Artsen in Oeral even uit de brand

Zo'n twintig aftandse vrachtwagens en ambulances wacht op de startbaan om de voor hun ziekenhuis bestemde goederen in te laden. Een vorkheftruck hebben ze niet op het vliegveld, zodat de dozen stuk voor stuk moeten worden doorgegeven. Toch is het werk binnen twee uur geklaard.

Fred van den Ende en Jan Geelen, die namens de Stichting Voedselhulp op het goede verloop van de distributie toezien, zijn tevreden. De volgende dagen gaan ze de ziekenhuizen langs om te controleren of de goederen wel op de juiste plek zijn terechtgekomen, gecatalogiseerd en wel in de opslagruimten, en niet op de zwarte markt. Alles is op zijn plaats, zo blijkt, sommige spullen zijn zelfs al in gebruik op de zalen. Het meest vermoeiende deel van het werk is nog het in ontvangst nemen van alle overdadige dankbetuigingen die. zoals bijna alles in Rusland, rijkelijk met wodka worden beklonken.

Wel klinkt na de zoveelste lofdronk iets van schaamte door bij de Sowjetartsen: dat zo'n klein landje als Nederland onze grote Sowjet-Unie uit het slop moet halen... Bij de eerste zending, eind september, kregen de Nederlandse monitoren nog te maken met wat gevoeligheden, vertelt Geelen. „Het was ook onze taak om de artsen uit te leggen hoe ze de medicijnen en het materiaal moesten gebruiken, maar daarover waren ze diep beledigd: alsof ze dat zelf niet zouden weten!" De artsen konden zelf van een lijst van de Stichting uitkiezen wat ze nodig hadden: hoofdzakelijk medische basisbestanddelen als wegwerpspuiten, handschoenen, elementaire preparaten tegen kanker, harten vaatziekten, enzovoort.

Door de catastrofale toestand van de volksgezondheid hebben veel Sowjetartsen hun trots moeten inslikken. Slechts 60 procent van de behoefte aan medicijnen kan op dit moment worden gedekt. Uit de vroegere (^osteuropese satellietstaten, de traditionele leveranciers, gaat geen pilletje meer naar de Sowjet-Unie, terwijl de eigen produktie met een derde is gekelderd. Bovendien is in de loop der jaren weinig gedaan aan technologische vernieuwingen in de medische sector.

Asbest

In Jekatarinboerg (voorheen Swerdlovsk), zeven maal zo groot als Nederland met vijf miljoen inwoners, is het met de volksgezondheid nog slechter gesteld door de catastrofale toestand van het milieu. Dat wordt zwaar belast door de winning van grondstoffen als lood, chroom en asbest. Het belang van dit eeuwenoude industriegebied werd nog vergroot toen na de Duitse invasie in 1941 tientallen wapenfabrieken vanuit het Westen werden overgebracht. Die werden onmiddellijk in gebruik genomen en sindsdien zijn deze, inmiddels verouderde installaties niet opgehouden te draaien. Bovendien heeft het gebied zwaar te lijden van geheime militaire projecten, die in 1957 een nucleaire en in 1979 een bacteriologische ramp veroorzaakten. Het gebied is inmiddels tot ecologisch rampgebied uitgeroepen, zegt Joeri Retjoesjinski, tweede man van de volksgezondheidsdienst in Jekatarinboerg: lucht, water en grond zijn ernstig aangetast.

Doofpot

„Omdat we er nog maar een jaar of twee, drie mee bezig zijn, moeten we het meer van veronderstellingen dan van wetenschappelijk onderzoek hebben. Maar als we de data over levensduur en de sterftecijfers vergelijken met die in andere gebieden, zien we een duidelijk verband tussen het milieu en de gezondheidstoestand". Ziekten als asbestose, silicose, tuberculose en andere aandoeningen van de luchtwegen komen alleen in de zwaar vervuilde gebieden voor, terwijl veel arbeiders in de staatsboerderijen aan spolioneuritis lijden, een aandoening van het centrale zenuwstelsel. En alle medische, ecologische, economische en politieke zorgen werken bij de Rus door op de maag. Vandaar de grote vraag naar maagtabletten.

Tot een paar jaar geleden waren zulke brandende kwesties nbg taboe in de Oeral. Ze verdwenen in de doofpot, maar „denken mochten we altijd al", zegt Retjoesjinski met een grote grijns. „Over de toestand ^ rond de militaire installaties kregen we nooit wat te horen, ook nu niet. Maar zaken waarover we zelf gegevens konden verzamelen, met name de watervervuiling, hebben we steeds aan de kaak gesteld. Zo hebben we er altijd bij de industriecomplexen op aangedrongen maatregelen te nemen. Pas nu de bevolking zich zorgen begint te maken over het miheu komt het langzaam in beweging".

..De vaklui wisten al jaren van de schadelijke effecten van de vervuiling, maar konden niets doen", klaagt een boze Vladimir Toerinski, chef van het kinderziekenhuis van Jekatarinboerg. Door de zendingen van de Stichting kan hij een aantal eenmalige problemen verhelpen. Waar hij het meest op zat te wachten, waren preparaten tegen kanker. Met sommige produkten kan hij nu een halfjaar vooruit, met anderen wel een jaar.

Hoe moet het verder na deze zending? „Het liefst zouden we gewoon op commerciële basis onze voorziening in medicijnen regelen", verzucht Viktor Boesjnitsj, directeur van de SMP-kliniek in Jekatarinboerg. „Hoe het nu verder gaat, zal afhangen van ons economische systeem. Dat verandert nu nog langzaam, maar onder president Boris Jeltsin zullen er snel verbeteringen zijn. Vooral die mensen die nu al jarenlang aan de top zitten, moeten nu eens de handen uit de mouwen steken".

Schande!

Dat er nog veel dient te veranderen, is te zien aan de hal van'het gebouw van de sociale dienst in de stad. Terwijl een man met zijn houten krukken moeizaam naar een zitplaats links van de trap strompelt, staat rechts, verborgen achter de platanen, een kleine tentoonstelling van Sowjetrolstoelen opgesteld. Wel 20 stoelen in alle maten, met of zonder handtrappers, met op de zetels stickers met het bouwjaar en technische gegevens. „Een schande!", roept een bezoekster. „Er zijn invaliden die staan te springen om een rolstoel, en hier worden ze nutteloos in een hoek gezet!"

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen