Uitgelezen

Het is de overtuiging geweest van de reformatorische wijsbegeerte dat zij ook een betekenis heeft voor de verschillende vakwetenschappen. „De reformatorische wijsbegeerte heeft altijd de drang in zich gehad uit te waaieren in de richting van de diverse vakfilosofieën”.

Dat schrijft dr. R. van Woudenberg in zijn voorwoord op ”Kennis en Werkelijkheid”. Het boek is een vervolg op het reeds eerder verschenen ”Gelovend denken” (1992), waarin dezelfde auteur een overzicht geeft van de fundamentele theorieën van de reformatorische wijsbegeerte over de werkelijkheid. Het nieuwe boek gaat in op de betekenis van deze theorieën in de breedte van de verschillende vakwetenschappen.

Die breedte is er inderdaad. Van Woudenberg opent de bundel met een hoofdstuk over de theorie van het kennen, waarin onder meer het verschil aan de orde komt tussen theoretische en niet-theoretische kennis (naïeve dagelijkse ervaring) en de religieuze wortel van het theoretisch denken.

G. Glas biedt aanzetten tot een filosofische antropologie (leer van de mens), waarbij hij naast Dooyeweerd ook andere denkers uit de reformatorische traditie behandelt. Over de exacte wetenschappen gaan de bijdragen van D. F. M. Strauss over filosofie van de wiskunde en M. D. Stafleu over filosofie van de natuurwetenschap.

Een relevant hoofdstuk voor de actuele discussie over techniek en het kennisdebat is de bijdrage van A. Vlot (Delft) over cultuur- en techniekfilosofie. Hij gaat in op de verhouding natuur en cultuur, de structuur van de techniek en de theologie van de techniek, met specifieke aandacht voor H. van Riessen en E. Schuurman.

Een deelterrein behandelt ook B. Kee over de filosofie van de economie. Meer op het vlak van de politieke samenleving liggen de bijdragen over de theorie van de sociale gemeenschappen (S. Griffioen en R. van Woudenberg), rechts- en staatsfilosofie (J. Zwart) en politieke filosofie (C. J. Klop). Het boek eindigt met een hoofdstuk over de filosofie van de kunst en de esthetica (G. M. Birtwistle).

Het is ondoenlijk om alle hoofdstukken samen te vatten. De bijdragen laten zich ook goed afzonderlijk lezen, zegt Van Woudenberg terecht. De waarde van het boek is dat het kan bevrijden van eng vakspecialisme en bezinning geeft op de eigen aard en grenzen van de verschillende vakwetenschappen.

Dooyeweerd heeft altijd het accent gelegd op de centrale betekenis van de filosofie met betrekking tot de verschillende vakwetenschappen. In zijn leer van de diverse aspecten van de werkelijkheid kende hij de filosofie de taak toe om het specifieke karakter van deze wetenschappen op te sporen en die te integreren in de ene werkelijkheid, die overigens als schepping weer onderworpen is aan God en Zijn Wet.

Dooyeweerd hechtte belang aan de denkgemeenschap die elkaars standpunten en vooronderstellingen bevraagt. Dat die gemeenschap nu ver te zoeken is in dit tijdperk van postmodernisme, lijkt me overduidelijk. De bundel kan een goede bijdrage zijn om het isolement van de verschillende wetenschappen te doorbreken en weer zicht te krijgen op de ene werkelijkheid. Er is al genoeg gespletenheid in de werkelijkheid en wetenschap.

De bundel biedt veel waardevols in de bezinning op de techniek en Wetenschap, zoals die gaande is in het recent verschenen boek ”Meer dan mensenkennis”. De auteurs van ”Kennis en werkelijkheid” spreken overigens van ”een” christelijke filosofie. Daarmee geven ze ook ruimte aan de ‘Utrechtse school’ en de groep Amerikaanse christen-filosofen, die momenteel flink aan de weg timmeren. We bevelen dit boek van harte aan.

N.a.v. ”Kennis en werkelijkheid. Tweede inleiding tot een christelijke filosofie”, door dr. R. van Woudenberg e.a.; uitg. Buyten & Schipperheijn, Amsterdam en uitgeverij Kok, Kampen, 1996; ISBN 9060649117; 376 blz.; ƒ 47,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen