D66 viert jubileum van een uiterlijk

D66 viert vandaag een jubileum. Met haar 25-jarig bestaan zou deze partij van lieverlee volwassen moeten zijn. Maar het is de vraag of de grondlegger en huidige politieke leider Van Mierlo dat wel wil. Hij voelt zich waarschijnlijk beter thuis bij de Veronica-leus "Je bent jong en je wilt wat...". D66 jubileert. Het is een jubileum van een uiterlijk.

,D66 is Van Mierlo en Van Mierlo is D66. Er is geen politieke partij in ons land die een zo nadrukkelijke kopie is van de televisiedemocratie in de Verenigde Staten als D66. Toen Van Mierlo even genoeg had van de politiek, verschrompelde zijn partij tot bijna niets. Sinds hij zich weer tot politiek leider heeft laten kiezen, zit de partij danig in de lift van de kiezersgunst.

Dat D66 het goed doet in de opiniepeihngen is zonneklaar. In de afgelopen maanden zou de Tweede-Kamerfractie bij gehouden verkiezingen volgens de peilingen groeien van twaalf naar dertig of meer zetels. Daarmee zou deze fractie de op een na grootste fractie worden. Uiteraard hebben deze peilingen invloed op de manier waarop kamerleden van D66 sinds kort worden tegemoet getreden.

Aantrekkelijk

In commissievergaderingen krijgt hun inbreng meer aandacht dan voorheen. Bewindslieden nemen meer tijd om vragen van D66'ers te beantwoorden. In de wat grotere, plenaire debatten is de D66-fractie het mikpunt van kritiek. Hoe komt het toch dat D66 zo op de irritatiezenuwen werkt van politici van de grootste en oudste politieke stromingen? Wat heeft Van Mierlo, dat hem zo aantrekkelijk maakt voor de Nederlandse burgers? D66 is de enige grote partij in ons land die het doet zonder een program. Dat maakt het voor D66-politici buitengewoon gemakkelijk om in te spelen op de waan van de dag. Want ze worden niet 'gehinderd' door uitgangspunten. Natuurlijk berijdt ook D66 stokpaardjes, zoals de gekozen minister-president, de gekozen burgemeester en het referendum. Dat zijn allemaal punten die zo uit de Verenigde Staten zijn over te nemen, maar waarvoor in ons land bepaald geen meerderheidsapplaus is te verwachten.

Volgens D66 zouden deze wijzigingen in het bestel de steeds groter wordende kloof tussen kiezer en gekozene en de daarmee verband houdende toenemende desinteresse een halt kunnen toeroepen. Overigens is dat maar zeer de vraag. Het opkomstpercentage in de Verenigde Staten is bepaald niet hoger, of zelfs lager dan in ons land. Amsterdam en Leiden hebben bij de laatste statenverkiezingen lokale referenda georganiseerd. Ze werden geen succes.

Peetvader

Deze vormen van staatsrechtelijke vernieuwing stond D66 al bij haar oprichting in 1966 voor. In die denkbeelden is de partij als het ware verstard, want na die tijd is er maar weinig aan politieke ideeën bijgekomen. Ook zijn ze nimmer herijkt. Het is de vraag of D66 hierin zelf nog wel gelooft. Zeker, Van Mierlo ziet zich graag als de peetvader van de commissie-Deetman, de commissie uit de Tweede Kamer die zich bezig houdt met staatkundige en staatsrechtelijke vernieuwing in ons land. Maar dat is alleen vanwege zijn reputatie.

D66 is de partij waar iedereen graag bij hoort die denkt het "gemaakt" te hebben of die denkt het nog te zullen "maken", voor zover er geen diepere overtuiging is die deze aansluiting onmogelijk maakt. De vertrekpunten van D66 voor het politiek handelen zijn vooral te vinden in de waan van de dag. De wil van het in ethisch opzicht progressieve deel van het volk is bepalend voor de D66-politiek. Alles wat modern is of wat modern oogt, is in.

Daarmee appelleert D66 op dezelfde manier aan het gevoel vafi Nederlanders als Veronica in de media. „Veronica is lekker" (!?), D66 smaakt hetzelfde. Niet in vaste normen en waarden verankerde principes bepalen de politieke koers. D66 is in feite de enige politieke partij die echt inspeelt op wat een deel van de samenleving wil. Kortom, D66 maakt zichzelf, de politiek en daarmee de overheid onderhorig aan wat "men" wil.

Communicatief

De liberale democraten letten er daarbij heel goed op dat ze in hun presentatie aan het opgebouwde imago geen afbreuk doen. Op dat gebied hebben ze in Van Mierlo een werkelijk uitstekend leider. Hij geniet grote bekendheid in het land, hoewel maar weinig mensen hem vermoedelijk echt kennen. Hij straalt sympathie uit en roept die sympathie ook op. Hij is zeer belezen en opereert in communicatief opzicht erg goed. Andere D66kamerleden doen op hun manier hun politiek leider na, zonder dat het er duimendik bovenop ligt dat ze hem imiteren.

Die uitstraling is de succesformule van D66. D66 is dus niet meer dan een uiterlijk, dan schijn. Van Mierlo verstaat de kunst om als de vleesgeworden redelijkheid over te komen. Hij en zijn fractie zijn door Lubbers en Kok buiten deze coalitie gehouden. Van Mierlo incasseerde zijn verlies waardig en de publiekskassa begon te rinkelen. D66 houdt zich verre van de botte oppositierol zoals de VVD-fractie en haar leider Bolkestein vervullen.

D66 oogt meer als de kritische, maar alleszins redelijke begeleider van het kabinetsbeleid. Bij alle kabinetsvoorstellen ziet D66 het net een vleugje anders. Soms is dat vleugje zo groot dat wordt tegengestemd, in andere gevallen wordt voorgestemd. De VVD kraakt de coalitie, maar dat levert weinig tot niets op. Van Mierlo en de zijnen nemen net genoeg afstand van de coalitie om teleurgestelde PvdA-kiezers op te vangen. Tegelijk blijven de D66"ers net dicht genoeg bij de coalitie om die teleurgestelden, die toch iets van een progressief beleid willen, te bevredigen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen