Nieuwe aardappel milieuvriendelijker

Het verschil tussen milieuvriendelijk (beter is: „geïntegreerd") geteelde en normale aardappels schuilt dan ook in de teeltwijze. De akkerbouwer is terughoudend met chemische gewasbescherming, het toedienen van kunstmest en het gebruik van kiemremmende middelen. Grondontsmetting is uit den boze en het mechanisch verwijderen van onkruid heeft de voorkeur. Het resultaat is een aardappel die voldoet aan de strenge milieu-eisen zoals de overheid die voor de landbouw in petto heeft. In het geval van het ras Gloria kan worden volstaan met 50 procent van het normale gebruik van chemische middelen. Daarnaast kan 30 a 40 procent op de kunstmestgift worden bespaard. De geïntegreerde teelt gaat dus niet zo ver als de biologisch-dynamische of ecologische teelt, waarbij chemische middelen niet of slechts in noodgevallen zijn toegestaan. Het woord geïntegreerd wijst op de gulden middenweg.

„De opzet is niet het behalen van een gunstiger resultaat, maar het rendabel telen van milieuvriendelijker aardappelen", aldus directeur A. J. Quik, initiatiefnemer van het label Natu-Balans. De hectareopbrengst is lager en het verlies aan inkomsten wordt slechts gedeeltelijk gecompenseerd door een besparing op gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest. Om aardappeltelers over te halen aan het Natu-Balans-project mee te doen, kwam aardappelhandel Quik tot vaste prijsafspraken per geteelde hectare.

Consument

Quik heeft zich ondanks de onzekerheid er niet van laten weerhouden in het gat van de groeiende milieumarkt te springen. „Uit onderzoek is gebleken dat de consument vraagt om milieuvriendelijk geteelde aardappels", aldus Quik. Het was voor Quik vorig seizoen aanleiding een vijftiental aardappeltelers voor het project te interesseren. Samen telen ze 110 hectare aardappels. Quik verbouwt zelf ook nog eens veertig hectare Natu-Balans aardappelen. De 150 hectaren leveren in totaal 5500 ton Natu-Balans op, zo verwacht Quik.

Sinds een maand liggen de zakken Natu-Balans bij winkels van een supermarktketen in Zuid-Nederland in de schappen. Quik heeft er echter geen idee van hoe de consument tot nu toe reageert. Ook als hij het wel zou weten, zou het nog te vroeg zijn om conclusies te trekken. Negentig procent van de verwachte 5500 ton Natu-Balans aardappelen zitten nog in de grond.

Het Natu-Balans project komt niet uit de lucht vallen. Binnen de aardappelbranche wordt dit seizoen druk geëxperimenteerd met de geïntegreerde of, zoals de Duitsers zeggen, gecontroleerde teelt. Albert Heijn heeft in samenwerking met het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) eveneens een proefproject opgezet. Resultaten zijn ook hier nog niet bekend, omdat het gros van de aardappelen nog in de grond zit.

Positief

De reacties van de betrokken akkerbouwers noemt Quik verrassend positief. Enkele akkerbouwers hebben zelfs een al jaren afgedankte onkruid-eg weer in ere hersteld. Naar tevredenheid. „Op 60 procent van het areaal is enkel en alleen op mechanische wijze het onkruid weggehaald, dus zonder chemische middelen. De boeren dachten dat het niet zonder kon, maar ze zijn nu allemaal erg tevreden", aldus Quik.

Cruciaal punt in Quiks opzet van het Natu-Balans-label is de raskeuze. Uiteindelijk koos de aardappelhandelaar drie rassen: de Gloria (die momenteel in de winkel ligt) en de bewaarrassen Santé en Roxy. Vooral van de Santé heeft Quik grote verwachtingen. „De Santé is bekend vanuit de biologisch-dynamische teelt. Hij is resistent tegen aardappelmoeheid en grotendeels resistent tegen phytophthora, de aardappelziekte. Wij gebruiken de Santé omdat het een aardappel is met goede kookeigenschappen en een lekkere smaak. Voor ons is het echter de grote vraag hoe de consument de Santé vindt", aldus Quik.

„Ik wilde eerst het Bintje nemen, maar ik ben tot de conclusie gekomen dat dat geen goede oplossing is. De controle op de teelt wordt in dat geval moeilijk, omdat bijna iedereen Bintjes teelt. We hebben daarom voor kleinere rassen gekozen".

Gevoelig

Doorslaggevend was echter het argument dat het Bintje erg gevoelig is voor de aardappelziekte. In een droog groeiseizoen, zoals dit jaar, levert dat weinig problemen op, maar bij veel regen moet hoe dan ook gespoten worden, wil de boer nog een redelijke oogst binnenhalen. Het streven om het gebruik van chemische middelen met meer dan 50 procent terug te dringen wordt dan onhaalbaar.

Met de keus voor kleine rassen valt de verwerkende industrie voor de afzet van Natu-Balans af. De aardappelfabrieken zijn grotendeels ingesteld op de verwerking van het Bintje, fabrieksaardappel nummer één. Het leveren van milieuvriendelijk geteelde aardappelen aan de verwerkende industrie is ook door de kleine hoeveelheden niet interessant.

Met spanning wacht Quik zijn marktexperiment af. Het woord is aan de consument. In de loop van de winter zal blijken of aardappeletend Nederland inderdaad wil overstappen op een milieuvriendelijk geteelde aardappel. Vroeg of laat zal die toch wel moeten, want de overheid heeft het terugdringen van gewasbeschermingsmiddelen hoog in haar vaandel staan.

Stug volhouden

Het probleem van de geringe naamsbekendheid van de rassen is volgens Quik een kwestie van stug volhouden. Hij herinnert zich van een kleine dertig jaar terug de klanten -hij ventte toen met aardappels aan de deur- die voor het Bintje eerst de neus ophaalden, maar vijf jaar later geen ander ras wilden.

Welke rol de prijs in het hele afzetverhaal speelt, valt moeilijk te zeggen. Sommige supermarkten rekken het prijsverschil tussen de hoofdaardappel in het schap en enkele minder gevraagde rassen kunstmatig op en zullen dat bij de NatuBalans ongetwijfeld ook doen. Quik verwacht in elk geval wel dat de bewuste consument bereid is enkele kwartjes meer te betalen.

De verpakking in zakken van polyethyleen maakt deel uit van de milieuvriendelijke Natu-Balans. Achter op de zak leest de consument dat hij lege zakken bij de detaillist kan inleveren. Of dit systeem werkt, moet de praktijk leren. Karton achtte Quik na enig onderzoek geen geschikt alternatief. „We hebben naar papieren verpakkingen geïnformeerd. In de praktijk blijkt het net zo milieuvervuilend, want een aardappel geeft vocht af, dus moet er een coating aan de binnenzijde. Er moet natuurlijk veel kleur op, wat ook erg milieubelastend is. Ik vraag me trouwens af of de consument vijftig cent meer wil betalen voor een kartonnen verpakking. We kunnen ons illusies maken dat de klant alles wil betalen, maar daar geloof ik niet in".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen