In Zuid-Frankrijk schildert hij niet de trotse kastelen, paleizen en burchten. Niet Tarascon of Orange of het pausenverblijf van Avignon, hoe schitterend gelegen ook boven de rivier. Het is niet de klassieke Romeinse oudheid van Nimes die hem imponeert: het Vierkante Huis, het Amphitheater of het hoge aquaduct de Pont du Gard. In Parijs legt hij niet vast wat juist zo ongeveer iedereen in de Lichtstad aanspreekt. In Den Haag zijn niet de paleizen en de Ridderzaal zijn onderwerpen, maar armen-woninkjes, de ongehuwde moeder en de prostituee, de volksgaarkeuken en vrouwen die kolen sjouwen door de sneeuw.

Op beide exposities zijn veel bruiklenen bijeen die men voorlopig zeker niet meer te zien krijgt. Maar de omvang van het getoonde is bewust geringer dan mogelijk was: alleen al het Van Gogh Museum beheert met zo'n 200 schilderijen en 600 tekeningen de grootste collectie van Vincent, gevolgd door KröllerMüller. Wat nu te zien is, is dus minder, maar wel zorgvuldig geselecteerd en een betere totaalindruk van zijn werk biedend.

Bijbel contra Zola

Het is niet eenvoudig, één werk van Vincent als favoriet aan te wijzen. Naast zijn doeken met het prachtige zuidelijke licht wijs ik echter op zijn opmerkelijke "Stilleven met bijbel"- uit oktober 1885. In maart van dat jaar is Vincents vader, ds. Theo van Gogh, in Nuenen • plotseling gestorven. Vincent werkt in deze jaren 1883 tot '85 in Brabant en in Drenthe. Het vaderlijk geloof is hij dan al

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen