De Krim, Moskou en Siberië herinneren aan Krimoorlog

Het is ruim 125 jaar geleden dat deze namen voor het eerst werden gebruikt. Dat was tussen 1850 en 1860. Toen werd dit uitgestrekte veencomplex rond de provinciegrens en rond het oudere Hollandscheveld aangesneden.

Het oudst in dit gebied is de veenkolonie De Krim. Turfgravers, de meesten afkomstig uit Staphorst en Rouveen, waren hier pas goed en wel begonnen met de ontvening toen in Oost-Europa de beruchte Krimoorlog uitbrak (1854-1856). Frankrijk en Engeland streden met steun van Italië tegen Russische veroveringsdrift op de Balkan.

De berichten van het oorlogsveld drongen ook door tot de uithoeken van de ontginningen in Drenthe. Wat de kranten in die dagen aan snelheid van berichtgeving over deze oorlog te kort kwamen, werd vergoed door de hartroerende beschrijving van alles wat zich daar afspeelde.

In korte berichten onder het opschrift "Slagveld De Krim" werd geschreven over de slechte voorbereiding voor de zware veldtocht. De soldaten waagden hun levens zonder dekens, zonder medische verzorging in de beestachtige koude in de winter en een verstikkende droogte in de zomer. Duizenden stierven aan cholera en tyfus, aan stof en dorst of door sneeuw, kou en regen.

Worsteling

's Avonds rond het vuur van de opwn haard in de huizen werd het nieuws uit de krant besproken. Zo bereikte het ook mondeling de plaggenhutten van de veenarbeiders. Deze arme veenwerkers. die tussen de zware turf een leven leidden van ontbering en ellende, voelden zich gegrepen door de verhalen uit het Verre Oosten.

De mensen uit Staphorst en Rouveen zagen overeenkomst tussen het leger van de vechtenden en hun worsteling met het stugge veen. Ook in hun taal was er sprake van een 'slagveld', namelijk de percelen waarop de turf te drogen werd gelegd. De betekenis van het woord slagveld zoals wij die kennen, hebben zij waarschijnlijk pas voor het eerst uit de kranteberichten van die dagen gehoord. De verbinding tussen de krantekop "Slagveld De Krim" en hun eigen slagveld was in het spraakgebruik spoedig gelegd. Niet lang duurde het daardoor of ze spraken over hun werkterrein als over "slagveld De Krim'. later afgekort tot De Krim.

Moskou en Siberië

Noordelijk van het "slagveld De Krim" lag een ander 'slagveld', namelijk vlak bij Hollandscheveld. Turfgravers uit Hoogeveen en Hollandscheveld groeven daar enkele jaren later turf en kiepten er hun kruiwagens. De Krim had toen al een gevestigde naam. Uit de kranteberichten van het oorlogsdrama wist men dat Moskou ten noorden van De Krim lag. Arbeiders uit Hoogeveen en Hollandscheveld die op maandagmorgen heel vroeg naar het werk gingen in De Krim en op zaterdagavond laat weer op huis aan trokken, hebben voor dit noordelijke gebied, waar ze doorheen trokken, de naam "Moskou" in zwang gebracht.

Zij waren het ook die hoorden van een veengebied, nog verder weg, namelijk aan de zuidoostgrens met de gemeente Beilen, Voor hun begnppen zeer afgelegen. Dit derde gebied werd gesierd met de huiveringwekkende naam Siberië. Deze naam. hoewel niet ontleend aan de Krimoorlog. paste naar hun gevoelen in de reeks van De Krim en Moskou.

Uit deze naamgeving, die later is gelegaliseerd, blijkt hoe intens men bijna anderhalve eeuw geleden ook in de meest afgelegen gebieden van Drenthe en Overijssel heeft meegeleefd met de ooriogsellende elders in Europa.

Paardenfokkerij

De Krimoorlog had nog een ander gevolg dan de naamgeving van enkele gebieden rond Hoogeveen. De vechtende legers hadden veel paarden nodig, waarbij op de prijs niet werd geDe Krim. let. De paardenfokkerij in Drenthe kwam op gang en veel Drentse boeren hebben daar geld aan overgehouden. Verder waren de Russische havens geblokkeerd voor invoer van opleving. De eeuwen door hadden de knechten en meiden hun jaarloon ontvangen in natura. Nu kregen ze het voortaan in geld. De smalle zilveren oorijzers van de boerinnen werden vervangen door brede gouden platen.

Aan deze economische opleving, die zelfs door de ernstige crisis van 1880 niet werd tenietgedaan, herinneren ons nog steeds de namen De Krim, Moskou en Siberié. Namen die niets van doen hebben met de oude Drentse historie, maar die een duidelijk symptoom en een herinnering zijn aan de tijd dat begonnen werd met de openlegging van dit deel van Drenthe en Overijssel.

Geïnspireerd door deze namentrits heeft kort na de laatste oorlog een landbouwer, baron Van Sytzama, die in het veen bij Nieuwe Krim een boerderij liet bouwen, zijn hofstede gedoopt met de naam Sebastopol. Maar het 'slagveld' van de vorige eeuw was toen voor een groot deel al in cultuur gebracht, terwijl de herinnering aan de oorsprong van de namen De Krim, Moskou en Siberë bij de meeste bewoners al was verzonken.

Kozakken
Foto RD

Hcïewel het zeker is dat de naamgeving van De Krim verband houdt rogge. Vandaar dat de Drentse rogge met de Knmoorlog, staat dit niet vast ineens veel waard werd. voor Moskou en Siberië. In 1813. toen de Kozakken hier kwamen om De jaren van de Krim-ooriog de bezettingslegers van Napoleon te brachten in Drenthe eeiï econbmische verdrijven, zwierven deze steppebewoners door de onherbergzame venen op de grens van Drenthe en Overijssel. Dat gebeurde vanuit Hoogeveen. waar ze de hervormde kerk hadden ingericht als paardenstal. Uit het contact met de spaarzame veenbewoners op de uiterste zuidgrens van de gemeente Hoogeveen zou toen in de volksmond voor dit onbereikbare en woeste gebied de naam Moskou zijn ontstaan. Van vader op zoon werd deze naam weer doorgegeven.

Toen in 1852 de hervormde kerk in Hollandscheveld werd gebouwd, bleef er een partij stenen over. Deze werden gebruikt om in het vreselijk arme veen een huisje te bouwen. Van voren steen, van achteren hout, met een schuin aflopend dak tot vlak boven de grond. De bewoner. Hendrik Kikkert, spijkerde aan de voorgevel van het huisje een houten bord met het opschrift Nieuw Moscou. Het huisje is voor de oorlog afgebroken, maar oudere streek bewoners herinneren het zich nog.

Moskou is ook bekend als de plek waar op 4 oktober 1906 de bekende verzetsman Johannes Post werd geboren.

Gelijknamig

Ook de naam Siberië herinnert wellicht aan het verblijf van de Kozakken. Het Hoogeveense Moskou schijnt overigens niet het enige Moskou te zijn in deze omgeving. Ook in Friesland moet een dorpje van die naam liggen, terwijl in Bergentheim (Overijssel) een groepje oude huizen met de naam Moskou wordt betiteld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen