Heruitgave werken Guido de Brés

Ds. Van Kooten is erg geïnteresseerd in kerkgeschiedenis. Molendijk legt zich de laatste jaren steeds meer toe op heruitgave van oude theologische werken uit de tijd van de Nadere Reformatie. Daarom wordt samengewerkt voor het opnieuw doen uitgeven van -in eerste instantie- een drietal werken van en over De Brés.

Dat betreft in eerste instantie het boek van De Brés, “Den wortel, den oorspronck ende het Fundament der wederdooperen oft herdooperen van onsen tijdt”, de “Remonstratie ende requeste der geene van den ghereformeerden Kercken binnen de stadt van Valencijne”, opgesteld door De Brés, en de dissertatie van L. A. van Langeraad over Guido de Brés (uit 1884). Ook wordt gedacht aan vertaling van het in het Frans verschenen “De staf des geloofs”.

Het plan voor de heruitgave van werken van De Brés begon ooit eens met een inleiding die ds. Van Kooten hield voor een SRB-avond. Andere inleidingen over ditzelfde onderwerp volgden daarop in klein verband. Ds. Van Kooten ging zich meer in de persoon van De Brés verdiepen. In het afgelopen najaar zwierf hij door de plaatsen in België en Noord-Frankrijk waar De Brés woonde en werkte. Helaas zag hij van hem geen enkele her mnenng meer.

„Een trieste zaak”, zo zegt ds. Van Kooten. „De plaatselijke VVV’s weten niets van de figuur van De Brés, hoewel hij zeer belangrijk geweest is voor het protestantse volksdeel. Men weet alleen te vertellen dat er eens een revolutie heeft plaatsgevonden. Meer niet. Terwijl er in de tijd van De Brés toch een opwekking gaande was in plaatsen als Doornik, Rijssel en Valenciennes. Vele mensen zijn daar krachtdadig tot bekering gekomen”.

Ds. Van Kooten vindt de Nederlandse kerkgeschiedenis wat onderbelicht. „De schijnwerpers zijn vaak op het buitenland gericht. We hebben het veel over de Institutie, terecht natuurlijk, maar’het is jammer dat een figuur als De Brés ons nauwelijks iets zegt. Het is toch iemand van eigen bodem, zonder nu nationalistisch te worden. Als je zijn werken leest, zie je hoe waardevol ze zijn. Ik denk bijvoorbeeld aan de wijze waarop hij schrijft over de roeping tot het ambt en over de waarde van de sacramenten”.

Oud-Frans

Er is op dit moment niets van da werken van De Brés uitgegeven, behalve dan de uitgave van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Er zijn alleen de uitgaven uit de zestiende en zeventiende eeuw. Het gewone publiek heeft ook geen werk óver De Brés in handen. Er zijn in het verleden wel uitgaven geweest in de reeks Reformatorische Stemmen (de oude reeks van de Willem de Zwijgerstichting), maar deze zijn alleen nog antiquarisch beschikbaar. Daarom wil het tweetal ook de dissertatie van L. A. van Langeraad over De Brés op de markt uitbrengen, zoals dat ook een aantal jaren geleden gebeurde met TRuys over Datheen, en zoals eerder gebeurde met oude dissertaties over W. a Brakel en A. Comrie.

Het probleem is wel dat Langeraad een vrijzinnig predikant was. Dat is ook te merken aan de stellingen. Zo verkondigt hij onorthodoxe opvattingen ten aanzien van de hoofdstukken van Genesis 1 tot 3. Toch willen ds. Van Kooten en Molendijk het hele boek integraal heruitgeven, zij het wel met een historische inleiding die een en ander toelicht. Dat het hele boek wordt uitgegeven, betekent ook inclusief de bijlagen in het boek die veel ongepubliceerd bronnenmateriaal bevatten, zoals documenten en rekwesten uit de tijd van De Brés. Wel zal het een en ander vertaald moeten worden, omdat het allemaal Frans is, en bovendien ook nog oud-Frans.

Werkgroep

Het tweetal hoopt dat mensen uit eigen kring gevonden worden die dit vertaalwerk ter hand zullen nemen. Uiteindelijk denkt het tweetal aan de vorming van een werkgroep, die teksten zal vertalen in modem Nederlands. Die werkgroep zal ook gaan inventariseren wat voor markt er voor de werken van De Brés is. Dat is ook de bedoeling van de lezing op zaterdag 9 maart in de Guido de Brésscholengemeenschap in Rotterdam. Daar zal ds. Van Kooten spreken over Guido de Brés en is er gelegenheid tot intekening op de drie hiervoor ge noemde werken. Bij een tweede lezing in het najaar zal de uitgave van de eerste werken gepresenteerd worden.

De uitgave zal er zo echt mogelijk uitzien, op „geschept papier”, zo formuleert boekenkenner A. Molendijk. Het is wat gestreept papier die de echtheid van het oude papier suggereert. Dat heeft hij ook gedaan met werken van Wittewrongel, Koelman en andere gereformeerde schrijvers. Ook de band lijkt op de oorspronkelijke uitgave. Het zijn facsimile-uitgaven, want herschrijving van de werken in modem Nederlands maakt het project onbetaalbaar.

Naakte geloof

Ds. Van Kooten vindt het opvallend hoe nuchter De Brés kan denken en schrijven. Hij denkt met name aan zijn verzet ten aanzien van dromen en visioenen, tegen allerlei overspannen optreden, zoals hij constateerde in de tijd van de wederdopers. Bij De Brés is er volgens hem een beweging terug naar de Schrift. In artikel 37 van de NGB wordt gezegd dat de dag van de wederkomst „met groot verlangen” verwacht wordt.

Ds. Van Kooten: „Het eenvoudige van het leven naar de Schrift, het naakte geloof, dat trekt me geweldig aan bij De Brés. Hij is iemand die met beide benen op de grond staat en toch zijn wandel in de hemel heeft. Je vindt niet het onderscheid tussen het wezen en welwezen van het geloof, zoals dat later in de Nadere Reformatie is ontwikkeld. In veel bekeringsgeschriften die je nu tegenkomt, mis je de eenvoud. Wat zijn we toch bedorven voor dat eenvoudige, denk ik wel eens, en wat praten we veel van elkaar na”.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen