Jubilerend Ikazia-ziekenhuis: soms één bushalte 'te ver'...

Nog even, en dan is het jubilerende Ikazia-ziekenhuis het enige protestantschristelijke ziekenhuis in Rotterdam. In juni wordt in Spijkenisse het nieuwe Ruwaard van Putten-ziekenhuis in gebruik genomen. Het protestants-christelijke Van Dam-Bethesda ziekenhuis op de noordelijke Maasoever wordt dan gesloten.  Het protestants-christelijke Eudokiaziekenhuis is inmiddels gefuseerd met het Bergweg-ziekenhuis tot het IJsselland-ziekenhuis en bestaat nog slechts in de vorm van een polikliniek. In 1991 verhuist het IJsselland-ziekenhuis naar zijn nieuwe locatie in Capelle a/d IJssel. Ikazia is daarna het enige protestantschristelijke ziekenhuis in Rotterdam.  Na de verhuizingen resteren op de noordelijke Maasoever nog het rooms-katholieke St. Franciscus Gasthuis, het Havenziekenhuis, het Academisch Ziekenhuis Rotterdam, inclusief het Sophia-kinderziekenhuis en het Oogziekenhuis. Op de zuidelijke Maasoever blijven naast Ikazia het (gemeentelijke) Zuiderziekenhuis, de rooms-katholieke Clara-kliniek en de Daniël den Hoedkliniek gesitueerd. De gemeente Rotterdam voert volgens een woordvoerder van de gemeente thans oriënterende gesprekken over een fusie van de Clarakliniek met het Zuiderziekenhuis. Rond het jaar 2000 zou er één ziekenhuis op een nieuwe locatie —de kop van Zuid (bij de Rijnhaven)- moeten verrijzen. Vooral 'het veld" zelf loopt warm voor een fusie, aldus de woordvoerder.

Unieke eend

In zekere zin vormt het protestantschristelijke Ikazia-ziekenhuis straks dus een unieke eend in de ziekenhuizen-bijt van Rotterdam. Het ziekenhuis werd 25 jaar geleden in gebruik genomen. Vanuit de Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken, de Christelijke Gereformeerde Kerken, de Gereformeerde Gemeenten en de Lutherse Kerk werd de behoefte gevoeld aan een eigen protestants-christelijk ziekenhuis op de zuidelijke Maasoever. Een instelling waar de eigen kerkelijke levenssfeer kon worden gerealiseerd en waar het medisch en verpleegkundig handelen zou zijn ingebed in bijbelse normen. Dit resulteerde in de Interkerkelijke Actie Ziekenhuis In Aanbouw (Ikazia). 

Sinds 1982 is de voormalige Zwijndrechtse huisarts W. A. Kirpestein medisch directeur van het Ikazia-ziekenhuis. Naast de noodzaak van een eigen instelling waar patiënten uit de achterban zich thuis kunnen voelen, speelde volgens hem ook het diaconale aspect om christelijk dienend bezig te zijn in de gezondheidszorg een rol bij de keuze voor een eigen ziekenhuis.  Het Ikazia-ziekenhuis ligt vlakbij het metro- en busstation Zuidplein en is daardoor met het openbaar vervoer uitstekend bereikbaar. In de nabije toekomst moet de bereikbaarheid van het ziekenhuis echter verder worden verbeterd, meent Kirpestein. Het parkeerterrein zal, zodra de aanvraag door de gemeente wordt goedgekeurd, worden uitgebreid tot parkeergarage met een kleine 180 extra plaatsen.

Medisch-ethisch beleid

Verder wordt gekeken hoe de 'hotelfunctie' van het ziekenhuis kan worden geoptimaliseerd. Twee jaar geleden werd een gastvrouw aangesteld, die vooral op de polikliniek haar werkterrein heeft. Haar werk, het met raad en daad terzijde staan van de patiënten, voorziet volgens Kirpestein in een duidelijke behoefte. „Ook als mensen nare berichten krijgen, kan zo'n gastvrouw veel goeds doen, zo blijkt uit ervaring", aldus Kirpestein. Ikazia voert als protestants-christelijk ziekenhuis een strikt medisch-ethisch beleid, waarin geen plaats is voor zaken als abortus en euthanasie. „Medische specialisten moeten zich conformeren aan de uitgangspunten en het beleid van het ziekenhuis. „Ook van de niet-christelijke artsen die in Ikazia werken wordt verwacht dat zij dit beleid respecteren en handhaven", aldus Kirpestein.  Met name de verpleging kan volgens hem echter het protestants-christelijke karakter van het ziekenhuis in de praktijk gestalte geven. De verpleegkundigen zijn namelijk dag en nacht rondom het bed aanwezig. 

Ook van patiënten wordt verwacht dat zij zich aanpassen aan de uitgangspunten en het beleid van Ikazia. „'s Morgens wordt er op de ziekenzalen door een verpleegkundige uit de Bijbel gelezen. Er zijn natuurlijk mensen die dat niet willen. Het is echter een huisregel waar niet aan wordt getornd. Veel patiënten ook waarderen het juist". 

In het ziekenhuis vinden geen in vitro fertilisatie (reageerbuisbevruchting) en vruchtwater-onderzoek plaats. Abortus wordt slechts uitgevoerd op medische indicatie. Een medische indicatie doet zich volgens Kirpestein bij voorbeeld voor als een zwangere vrouw darmkanker of kanker aan de eierstokken heeft en zij geopereerd en bestraald moet worden. Kortom, als er zich zulke ernstige medische problemen voordoen, dat zwangerschapsafbreking onontkoombaar is.  „Dat beleid wordt goed nageleefd. Gemiddeld vinden er in Ikazia een a twee abortussen per jaar plaats. Vorig jaar hoefde er helemaal geen zwangerschap te worden afgebroken. Ons ziekenhuis staat in de regio trouwens bekend als een instelling waar niet wordt geaborteerd. Dat reguleert de vraag al aan de bron", stelt Kirpestein. 

Ikazia voert ook een pro-life-beleid in die zin, dat er geen euthanasie plaatsvindt. Kirpestein: „De medische staf onderschrijft dit ook. Overigens betekent dit niet dat wij hier een experimenteel beleid voeren, waarbij van patiënten wier dood nabij is, het leven met allerlei medisch-technische hoogstandjes en kunstgrepen eindeloos wordt gerekt. Zo'n handelwijze is niet verenigbaar met eerbied voor het leven. Er kan ook een moment komen dat de arts moet terugtreden". 

Ikazia heeft een eigen verpleegkundige opleiding. Er is volgens Kirpestein een positieve selectie op leerlingen uit de gereformeerde gezindte. Tweemaal per jaar, in voor- en najaar, start een opleiding voor het diploma verpleegkunde A. „De identiteit van het ziekenhuis moet in de praktijk van alledag worden waargemaakt door het personeel. Zij moeten weten hoe ze met de uitgangspunten om moeten gaan. Dat is toch een zaak van hart", denk ik.  (Christen-)specialisten kunnen zich in Ikazia laten opleiden tot chirurg, gynaecoloog/verloskundige en internist, terwijl artsen in opleiding (co-assistenten) in Ikazia kunnen worden geplaatst-voor het opdoen van praktische vaardigheden in de heelkunde, interne geneeskunde, gynaecologie/verloskunde en kindergeneeskunde.  Kirpestein benadrukt het belang van de weinige nog resterende protestantschristelijke ziekenhuizen in ons land, niet alleen voor patiënten, maar ook als opleidingscentra voor christen-specialisten, die zich vanuit de medische faculteiten in deze ziekenhuizen kunnen bekwamen tot bij voorbeeld gynaecoloog.  „De medische faculteiten kijken uitsluitend naar kwaliteit als het gaat om de beoordeling van opleidingsplaatsen voor specialisten. Op zichzelf is die kwaliteitstoets natuurlijk terecht. De signatuur van ons ziekenhuis speelt in die afweging nauwelijks een rol. Toch is het opmerkelijk dat specialisten in opleiding bij hun vertrek vaak laten weten dat zij het 'klimaat' van ons ziekenhuis als zeer positief ervaren. Het klinkt een beetje ijdel als ik dat zo zeg, maar zo is het niet bedoeld. De signatuur van ons ziekenhuis heeft kennelijk een gunstige invloed op het werkklimaat.'

Patiënten

Op 12 mei houdt het Ikazia-ziekenhuis een Open Dag voor het publiek. Bezoekers kunnen gratis een cholesterol-bepaling laten verrichten. Onder meer kunnen de nieuwe computertomograaf, de gal-niersteenvergruizer, de poliklinieken en de afdeling nucleaire geneeskunde worden bezichtigd.  Ikazia heeft als stadsziekenhuis met een streekfunctie voor met name de Zuidhollandse eilanden, een gemêleerd patiëntenbestand. Uit statistische gegevens over enkele jaren blijkt dat ongeveer de helft van de patiënten een kerkelijke achtergrond heeft. In 1987 werden 4696 patiënten van protestantse huize opgenomen. In 1988 waren dit er 200 meer: 4897. Vorig jaar was dit aantal ongeveer hetzelfde. 

Het in juni vorig jaar al in gebruik genomen polikliniekgebouw van het Ruwaard van Putten-ziekenhuis in Spijkenisse lijkt in tegenstelling tot de verwachtingen vooralsnog geen invloed te hebben op het aantal patiënten die zich wenden tot de polikliniek van Ikazia. Het aantal patiënten die kiezen voor Ikazia is zelfs gestegen. Kirpestein noemt deze ontwikkeling opmerkelijk, omdat Ikazia uit Spijkenisse en omgeving ook altijd veel patiënten kreeg.

Toch heeft hij in zijn algemeenheid zo zijn zorgen over de betrokkenheid van de achterban bij het Ikazia-ziekenhuis. „Nogal wat mensen van onze signatuur laten zich in andere ziekenhuizen behandelen. Natuurlijk kunnen wij hier in Ikazia met 400 bedden niet alle patiënten uit de achterban opnemen. Daar zijn we te klein voor. Dat neemt niet weg dat er soms patiënten in andere ziekenhuizen liggen van wie je je afvraagt: Waarom daar en niet hier? Ik denk dat ik er een verklaring voor heb: De meeste mensen worden behandeld, soms geopereerd, ze herstellen en ze gaan naar huis. Voor het individu is het ziekenhuis een voorbijgaande zaak. Patiënten vragen zich af of zo'n protestants-christelijk ziekenhuis wel nodig is. Als ze „van hun galblaas verlost zijn, is het wel goed". Soms kiezen ze voor een ander ziekenhuis omdat het een bushalte dichter bij huis ligt. Onder die patiënten zitten soms zeer principiële mensen".

Bevolkingsgroep

Wie zo redeneert, vergeet volgens Kirpestein echter, dat individuen als bevolkingsgroep met een bepaalde overtuiging, voor het ziekenhuis ^wel een continuüm vormen. „Als groep moet je ervoor oppassen dat je een ziekenhuis als Ikazia, waar je behandeld kunt worden binnen de uniformiteit van eigen levensbeschouwing en levenssfeer, niet verliest. Het behoud ervan kun je -ook politiek— alleen maar als groep waarmaken. Je zult als bevolkingsgroep, naar de overheid, ook in je ziekenhuiskeuze, moeten laten doorklinken dat je wilt dat een huis als dit er is. Wie dat niet doorziet, is niet goed bezig. Dat is het gevaar dat ik zie en het maakt me soms onrustig".  „De politiek houdt in de gaten hoe een bevolkingsgroep omgaat met de voorzieningen die voor hen in het leven zijn geroepen. Het is nog niet voorgekomen dat men precies wilde weten hoe het patiëntenbestand was opgebouwd. Toch acht ik het theoretisch niet onmogelijk dat dit soort vragen in de toekomst gesteld gaat worden. Vanuit de politieke beleving van sommigen kan de vraag naar voren komen waarom Ikazia zo nodig protestants-christelijk moet zijn. Het ziekenhuis draait tenslotte helemaal op gemeenschapsgelden en het is dus een universele voorziening. Dan zul je desgewenst op grond van opnamecijfers moeten kunnen aantonen dat er wel degelijk behoefte is aan een protestantschristelijke instelling. Een instelling die, met gebruikmaking van overheidsgeld, een bepaalde vorm van zorg biedt, met een eigen invalshoek en identiteit".  Kirpestein ziet wel degelijk toekomst voor de christelijke gezondheidszorg.  „Hoe ik dat zie? Ik kan de toekomst niet voorspellen. Ik kan alleen dit zeggen: We moeten tonen wat het wil zeggen christelijke gezondsheidszorg te bieden. Kwaliteit en identiteit dienen hand in hand te gaan. We moeten zorg bieden die medisch en verpleegkundig aan de top staat. Dat is punt één. De zorg moet daarnaast een levensbeschouwelijke meerwaarde bieden. Een meerwaarde die moet blijken uit de omgang met de mens in zijn totaliteit en uit het tegengaan van een geweldige depersonalisatie, die in elk ziekenhuis optreedt. De mens moet niet worden verzorgd als een wezen met organen, maar als een totaliteit, geschapen naar Gods beeld en gelijkenis". 

„Een christelijke zorg heeft oog voor de waarde van het leven, een waarde die door God aan het leven is gegeven, los van de menselijke maat. Een waardebepaling komt ons niet toe. God schept het leven. Hij onderhoudt het ook. Hij geeft er inhoud aan, ook in zieke dagen en in de stervensfase. Een protestants-christelijk ziekenhuis moet daarvoor een klimaat scheppen. Dat is de meerwaarde die je aan de zorg kunt geven".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen