RPF, GPV en SGP exporteren christelijke politiek naar Hongarije

Op verzoek van vooral het CDA ontwierp minister Dales een subsidieregeling voor politieke partijen die wilden investeren in de ontwikkeling en versterking van de nog zo prille democratie in de Oosteuropese landen. Al ras gaven CDA en VVD signalen af dat ze actief waren in de nieuwe democratieën. De VVD richtte zich op Roemenië, het CDA meer op Hongarije.

Overigens beperkte het CDA zich niet tot Hongarije. Er zijn ook met Polen en Tsjechoslowakije banden. In Hongarije werken de christen-democraten niet samen met de grootste politieke partij, het Hongaars Democratisch Forum (MDF, 164 zetels in 386 leden tellende parlement). Integendeel, zij richtten zich vooral op de nauw aan de rooms-katholieke kerk gelieerde Christen-Democratische Volkspartij (KDNP, 21 zetels). Het CDA had zo z'n bezwaren tegen het MDF, dat tot nu toe vooral een verzamelbak is van allerlei ideeën, zelfs tot het fascisme toe.

Traditie

Intussen zijn op uitnodiging van het CDA al verschillende groepen van Hongaarse burgemeesters in ons land geweest. Zij hebben kennis gemaakt met het „democratisch bestuur", zoals dat in ons land wordt gepraktizeerd. Daarnaast heeft het CDA ook bijgedragen in de oprichting van een Christen-Democratische Academie voor Midden- en Oost-Europa, die in oktober in Boedapest is geopend.

Ook de protestants-christelijke partijen RPF, GPV en SGP zagen wel brood in het leggen van contacten in Oost-Europa. Dat daarbij met name naar Hongarije werd gekeken, is begrijpelijk. In dit land is er immers een behoorlijke gereformeerde traditie, die in andere Oosteuropese landen ontbreekt. De Hongaarse Gereformeerde Kerk huldigt evenals de orthodoxe gereformeerde gezindte in ons land de Heidelbergse Catechismus als een reformatorisch belijdenisgeschrift. Overigens begonnen de protestantschristelijke partijen niet aan dit experiment met de gedachte om de vanuit de Nederlandse historie te verklaren verdeeldheid in afzonderlijke politieke partijen naar Hongarije te exporteren, zo ze daarvoor al gehoor zouden vinden in het land van de Magyaren. Veertig jaar communistische dictatuur zoigt ervoor dat politiek geïnteresseerden wat anders tegen politiek bedrijven aankijken dan in ons land gewoon is.

Bij het leggen van contacten kwamen de RPF'ers, GPV'ers en SGP'ers erachter dat er in Hongarije ook een zeker wantrouwen bestaat tegen de term „christelijke politiek". Want onder die noemer heeft in de vorige eeuw met name de rooms-katholieke kerk daar nogal huis gehouden. Het is ook opvallend dat na de omwenteling de KDNP weinig voet aan de grond krijgt. Volgens Hongaarse zegslieden is het wantrouwen ten opzichte van deze partij groot.

Bibelbund

Nu heeft de Hongaarse Gereformeerde Kerk ook zo haar „vleugels", waaronder de meer orthodoxe vleugel. Daarvan is een aantal predikanten verenigd in de "Bibelbund". Maar de religieuze overtuiging was ook voor de Bibelbund geen reden om over te gaan tot de stichting van een eigen pohtieke partij. Uit gesprekken bleek dat de predikanten een nogal stevige scheiding zien tussen geloof en politiek. De ervaring onder het communistische regime zal ongetwijfeld tot het opkomen van deze gedachte hebben bijgedragen.

Er zijn zelfs predikanten die de politiek mijden als iets wat behoort tot het "hier en nu", tot de wereld. Zij hebben naar hun overtuiging slechts de opdracht om te werken aan de uitbreiding van het Koninkrijk van Christus. Kortom, er wordt door predikanten en leden van de Hongaarse Gereformeerde Kerk genuanceerd over de politiek gedacht. En zo ze al politiek geïnteresseerd zijn, is het goed mogelijk dat de een lid is van het MDF en de ander van de Alliantie van Vrije Democraten (SZDSZ, 94 zetels), of van de Federatie van Jonge Democraten (FIDESZ, 22 zetels). Naast de KDNP wordt in het algemeen ook de Hongaarse Socialistische Partij (MSZP, 33 zetels) gemeden.

De RPF kwam als eerste naar buiten met contacten in Hongarije. De motor hierachter werd gevormd door drs. A. H. de Jongh, coördinator van de stichting Kader en vorming en het RPF-lid Zoltan Piri. De RPF zocht het vooral in de stimulering van de democratische gezindheid bij lokale politici. Daarvoor werd een streek in West-Hongarije uitgezocht in overleg met het MDF, de partij van premier József Antall.

Indrukken

Uiteraard poogde de RPF ook een publicitair slaatje te slaan uit de contacten met Hongarije, dus kwam begin september een „zware" delegatie van de MDF, onder wié de minister van buitenlandse zaken, dr. Géza Jeszensky, en de partijvoorzitter naar Nederland. Daarnaast kwarnen er ook tien Hongaarse lokale politici mee, die een week te gast waren bij de RPF. Met vertegenwoordigers van deze partij trokken ze het land door om indrukken op te doen over de gemeentelijke democratie in ons land.

In oktober maakten de twee RPF-coördinatoren een reis naar Hongarije om enkele gemeenten in West-Hongarije te bezoeken. Ook op die reis hadden de RPF'ers vooral contact met MDF-politici. Beperkte de RPF haar contacten tot nu toe tot het MDF, het GPV heeft relaties met zowel MDF- als SZDSZ-politici. Aangezien het MDF de grootste regeringsfractie en de SZDSZ de grootste oppositiefractie in het Hongaarse parlement heeft, maakt het GPV dus met beide kanten van de prille democratie kennis.

De contacten met Hongarije lopen voor het GPV formeel via de Stichting Mandaat, die aan het GPV is gelieerd. Mandaat-vormingswerker B. Nitrauw heeft er inmiddels een groot, door hem in Hongarije georganiseerd, tweedaags congres op zitten. Eind november toog de GPV-top, onder wie partijvoorzitter Blokland, GPV-fractievoorzitter Schutte,

In een verkiezingsinformatiecentrum in Boedapest konden Hongaren zich tijdens de eerste vrije verkiezingen laten informeren over de politieke stromingen en het kiesstelsel. Foto EPA burgemeester Groen van Bunschoten en de emeritus-predikant dr. R. H. Bremmer, naar het Hongaarse Sarospatak, waar zo'n 150 Hongaren met de GPV'ers discussieerden over het thema: „Calvinisten in de politiek".

Vertrekpunt

Dit congres werd (gedeeltelijk) bijgewoond door een aantal Hongaarse bewindslieden en parlementsleden. De vraag aan het GPV om dit congres te organiseren kwam overigens uit Hongarije zelf. Naast de Nederlanders voerden ook Hongaren het woord, zoals de gereformeerde bisschop Hegedüsz, minister van industrie en handel Peter Bod en de staatssecretaris van binnenlandse zaken, Pal Kara. Het GPV ziet dit congres als een vertrekpunt voor verdere activiteiten in Hongarije.

Steeds staat daarbij nadrukkelijk voorop, aldus Nitrauw, dat het GPV Hongaarse politici ondersteuning wil bieden bij hun zoeken „naar een vertaling van christelijke waarden naar praktisch politiek handelen". De verschillende lezingen zullen in een in de Hongaarse taal uitkomende congresbundel worden uitgegeven. Volgens Nitrauw kwam uit een deel van het congres het verzoek om wat meer kennis te vergaren over het werk van dr. Abraham Kuyper. De Mandaat-vormingswerker ziet onder andere op dit gebied een taak voor het GPV.

Als laatste van de protestants-christelijke partijen heeft de SGP contacten gezocht met Hongarije. In augustus is het voorlichtings- en vormingscentrum van deze partij aan de klus begonnen. De SGP heeft geen contacten met het MDF. Er is een samenwerkingsverband aangegaan met de SZDSZ, op dit moment de grootste oppositiefractie in het parlement.

Lesbrieven

Volgens drs. J. A. Coster, voorzitter van het bestuur van het Vooriichtingscentrum, en drs. J. Mulder, directeur van het wetenschappelijk bureau van de SGP, zijn binnen de SZDSZ predikanten en andere Hongaars-Gereformeerden politiek actief, „die zich bewust zijn van de noodzaak om staatkundig-gereformeerde politiek te bedrijven". Maar deze politici zijn hiertoe niet toegerust en ook de kiezers beseffen nauwelijks hoe de democratie in politiek opzicht kan functioneren.

Daarom heeft de SGP er voorlopig voor gekozen de hoogste klassen van een aantal gymnasia in Hongarije te voorzien van lesmateriaal in de vorm van lesbrieven. Uiteraard gaat dit lesmateriaal, dat in samenspraak tussen een daartoe door de SGP ingestelde commissie en predikanten en poHtici in Hongarije wordt geschreven, vergezeld van een goede docentenhandleiding voor in principe alle vo-scholen.

In de lessenserie komen onderwerpen aan de orde als de historie van Hongarije, het land na de omwenteling op 23 oktober 1989, de vraag wat onder pohtieke vorming moet worden volstaan en de relatie tussen christenen en de poUtiek. Vervolgens word nagegaan of en zo ja op welke manier de Tien Geboden in pohtieke termen „vertaald" kunnen en moeten worden. In een latere fase komen afoude electoraat, ook nieuwe kiezers bhjven buiten je bereik". geleide politieke onderwerpen aan de orde.

Artikel 36 NBG

Volgens Coster en Mulder zullen de eerste lesbrieven en het daarbij behorende deel van de docentenhandleiding in het eerste kwartaal van volgend jaar beschikbaar komen. Met dit project willen de SGP'ers bereiken dat de jeugd duidelijk wordt gemaakt dat christelijke politiek mogelijk en noodzakelijk is.

Overigens erkennen ze dat het best moeilijk is om voor een volk dat geen traditie heeft op het gebied van artikel 36 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis, dat bovendien met geheel andere praktische problemen kampt als Nederland, een lessenserie over christelijke politiek te produceren, waarbij Gods Woord en Wet als richtsnoer fungeert. Volgens Mulder behelzen de Tien Geboden normen, waarnaar mensen hun leven behoren in te richten en waarmee zij hun daden kunnen toetsen.

Het is opvallend dat SGP-, GPV- en RPF-vertegenwoordigers die in contact zijn geweest met Hongaren redelijk enthousiast hierover zijn. De GPV'er en Mandaat-vormingswerker Nitrauw verwoordde zijn enthousiasme in het Nederlands Dagblad van 30 november als volgt: „Ik zou willen dat alle vrijgemaakten er eens een kijkje gingen nemen. (...) Het is erg goed als je ook zelf eens kunt zien dat God in heel de wereld werkt... Ook in een volkskerk als de gereformeerde in Hongarije. Met behoud van je confessionele uitgangspunt ga je bepaalde zaken dan toch wat betrekkelijker zien".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen