PALET & PENNESTREEK

Eerbetoon aan twee Dubois

Vanmiddag zijn in de Domkerk in Utrecht bij de 359e dies natal is van de Universiteit Utrecht twee eredoctoraten in de Letteren toegekend: aan de letterkundigen Pierre H. en Simone Dubois. De Duitse bioloog prof dr. Horst Marschner kreeg zijn erebul voor zijn werk op het terrein der minerale voeding van planten. De decaan van de theologische faculteit, kerkhistoricus prof. dr. R. van den Broek, hield de diesrede, gewijd aan de eeuwenoude wapenspreuk en het wapenbord van de academie, die in 1636 voortkwam uit de Illustre School anno 1634. Deze spreuk luidt: ”Sol Iustitiae Elustra Nos”: Zonne der Gerechtigheid verlicht ons. Het wapenbord stelt een beschermend schild voor.

Waarom koos men voor deze zinspreuk? Volgens Van den Broek hadden de stichters een bredere bedoeling dan later is aangenomen. In een Nederlandse bijbeluitgave vonden de oprichters de relatie van zon en schild, maar de kanttekening gaf er deze uitleg erbij: God is de Zon, Die kennis schenkt („Hy leeret”) en Hij behoedt de nieuwe academie („ende Hy beschuttet”).

De eredoctoraten voor Pierre en zijn vrouw Simone Dubois zijn ook een eerbewijs aan de beroemde 18e-eeuwse schrijfster Belle van Zuylen. Aan de studie van haar leven en werk hebben de Dubois een goed deel van hun leven en werk besteed.

Eerbewijs aan Belle van Zuylen

Pierre H. Dubois (1917) is dichter, romanschrijver, essayist, vertaler en tekstbezorger. Hij heeft in totaal een paar honderd titels op z’n naam staan, waaronder -samen met z’n vrouw- in 1993 de grote biografie van Belle ”Zonder Vaandel. Belle van Zuylen, 1740–1805”. Als biograaf en als essayschrijver maakte Dubois meer naam dan als literator. Hij beschreef ook, al dan niet uitvoerig, de levens van Marcellus Emants, Maurice Gilliams en F. Bordewijk.

In 1952 verscheen zijn roman ”Een vinger op de lippen”. Het boek kreeg een onderscheiding van de Internationale Literaire Prijs in Venetië. Dubois, die had gebroken met zijn rooms-katholieke verleden, was vóór de oorlog al nauw betrokken bij de kring rond het literaire tijdschrift Forum, waarbij de maker van het literaire kunstwerk (de vent) belangrijker werd gevonden dan de esthetische beoordeling van de proza of poëzie (de vorm).

Simone Dubois-De Bruyn (1910 te Gent) trouwde in 1943 met Pierre, woont sinds 1949 in ons land en werkte mee aan diverse literaire bladen. Ook maakte ze veel vertalingen uit het Frans: van Françoise Sagan, van de politieromanschrijver Georges Simenon en van Isabelle de Charrière (zoals Belle, die overwegend in het Frans schreef, na haar huwelijk heette). In 1969 verscheen haar eerste portret van Belle van Zuylen: ”Leven op afstand”, gevolgd door vele studies en tekstuitgaven. In 1971 publiceerde ze een keuze uit Belles brieven, in 1974 organiseerde ze een Belle-congres en -expositie en van 1979 tot ’84 was zij de drijvende kracht achter de uitgave van Belles Verzamelde Werken in tien delen.

De Letterenfaculteit eert mevr. Dubois om haar wetenschappelijke bijdragen én om haar „inspirerende invloed op jonge onderzoekers, die veel onbekende aspecten van Belles leven en werk aan het licht hebben gebracht”. Erepromotores van beiden waren de hoogleraren W. J. van den Akker en M. B. van Buuren.

Handboek Letteren-onderwijs

Uitg. BulkBoek in Amsterdam wilde -mede uit goed verstaan eigenbelang- het vak literatuuronder-richt Nederlands verbeteren en belegde daarvoor vorig jaar een Dag van het Literatuur-onderwijs. Daarvan is nu een verslagboek uitgekomen onder de (veel te weidse) titel ”Handboek Literatuur-onderwijs Nederlands 1995’. Het matige boekje (160 blz., veel zwart-witfoto’s, liefst ƒ 35,- plus porto) bevat veel korte teksten over literatuur en reclame, en film, en media, over educatieve tv, luisterlezen, beeld-lezen, de nieuwe media in de ’bieb’, het als kwaliteitstelevisie aangeprezen programma ”Het Klokhuis” en zo meer.

Het is dus geen letterkundig handboek, meer een handreiking voor wie te maken heeft met literatuur. Vandaar gegevens over literatuur in beeld: verfilming van romans, toneel, een muzikaal poëzieproject, Teleac over Nederlandse en Vlaamse letteren vanaf 1830, schrijversportretten en zo meer. Adressen van instellingen en onderwijsbladen ontbreken niet, evenmin als korte biografieën van hen die aan deze dag meewerkten, auteurs, mediamensen en anderen.

Een celibataire reiskoffer

Wie nu het NS-station in Maastricht doorwandelt, kan op diverse plaatsen worden geconfronteerd met kunstzinnige zaken die deel uitmaken van de opmerkelijke expositie ”De koffer van de celibatair / La valise du celibataire”, opgezet door Nicolette Gast en Ardi Poels. Er werken veertien kunstenaars aan mee uit onze buurlanden, maar ook uit Frankrijk en Engeland, en Nederlanders zoals beeldhouwer Henk Visch, Mathilde ter Heijne en Frank Mandersloot. Het station zelf is ook een kunstwerk: in 1915 voltooid door G. W. van Heukelom in een architectuur die herinnert aan Berlage en Cuypers. Gebrandschilderde ramen van Charles Eyck werden in 1949 geplaatst in de hal. Een seinhuisje, dat bij de expositie is betrokken, is ontworpen door Sybolt van Ravesteyn, die ook Rotterdam-Centraal en het vroegere sierlijke Centraal Station van Utrecht ontwierp. De exposanten kregen de opdracht een kunstwerk te maken dat op de ene of andere wijze betrekking heeft op reizen, in combinatie met dit monumentale stationsgebouw. Het gevolg was een grote verscheidenheid aan kunst, waarbij vele locaties in het stationscomplex zijn benut, ook ruimten die normaal niet voor het publiek geopend zijn.

Maastricht als cultuuroord

Zo zijn er video’s, sculpturen en films, installaties en muziekjes, een ”café voor lichaam en geest” en nog veel meer. Merijn Bolink vond het station een levend organisme en veranderde derhalve de ondervloer van een houten zolder in een immens biologisch hart. Fransje Killaars liet zich inspireren door oosterse tempels. Wie haar ruimte betreedt, dient, zoals in die tempels, eerst zijn schoenen uit te trekken. Video’s van Henk Visch bieden Japanse tingeltangel-muziek en Mandersloot richtte in het seinhuisje van perron 4 een ’leestafel’ van woord en beeld in, waarbij schakelen en reizen als het ware getransformeerd worden naar de geest. Vóór het station kan men zich in een ’bed’ van Carsten Holler drie meter boven de grond laten tillen; het thema daar is liefde... Deze expositie is slechts een der vele culturele activiteiten in Maastricht in maart en april. Hoogtepunten waren de opening van het nieuwe Bonnefantenmuseum en de Europese kunst- en antiekbeurs. De stad doet meer. In de Stadsbibliotheek is een expositie ingericht over ”Maastrichtse drukkunst, 1940-1945”. Het Studium Generale van de Rijksuniversiteit

Limburg wordt op 12 april gewijd aan en verzorgd door museumdirecteur A. van Grevenstein en de mede-architect van het Bonnefanten, Umberto Barbieri. Er is een ”Art Traject” uitgezet langs 25 galeries in de stad. Tegenover het Bonnefanten komt een groot kantoorgebouw van Wiel Aretz, waarin de kunstenaars Hans Lemmen en Kees Barten een expositie inrichten, ”Het leven op aarde”. En in het mooie museum Het Spaans Gouvernement aan het Vrijthof is van 12 mei tot 2 juli de tentoonstelling ”Gezicht van Maastricht” te zien, over cultuur en kunst in de jaren 1898 tot 1940.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen