Begroting ’98 kondigt verkiezingen al aan

Dat het dit jaar wat stroever verliep dan in de afgelopen jaren verklaarde minister Zalm uit de pogingen van zijn collega-bewindslieden om zich, met de verkiezingen in het vooruitzicht, „van hun beste kant te laten zien”. Vooral Melkert (Sociale Zaken) leed aan een niet te stuiten profileringsdrang. Toen de ministers zaterdagmorgen de Trêveszaal verlieten, riep vice-premier Dijkstal: „Geen commentaar! We hebben afgesproken dat alleen de premier het woord zal voeren”. Maar Melkert leunde vergenoegd tegen een deurpost en stond de verslaggevers met een triomfantelijk glimlachje uitgebreid te woord.

De verkiezingen van volgend jaar werpen hun schaduw al vooruit en dat bleek uit alle toelichtingen en commentaren. Minister-president Kok toonde zich, als premier van en voor alle Nederlanders, de degelijkheid zelve. Hij weigerde van een „feestbegroting” te spreken. „We hebben de verleiding weten te weerstaan. De heb alle ministers, behalve Zalm, daartoe wel moeten aansporen. Laten we degelijk en deugdelijk ons werk blijven doen, heb ik gezegd, want de kiezers laten zich niet met loze beloften paaien”.

„Degelijke vloer”

Dat Kok er wel vóór alle Nederlanders is, maar dat hij maar van één partij is, werd duidelijk toen hij zei dat de prestaties van zijn ’paarse’ kabinet ook aan „de inspanningen van vorige kabinetten” en aan de „bijdrage van de samenleving” te danken zijn. Die uitspraak is meer dan een oefening in bescheidenheid. Het is voor alles een poging om de weg open te houden naar het CDA, dat onder leiding van Lubbers de koers naar bezuinigen en saneren heeft ingezet en daarmee, aldus Kok, de „degelijke vloer” onder het huidige beleid heeft gelegd.

Daags nadat Kok de „exhibitionistische verrijking” van topmanagers had gehekeld en de invoering van een vermogensaanwasbelasting had bepleit, mocht PvdA-minister Melkert de leukste dingen uit de begroting voor volgend jaar op zijn conto schrijven. Koopkrachtstijging voor alle Nederlanders, extra geld (in de vorm van huursubsidie en kinderbijslag) voor de minima en financiële middelen voor de bevordering van de werkgelegenheid. „Een echte PvdA-begroting”, reageerde de financiële woordvoerder van de partij, Van der Ploeg, zaterdag meteen.

Helpende hand

Kok heeft Melkert een helpende hand toegestoken om zijn successen te behalen. De premier heeft voorgesteld om, anders dan voorgaande jaren, nu al bij de besprekingen over de uitgaven voor volgend jaar afspraken over de lastenverlichting te maken. Normaal spreken de ministers pas in juli en augustus over de inkomstenkant van de begroting.

Melkert, die over de sociale premies gaat, moet het van die besprekingen hebben om zich te profileren. Nu er al vroeg in het jaar door het gunstige economische tij veel financiële ruimte was ontstaan, was Melkert bang dat die ruimte door de claims van zijn collega’s al zou zijn gevuld voordat zijn aandeel aan bod kwam.

Kok heeft zijn partijgenoot in die benadering gesteund. Hij erkende zaterdag eerlijk dat hij gedurende de vele nachtelijke vergaderingen van de afgelopen week wel eens aan zijn taktisch plan heeft getwijfeld. Maar hij was uiteindelijk tevreden gesteld met het resultaat. En Melkert, ‘coming man’ binnen de PvdA, zag zijn wensenlijstje vrijwel volledig in het kabinetsbesluit terugkeren.

D66-woordvoerder Ybema herkende in het akkoord duidelijke punten die aan de inbreng van D66 te danken waren. Hij noemde vooral het geld voor de verkleining van klassen. VVD-leider Bolkestein heeft met „een tevreden gevoel” kennis genomen van het akkoord. Ook de financieel woordvoerder van de liberalen, Hoogervorst, is positief, alhoewel hij steeds heeft benadrukt dat Melkert wat de VVD betreft minder zijn zin moest krijgen omtrent lastenverlichting voor specifieke groepen.

Prikkel

Daardoor immers dreigt het verschil tussen laag gehouden uitkeringen en de lonen, en daarmee de prikkel om werk te zoeken, te klein te worden. „Er is minder belastingverlaging dan we hoopten, maar er zijn dan ook grote tekorten in de sociale fondsen. Het financieringstekort gaat zo ver omlaag als mogelijk is”, zei Hoogervorst.

Het conflict tussen de twee politieke grootmachten, VVD en PvdA, tekent zich dus al duidelijk af. Bolkestein heeft recent gezegd dat de verkiezingscampagne maar drie weken duurt. Maar het is de vraag of de VVD zich, na het succesvolle offensief van Kok en Melkert dit weekeinde, tot april volgend jaar stil kan houden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen