Bommenwerper na 53 jaar opgegraven
Bergingsdienst Luchtmacht zoekt naar twee vermiste bemanningsleden
VIJFHUIZEN - Het was in feite een oorlogsmisdaad. Op 21 juni juni 1944 doorzeefden Duitse Flak-kannonniers een Amerikaanse bommenwerper die probeerde in de buurt van Zwanenburg een noodlanding te maken. Het toestel werd op geringe hoogte finaal kapotgeschoten. Negen mensen verloren het leven. Bijna 53 jaar later worden de wrakstukken uit de grond gehaald. Vermoedelijk bevinden zich daartussen nog de overblijfselen van de lichamen van twee bemanningsleden.
Dinsdag is de Bergingsdienst van de Koninklijke Luchtmacht begonnen met het ruimen van het vliegtuigwrak aan de IJweg in Vijfhuizen (gemeente Haarlemmermeer). Op korte afstand van het dorpje Boesingeliede bij Schiphol zal twee weken worden gezocht naar de vermiste Amerikanen. De verwachting is dat zich in de bommenwerper van het type B24 Liberator, die terugkeerde van een missie boven Duitsland, geen bommen meer bevinden.
Schroot
Tot nu toe zijn er de afgelopen dagen delen van de enige motor die was achtergebleven, stukken van de verbrande vleugel, een identificatieplaatje en wat patronen gevonden. Ook zijn er botdeeltjes aangetroffen. Nader onderzoek moet uitwijzen of die afkomstig zijn van de twee vermiste Amerikaanse soldaten. „Het kan ook zijn dat het gaat om deeltjes van de lichamen die al direct na de ramp door de Duitsers geborgen zijn”, aldus luchtmachtvoorlichter kapitein R. de Jong. Wellicht moet met behulp van DNA-onderzoek aan de onzekerheid een einde worden gemaakt. Tot die tijd wordt geen contact opgenomen met de nabestaanden. „Uit piëteitsoverwegingen”, aldus De Jong.
Met behulp van een gepantserde graafmachine wordt de plek waar de wrakstukken zich bevinden stukje bij beetje afgeschraapt. De leden van de Bergingsdienst onderzoeken, samen met andere specialisten, handmatig de grond. Die bevat voornamelijk schroot en andere onherkenbare stukjes. Volgens De Jong was bekend dat „relatief weinig te vinden is”. De Duitsers hebben direct na het neerstorten van het vliegtuig ongeveer 95 procent van het wrak weggehaald. Daaronder waren ook zeven van de negen slachtoffers. Twee boordschutters werden tijdens de beschieting uit het vliegtuig geblazen. Een van hen ontsnapte met behulp van zijn parachute aan de dood. Hij was de enige overlevende.
Met de actie van de Bergingsdienst komt een einde aan een jarenlange onzekerheid. Meerdere malen is door particulieren de afgelopen jaren aangedrongen op de berging. Steeds weer liepen gesprekken stuk op de vraag wie de opgraving moest betalen. Ook nabestaanden van de slachtoffers in Amerika hebben op berging aangedrongen. Staatssecretaris Meijling van defensie heeft afgelopen winter na kamervragen de knoop doorgehakt. Defensie draait op de kosten, die naar verwachting circa 50.000 gulden bedragen.
Gedesoriënteerd
In de straggler (achterblijver) van captain 2nd Lt. John D. Nicholson stapelden de problemen zich op de 21e juni op. Ver achter de grote groep bommenwerpers, die hun dodelijke last op een machinefabriek bij Genschagen (bij Berlijn) hadden gestort, bereikte het vliegtuig bijna de Engelse kust, maar raakte daarna volledig gedesoriënteerd. De tienkoppige bemanning kon niet voorkomen dat het toestel verder hoogte verloor en afzakte richting Nederland. Bij Zwanenburg werden de wielen uitgelaten en probeerde de piloot een noodlanding te maken. Op een hoogte van 200 meter kreeg het vliegtuig een voltreffer.
Zwanenburger Cor Lücke (68), die een enorme collectie waardevol materiaal over de Haarlemmermeer en zijn historie bezit, herinnert zich de klap nog als de dag van gisteren. „We renden met nog een aantal jongens op klompen de IJweg op. Ter plekke zagen we de brokken van het vliegtuig liggen. Er was nog rook en af en toe knalde er wat. Waarschijnlijk kogels, die nog in het wrak aanwezig waren”.
Lücke bezit het officiële handgeschreven rapportenboek van de ramp. Dat meldt dat twee bemanningsleden het vliegtuig voortijdig wisten te verlaten. Een van hen, de boordschutter Peter Bausano, kwam met zijn parachute neer. Hij werd vrijwel onmiddellijk gevangen genomen.
Lücke behoort tot het groepje particulieren dat de gemeente officieel heeft gevraagd de brokstukken uit grond te halen, nadat eerder verzoeken van de stichting CRASH waren afgewezen. Een lid van CRASH bezocht met een broer van een van de omgekomen bemanningsleden het bouwland waar de brokken zich in de grond bevinden. De Zwanenburger onderhield de afgelopen jaren namelijk ook contact met de vorig jaar overleden J. Wolfert. Die was op de bewuste dag in juni belast met het zieken- en gewondentransport en kreeg de opdracht de zwaar verminkte en verbrande lijken te bergen.
Uit zijn rapportage blijkt dat het doorzeven van de bommenwerper geen incident was. De Duitsers maakten aanmerkingen op de door Wolfert meegebrachte lijkkisten. „Ze vonden dat die te luxe waren voor die zwijnen”. Ook hadden ze opmerkingen over de lijkwagen met paardenbespanning. „Men achtte het schandalig dat de paarden rouwpluimen op het hoofdstel en een rouwkleed op hadden”.
De zeven lichamen zijn later in Margraten herbegraven.
450 wrakken
Voor de Bergingsdienst, die sinds 1960 belast is met de coördinatie van het opgraven van vliegtuigwrakken, is dit het 222e vliegtuig uit de periode 1939-1945, dat wordt geborgen. Volgens kapitein J. van de Berg van de Bergingsdienst zijn er in ons land in totaal circa 7000 vliegtuigen neergestort. Van ongeveer 2000 is de plaats bekend. Er zijn nog meer dan 450 wrakken waarvan een of meer bemanningsleden als vermist zijn opgegeven.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 18 april 1997
Reformatorisch Dagblad | 36 Pagina's

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 18 april 1997
Reformatorisch Dagblad | 36 Pagina's