A. J. Klei fietst zonder visie

Klei's moeder is de oorzaak van zijn afkeer van het verblijf rond een tentdoek. Zij gebruikte elk moment dat het weer het toeliet en vader vrij was, om bos en hei op te zoeken, wat er toe leidde dat Bert liever asfalt dan bosgrond onder de voeten heeft. Het wekt dan ook geen verwondering in "Liever een bal des gehakts" te lezen dat de voormalige Trouw-redacteur graag fietst door de straten en parken van de hoofdstad. „A. J. Klei werkt en fietst in Amsterdam", aldus de personalia die de uitgever meedeelt.

Christina

We weten dit, omdat Klei de smaak van het bundelen te pakken heeft. Verscheen rond het moment dat Klei van zijn pensioen en nog meer van zijn stad ging genieten de eerste bloemlezing "De meeste mensen zijn aardig", nu ligt ook "Liever een bal des gehakts" in de winkel. En (is de recensent zo traag of is Klei niet meer bij te houden?) net voordat prinses Christina overging naar de Rooms-Katholieke Kerk verscheen "De koningin is lekker hervormd!", al het derde boekje, dat evenwel nieuw geschreven artikelen bevat.

Deze bundeling "stukjes" moet je niet achter elkaar lezen. Een doos snoepjes koop je ook niet voor één middag. Het is heerlijk te zien hoe Klei van de kleine dingen van het leven geniet. Hij hoeft niet steeds iets nieuws, is juist content met zijn leven in Amsterdam-Zuid. Hij fietst door de hoofdstad en steekt zijn hand op naar een oudere man die in zijn overhemd één hoog op het balkon zit, gaat eten met Wim Steunenberg van een uitgeverij uit Kampen en bestelt een eenvoudige gehaktbal, relativeert alle fanatisme en gunt ieder zijn mening. Zo is Klei niet akkoord met hen die wat schamper doen over de goedbezette Jeruzalemkerk, waar mensen zouden komen om te smullen van een preek van eigen richting: „Nou en?, reageer ik dan, het zegt mij in elk geval dat er mensen zijn die een hele rit willen maken om getroost, gesterkt of voor mijn part in hun overtuiging bevestigd te worden, en dat is altijd beter dan thuis blijven mokken omdat je eigen dominee zo links is".

Ruimte

In dat relativeren van alles, ook van zijn eigen- gedrag, gaat Klei erg ver. „Een jaar na de oorlog was ik in Amsterdam komen wonen en ik ging aanzienlijk vaker naar de bioscoop dan naar de kerk. Het zou mooier zijn geweest, indien ik het omgekeerde had kunnen vertellen. We mogen echter bij de beoordeling van mijn gedrag niet uit het oog verliezen dat de kerken, althans de protestantse kerken, alleen des zondags zijn geopend, maar de bioscopen iedere dag en destijds met vier(...) voorstellingen per dag".

Klei laat mensen zien dat het leven zoals dat elke dag aan ons oog voorbijtrekt vol onverwachte, leuke dingen is. Hij laat medemensen de ruimte en vervreemdt zich pas echt van mij als hij zijn relativerende levenshouding niet laat varen, wanneer hij de kern van het christelijk geloof nadert. Als hij verhaalt dat de voorganger zondag heel concreet bleef preken over de nieuwe stad, zegt Klei: „Niet dat ik het er oneens mee was, ik knikte in gedachten juist zeer instemmend, maar daardoor dwaalden mijn gedachten af, hetgeen te betreuren viel aangezien het geloof uit het gehóór is". Dit bedoelt Klei niet als spot, maar hier is zelfs lichtvoetigheid of ironie niet op zijn plaats. Hij verwoordt het zelf zo: „Ik heb niet eens een visie, laat staan een theologische visie. Ik heb zomaar wat door de stad gefietst".

N.a.v. "Liever een bal des gehakts", door A. J. Klei; uitg. Balans, Amsterdam, 1992; 128 blz.; prijs 19,50 gulden.

.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen