Aannemer kiest niet snel voor cascobouw

Na de ooriog vangt in Nederland de industriële productie van woningen aan. Het nijpende tekort in de sfeer van de volkshuisvesting, dat gedurende een lange periode blijft bestaan, dwingt tot snel en goedkoop bouwen. Er worden fabrieken neergezet die seriematig betonnen elementen als gevels, wanden en vloeren vervaardigen.

De aannemingsmaatschappijen Nelissen. Dura en Coignet kiezen voor samenwerking op dit gebied. Zij richten Neduco op, dat vooral onderdelen voor galerijflats gaat maken. Minister Bogaers verricht in 1964 in het Limburgse Beringe de officiële opening. Een jaar later start Van Egteren een soortgelijke woningfabriek in Hasselt, onder de naam Vaneg ICM. Die legt zich aanvankelijk toe op de laagbouw. Uit deze twee bedrijven zal uiteindelijk Heembeton voortkomen, dat nu tot het concern NBM-Amstelland behoort.

Unieke positie

Halverwege de jaren zeventig beleeft de branche moeilijke tijden. De rijkssteun droogt op en de kritiek op de eentonige massaproductie zwelt aan. Voorts vermindert door de stijgende werkloosheid de behoefte aan arbeidsbesparende technieken. Diverse aanbieders van grote elementen raken in de rode cijfers en moeten de poorten sluiten. Na de drastische sanering klauteren de overgebleven bedrijven uit het dal omhoog.

Anno 1996 is het karakter van de prefabricage in vergelijking met vroeger sterk gewijzigd. In het verleden werd het aangeduid met trefwoorden als massaal, sober en fantasieloos. Maar de serieomvang ging omlaag, van enkele honderden woningen tot enkele tientallen of zelfs minder dan tien. Er kv/am een veel grotere variatie. Het industriële proces vereiste aanpassing aan die omschakeling. Ondertussen geldt het onomstreden voordeel van het ‘bouwen in de fabriek’ nog steeds: de korte productietijd.

Heembeton levert thans als enige in ons land complete casco’s. „Zo’n unieke positie lijkt ideaal, maar dat is slechts schijn”, zegt Speelman. „Je moet de concurrentie aangaan met andere bouwmethoden, waardoor een prijsvergelijking niet altijd geschiedt op rationele gronden. Dat plaatst ons in een nadelige situatie”. Recent werd het honderdduizendste casco, sinds 1964, afgeleverd. Het was bestemd voor een woning in Almere.

Productieproces

De dochter van NBM-Amstelland beschikt in Lelystad over een enorme hal, voor een deel onderkelderd, en over een opslagterrein met eveneens flinke afmetingen. Er werken op deze locatie zo’n honderd mensen. De onderneming bezit ook vestigingen in Beringe en Hasselt. Verder lijfde zij begin dit jaar Alvon Bouwsystemen in Veenoord in.

„De opdrachten komen binnen op ons kantoor in Arnhem”, vertelt B. van Hasselt, productieleider in Lelystad. Aan de hand van de daar gemaakte tekening wordt in de fabriek een mal opgebouwd, een tafel met daarop aangebracht de vorm van het element en voorzien van elektriciteitsdozën en -buizen. De volgende stap betreft het instorten van het beton. Dat gebeurt in een gesloten cabine. Daarna verdwijnt de mal in de hardingskamer. Hijshaken lichten later het element van de tafel. Het is klaar voor opslag en verzending.

Uitbreiding

Van Hasselt deelt mee dat momenteel de mogelijkheden worden onderzocht om de capaciteit uit te breiden. „We studeren op verlenging van de bedrijfstijd en op het verder robotiseren van het pro ces”. Tot dusverre vervaardigt de firma jaarlijks ongeveer 4500 casco’s. Zo’n 15 a 20 procent vindt zijn weg naar aannemers binnen de groep NBM-Amstelland.

Een vrachtauto brengt de betonnen geraamten naar de bouwplaats. Daar verzorgt personeel van Heembeton de montage. Een ploeg van zes werknemers zet elke dag drie huizen in elkaar.

In 1995 verrezen er in ons land 94.000 woningen. Het aandeel daarin van Heembeton -wat de ruwbouw betreft- bedroeg derhalve ruim 4,5 procent. Speelman verwacht voor de komende jaren een stabilisatie op een niveau van circa 85.000. In die krimpende markt mikt hij erop het eigen aandeel, als onderaannemer, geleidelijk te vergroten tot 6 a 7 procent. Maar, zoals reeds opgemerkt, de bouwwereld stelt zich terughoudend op.

Op bescheiden schaal worden er casco’s geëxporteerd: naar het Ruhrgebied in Duitsland. Speelman acht ook daar groeikansen aanwezig, al zal, zo benadrukt hij, hét accent blijven liggen op de thuismarkt. Het vervoer beperkt de actieradius. „Rond 200 kilometer vinden we voor zware elementen de grens. Je kunt prijstechnisch niet ongelimiteerd transporteren. Anders ben je niet meer concurrerend”.

Nieuwe ontwikkelingen

Nieuwe ontwikkelingen zullen volgens Speelman de afzet in Nederland bevorderen. Zo heeft de gemeente Dordrecht een zogenaamde 600-guldenhuurwoning ontworpen op basis van het casco van Heembeton. En samen met een onderneming uit Rijssen kan een 100.000-gulden-koopwoning worden geleverd.

Voorts timmert de dochter van NBMAmstelland aan de weg met een ankerloze spouwmuur. Die maakt het mogelijk vrijstaande woningen in een rijtje te bouwen. In die opzet worden de huizen volledig gesepareerd gemonteerd, waardoor zij ten opzichte van elkaar kunnen verspringen. „Wij denken al met al dat er een redelijk positie ontstaat voor de prefab-constructies”, aldus Speelman.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen