Kiezers beloond met pijnlijk beleid

Terwijl in het MDF-hoofdkantoor alvast op de overwinning werd geproost, moest de zichzelf „liberaal" noemende Alliantie van Vrije Democraten, de tweede partij, haar verlies bekennen. Alliantie-voorman Laszlo Rajk zei een belangrijke rol in de oppositie te zien weggelegd. Zijn Vrije Democraten behaalden 92 zetels en zullen de oppositiebanken moeten delen met de (tot nu toe) regerende Hongaarse Socialistische Partij en de Alliantie van Jonge Democraten, die beide acht zetels pakten. „Ons verlies had mogelijk te maken met onze duidelijke economische standpunten", verzuchtte Rajk, daarmee verwijzend naar de voor Vrije Democraten belangrijke (westerse) vrijemarkteconomie. Het MDF (165 zetels) wil volgens zijn programma naar een meer sociale weg zoeken, omdat „niet automatisch een systeem kan worden gekopieerd".

Cynisme

Tijdens de beslissende ronde gisteren bleek dat kennelijk het merendeel van de 3,5 miljoen uitgebrachte stemmen daarom naar MDF ging. De lage opkomst, minder dan 50 procent en 20 procent minder dan twee weken geleden, was voor specialisten onbegrijpelijk. „Misschien dat ons verkiezingssysteem te ingewikkeld is", vertelde Pal Kara, secretaris van de (controlerende) Nationale Verkiezings Commissie met kritische ondertoon. Kara hoopt dat er „een nieuwe verkiezingswet komt, omdat de huidige te veel handicaps heeft". Een andere specialist: „De wet is zo ingewikkeld, dat zelfs wij die niet kunnen begrijpen". Hij zei verder te hopen dat er een uit twee huizen bestaand parlement wordt gevormd, waarvoor nu nog een wettelijke basis ontbreekt.

De indruk bestond dat angst en cynisme veel Hongaren ervan wierhielden om na ruim vier decennia iemand anders te kiezen dan een communist. „Met name ouderen zijn bang na veertig jaar van dictatuur openlijk hun stem uit te brengen", constateerde Pal Lajos, voorzitter van het districtskantoor in Boedapest-Centrum. Jongeren zouden hun aanvankelijke euforie over het naderende meerpartijenstelsel hebben verruild voor kritiek op daaraan voorafgaande campagnes. Lajos: „Die jonge mensen halen hun schouders op. Maar zij begrijpen niet welke kansen zij krijgen..."

Toch werd al gauw duidelijk dat campagnes niet altijd mensvriendelijk werden gevoerd: het Hongaars-Democratisch Forum en de Alliantie van Vrije Democraten beschuldigden elkaar via dagblad-advertenties ervan uit oud-communisteh te bestaan en de door dissidenten halverwege de jaren tachtig opgerichte alliantie vond het zelfs nodig buiten zijn medeweten om een foto van de Roemeense revolutiestrijder Laszlo Tökes op een reclameposter af te drukken. Men wilde er zeker van zijn via de "Havel van Hongarije" (nieuwe) stemmen te winnen, hetgeen door de zichtbaar teleurgestelde Laszlo Rajk („Ik bedank iedereen die ons heeft geholpen") gisteravond werd ontkend. „Ik denk dat Tökes er niets mee te maken heeft gehad", aldus Rajk, die ook sprak van een „lastercampagne" tegen de Vrije Democraten.

Slecht huwelijk

Toch zal zijn partij voorlopig niet nationaal kunnen regeren: MDF-leider Jozsef Antall zei eerder „alleen als de situatie ons dringt" met de Vrije Democraten een „slecht huwelijk" aan te gaan. Aan de vooravond van de tweede ronde had hij in een Boedapester gymnasium de plannen nog eens toegelicht, onder luid applaus van met vlaggetjes zwaaiende Hongaren. „Veel mensen vragen zich af waarom ik zo serieus kijk", stelde de 58-jarige politicus vast. „Maar als er wat te lachen is, doe ik dat meteen". Voorlopig zal dat niet het geval zijn: de uit specialisten bestaande Blauwe Band Commissie, die eerder tijdens de laatste dagen van premier Nemeth adviseerde, heeft een economisch reddingsprogramma opgesteld voor de eerste honderd regeringsdagen. In het rapport wordt gewaarschuwd voor een „ontoelaatbaar sociaal beleid". „Het geven van subsidies betekent het geven van pijnstillers. Ze zijn zoet voor degenen die ze krijgen, maar ondermijnen de economie", aldus de specialisten.

Het onder een ruim 40 miljard buitenlandse schulden gebukt gaande Hongarije zal dan ook moeten bezuinigen, hetgeen vooral gepensioneerden en grote gezinnen zullen merken. En het was juist daar dat het Hongaars Democratisch Forum stemmen wist te trekken. Gevreesd wordt dat men ten aanzien van Roemenië een meer agressieve politiek gaat voeren en dat ooit nog eens de autonomie voor Transsylvanië aan de orde zal worden gesteld. Forum-medewerker Miklós Csapodi gaf toe toe dat „als er niets verandert, er mogelijk grenswijzigingen ter discussie zullen worden gesteld". Met de overwinning van het MDF, en het opboksen tegen Hongaarse socialisten en liberalen die in de oppositie zitten, lijken de problemen in Hongarije nu pas te zijn begonnen. BOEDAPEST Andreas Hegedus (r.) een van de leiders tijdens de Hongaarse Opstand in 1956 en momenteel secretaris van het "Historische Rechtvaardigheids Comité", stapte gisteren gelijktijdig met zijn zoon Istvan uit een stembushokje. Istvan is een van de leiders van de Jonge Democraten (Fidez).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen