Verslagen Tories likken hun wonden

„Rechts Tory als vijfde colonne”, zo luidde een vérklaring waarin de Tory-hervormingsgroep, de linkervleugel van de Conservatieve partij, de eurosceptische rechtervleugel de schuld gaf van de grootste verkiezingsnederlaag van de Tories in vijftig jaar.

Deze nederlaag was „geheel onnodig”, aldus de hervorraingsgroep, die van mening is dat de rechtervleugel van de partij zich heeft bezondigd aan éen „verachtelijke haatcampagne tegen John Major en zijn regering, bijna vanaf het moment van zijn sensationele overwinning in 1992”. Meer dan 200 Conservatieve kandidaten hebben tijdens hun campagne beloofd dat ze zich zullen verweren tegen Britse deelname aan de Europese eenheidsmunt, de euro. Daarmee werd Majors Europa-beleid, waarin afwachten het parool was, ondergraven. Het resultaat is dat Labour een overweldigende meerderheid heeft gekregen in het Lagerhuis.

Europa

De Tories links van het Conservatieve midden waren voorstander van een pro-Europabeleid, terwijl de meer rechtse Tories niets van de bedilzucht van Brussel wilden weten. Major zat tijdens de campagne in het midden en ving de klappen op, maar veel vertrouwen wekte dat donderdag duidelijk niet bij de Britse kiezers. Meteen is daarom de discussie over het leiderschap van de Tories losgebrand.

„Europa was het thema dat maar aan de oppervlakte bleef komen, maar we weigerden dat toe te geven”, zei de Eurosceptica Teresa Gorman, die haar zetel wist te behouden. „We konden over Europa geen orde op.zaken stellen”, zei David Evans, die zijn zetel verloor.

Enkele gematigde Conservatieven vinden echter dat het thema Europa niet beslissend is geweest voor de uitslag. Kenneth Clarke, de minister van financiën die zijn parlementszetel behield, verklaarde dat de bedenkelijke hoofdrol is gespeeld door de ”sleaze” (viezigheid, het woord dat tijdens de campagne verwees naar de vele corruptiezaken en de seksschandalen waarmee de regering van Major te maken had).

„In deze verkiezingen ging het te weinig over de economie, veel te veel over Europa, en veel te veel over sleaze”, aldus ex-minister van financiën Kenneth Clarke die zich gisteren heeft opgeworpen als kandidaat voor het leiderschap van de Britse Conservatieven. Clarke staat bekend als pro-Europeaan en zal waarschijnlijk veel verzet oproepen binnen zijn eigen partij.

Andere Tories vinden dat de euroscepsis- campagne eerder kiezers heeft weggejaagd dan aangetrokken. „Het heeft geen stenunen binnengebracht”, zei ex-minister Edwina Currie. Ook zij moet haar zetel in het Lagerhuis opgeven.

Tussaud

De verpletterende nederlaag van de Conservatieven leidde ertoe dat het partijleiderschap van Major onder forse druk kwam te staan. Sommige vooraanstaande Tories trappelen van ongeduld om hem op te volgen. Behalve Kenneth Clarke zijn dat John Redwood, de parlementariër en voormalige bankier die Majors leiderschap in 1995 al eens op de proef stelde. In enkele kranten stond dat Redwood de komende dagen met televisie-interviews wil gaan strooien. Michael Portillo, de minister van defensie die door velen werd gezien als een belangrijke kandidaat voor Majors opvolging, is zijn zetel kwijtgeraakt en derhalve uitgeschakeld.

Major zelf wekte vooralsnog de indruk dat hij de partijnederlaag gelaten onderging en niemand de schuld wil geven van het debacle. „Er zijn tijden in de politiek wanneer de bal gewoon de andere kant oprolt, en daar is niet zo gek veel aan te doen”. Toch besloot hij gisteren al af te treden als leider van de Conservatieven.

Ook moest hij zijn plaats te midden van de groten der aarde in het wassenbeeldenmuseum van Madame Tussaud in Londen al afstaan. Zijn beeld in het centrum van een zaal vol politieke leiders is vervangen door dat van Tony Blair. Als er één plaats is die ’s mensen vergankelijkheid in de politiek het snelst kan worden gemeten, dan is dat bij Madame Tussaud. Major ging en Blair kwam.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen