Burgemeesterschap is een uitdaging

Het thema van de conferentie luidde "De vele rollen van de burgemeester: burger, administrator en ambassadeur". De burgemeesters werden toegesproken door hun collega's, Israëlische functionarissen en politici. Burgemeester Van Diepen sprak over de rol van de burgemeester als burger. „In Nederland kan de burgemeester nog veel meer burger zijn dan in een systeem waarin de burgemeester wordt gekozen", zegt hij. „Hij staat toch een beetje los van de dagelijkse politiek". In veel andere landen wordt hij gekozen. Dit verbindt hem nauwer met een bepaalde politieke groep.

Zijn college Wierenga zou echter graag zien dat de burgemeester rechtstreeks door de gemeenteraad wordt gekozen. De burgemeester oefent immers invloed uit. Rechtstreekse verkiezing zou de verantwoordelijkheid tegenover de raad vergroten. De raad kan dan, als de burgemeeser zijn taak niet goed uitoefent, een ander kiezen. Hij geeft overigens wel toe dat de raad nu ook al medezeggenschap heeft over wie de nieuwe burgemeester gaat worden. Als er een vacature is, wordt er een vertrouwenscommissie uit de raad gevormd, die advies indient bij de commissaris van de Koningin.

Een commissie onder leiding van kamervoorzitter Deetman, die een aantal staatsrechtelijke kwesties opnieuw gaat bekijken, zal zich volgens Wierenga ook buigen over de positie van de burgemeester. Daardoor zal er misschien een verandering komen in het benoemingsbeleid.

Ambassadeur

Wierenga sprak tot zijn collega's over de rol van de burgemeester als ambassadeur. De burgemeester vertegenwoordigt zijn gemeente in het binnenland en het buitenland. „Je brengt het gezicht van je stad naar voren", zegt hij. „Simpel gezegd: je moet je stad een beetje verkopen. De burgemeester heeft ontzettend veel relaties. In sommige staten in de Verenigde Staten noemen ze de burgemeester een lobbyist. Hier op de conferentie noemen wij hem ambassadeur, dat klinkt wat vriendelijker, maar in wezen is het hetzelfde". De Nederlandse burgemeester heeft vaak een breed relatiepatroon. Dit vloeit voort uit het feit dat hij benoemd is. Dat is overigens wel weer een voordeel vafi benoeming, aldus Wierenga. „Je bent wat dat betreft dus iets neutraler, hoewel neutraliteit eigenlijk niet bestaat. We zijn lid van een partij. Van Diepen is lid van de VVD en ik van de PvdA, en dat zijn we niet voor niets".

De veranderingen waarmee de eerste burger in zijn werk te maken krijgt, zijn sterk nationaal bepaald, aldus Van Diepen. Na 1992 gaan er waarschijnlijk bepaalde dingen voor de gemeente veranderen. „Europa 1992 kan voor de gemeente onder meer betekenen dat er een groter gewicht wordt gegeven aan de stedelijke agglomeraties. In Europa zal een grotere concurrentie tussen de steden ontstaan. Dat heeft zeker gevolgen voor de burgemeester. Maar dat zal in België anders zijn dan in Engeland. Hierover is op de conferentie overigens niet verder doorgesproken".

Verschillende achtergrond

Wierenga valt in met: „Op zo'n conferentie zijn de contacten heel interessant. We zien hoe verschillend die burgemeesters functioneren in hun landen. Je hebt allemaal een eigen constitutionele achtergrond. Sommigen zijn maar voor een jaar burgemeester. Ze worden aangewezen door de gemeenteraad. Anderen zijn burgemeester voor vijf of zes jaar: Weer anderen zijn het heel lang, zoals Teddy Koliek van Jeruzalem. Hij is het al 25 jaar en hij is in de zeventig. Maar, zo blijkt uit de discussie, je hebt deels allemaal dezelfde taken".

De problemen van de Nederlandse gemeenten verbleken dikwijls bij die van de buitenlandse. Van Diepen: „Zo'n congres relativeert de problemen in eigen land. Voor ons is de werkloosheid een groot probleem, maar in Guatemala City is 50 procent werkloos. Het is overdreven om te stellen dat Nederland alleen maar luxe-problemen heeft, maar in vergelijking met een groot aantal landen zit daar toch wel wat in". Het is zijn collega uit Enschede ook opgevallen dat steden in Amerika een veel grotere autonomie hebben en minder afhankelijk zijn van de nationale regering. „We zijn natuurlijk ook veel kleiner. De burgemeester van El Paso vertelde dat een militaire basis bij haar stad net zo groot is als heel Israël. De schaal is anders, en daarmee zijn de problemen ook anders".

Wat is eigenlijk, internationaal gesproken, het grootste probleem waar de gemeentebesturen en dus de burgemeesters voor staan? „Het grootste probleem is of iedereen wel aan de ontwikkeling mee kan doen", zegt Van Diepen. „Je hoeft je wat de werkloosheid betreft geen zorgen te maken over de mensen met goede opleidingen. Maar er ontstaat wel zoiets als een achterblijvende groep. Dat zijn in Nederland bij voorbeeld de buitenlanders".

Wierenga wijst erop dat in de steden met meer dan 100.000 inwoners de meeste werklozen zijn. Daar wonen ook de meeste etnische minderheden. „De beter betaalden trekken uit deze steden weg. Daardoor hebben de steden veel van hun economische kracht verloren. In de komende tien jaar zullen ze die kracht terug moeten winnen omdat ze moeten concurreren in Europees verband. Tot nu toe hebben we altijd 'geconcurreerd' met Arnhem en Groningen, straks moeten we het doen met Munster, Essen en Osnabrück".

Bezoek

De Enschedese eerste burger vervolgt: „Vooral de Amerikaanse collega's hebben problemen met de misdaad, drugs en wapenbezit in hun steden. Op de conferentie is daar overigens niet diep op ingegaan".

De burgemeesters brachten ook een bezoek aan het noorden van Israël. In het programma werd tijd ingeruimd voor het bezichtigen van Jeruzalem. Burgemeester Koliek van Jeruzalem hield zijn ambtgenoten voor dat zijn stad een veilige stad is. Wierenga: „Hij vroeg ook iemand: hoe veel mensen worden er per jaar in jouw stad vermoord? Bij hem is dat veel minder. Hij zal daar gelijk in hebben. Maar hij vertelt er niet bij dat daar veel militairen rondlopen. En dat heeft ook een preventieve werking. Desalniettemin is Israël een veel veiliger land dan men in het algemeen afschildert". Hij hoopt overigens wel dat Israël „een stap zal doen". „Israël kan niet een gebied als de Westbank en de Gazastrook bezet houden zonder dat er over vrede gesproken wordt. In Oost-Europa en Zuid-Afrika zijn belangrijke veranderingen gaande. Het Midden-Oosten kan niet hetzelfde blijven. Er zal hier ook iets moeten gebeuren".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen