Bonders in het Groninger land

„Gemakkelijk ging de vorming van een buitengewone wijkgemeente niet”, vertelt de pas gekozen scriba H. van der Haar. „Begin jaren ’80 hadden al de eerste gesprekken plaats met de hervormde kerkenraad in Oude Pekela. Maar die liepen op niets uit. We hadden destijds al wel een kerkenraadscommissie van twee ouderlingen uit onze Julianakapel. Zij hadden de pastorale zorg voor de leden van de evangelisatie. Zodoende kon een gastpredikant ook bij ons in de kapel de sacramenten bedienen”.

IZB-evangelist C. Gielen, die in 1992 naar Oude Pekela kwam, spande zich erg in voor een eigen buitengewone wijkgemeente (BW) van hervormd-gereformeerde signatuur. Vanuit de plaatselijke hervormde kerk kwam echter veel tegenwerking. Van der Haar: „Men vond ons een aparte, strenge, orthodoxe groep. Juist in die periode van samensprekingen nodigden wij op Hervormingsdag iemand van stichting In de Rechte Straat uit. Voor deze gelegenheid mochten we gebruikmaken van de oude hervormde kerk. De spreker leverde die avond nogal forse kritiek in de richting van de Rooms-Katholièke Kerk. Dat viel helemaal verkeerd bij de hervormde kerkenraad, die af en toe gezamenlijke diensten belegde met gereformeerden en rooms-katholieken. Deze kwestie heeft destijds de onderhandelingen zeker niet positief beïnvloed”.

Stroomversnelling

Toen alle besprekingen met de kerkenraad op niets dreigden uit te lopen, ging de Provinciale Kerkvergadering (PKV) van Groningen-Drenthe zich met de zaak bemoeien. PKV-scriba ds. L. O. Giethoorn wist de zaak vlot te trekken. Er kwam een gesprek op gang tussen het bestuur van de evangelisatie en de plaatselijke hervormde kerkenraad.

Van der Haar: „Tijdens de besprekingen bleek dat de kerkenraadsleden ons als een gevaar zagen. Ze waren huiverig om ons als buitengewone wijkgemeente toe te laten, bang als ze waren dat hun samenwerking met gereformeerden en rooms-katholieken gevaar liep. Ds. Giethoorn heeft die angst kunnen wegnemen. Hij legde uit dat de ene kerkenraad niet over de andere kan heersen en dat binnen de centrale kerkenraad alleen zaken op elkaar worden afgestemd. Uiteindelijk wist hij de kerkenraad van Oude Pekela ervan te overtuigen dat onze wens gerechtvaardigd was. Toen kwam het geheel gelukkig in een stroomversnelling terecht. Sinds twee weken hebben we een eigen kerkenraad, met drie ouderlingen, drie diakenen en twee ouderlingen-kerkvoogd”.

De historie van de prille buitengewone wijkgemeente gaat terug tot 1906. In dat jaar ontstond de Vereniging tot Nederlandse Hervormde Evangelisatie te Oude Pekela. Oprichters waren hervormde gemeenteleden die zich niet konden vinden in de vrijzinnige koers die de plaatselijke kerk voer en in de prediking geen brood voor het hart kregen. In een winkelpand vonden ze tijdelijk onderdak. Evangelist J. Ryks verklaarde zich bereid het Woord te bedienen. Voor de sacramenten weken de verontruste hervormden uit naar omliggende gemeenten met een gereformeerde ligging, zoals Onstwedde en Tange-Alteveer.

Na tien jaar bouwden de leden van de evangelisatie de Julianakapel. ”Haantjeskerk” noemen sommigen haar nog wel, omdat in de beginperiode familie De Haan een behoorlijk stempel op de evangelisatie drukte. In deze kapel kerken de hervormd-gereformeerden nog steeds. Inmiddels was de groep uitgegroeid tot een gezelschap van zo’n 250 zielen. Van der Haar: „Van de eerste twintig jaar is heel weinig bekend. Ouderen weten zich alleen nog H. van de Veen te herinneren, die van 1924 tot 1962 de evangelisatie diende. „Meneer Van de Veen”, zeggen ze hier. Want behalve evangelist was hij ook wethouder. Hij heeft veel gedaan voor de arme bevolking in dit gebied. Ook op geestelijk vlak heeft hij zijn sporen getrokken”.

Kort na de oprichting van de Hervormde bond voor inwendige zending op gereformeerde grondslag (IZB) werd de Julianakapel een IZB-evangelisatie. De bond betaalde de evangelist. De leden van de evangelisatie gaven in ruil daarvoor een bescheiden bedrag aan de IZB. „Oude Pekela was de eerste die op deze wijze ondersteuning kreeg. Ook de Gereformeerde Bond en omliggende gemeenten hebben na de oorlog financiële bijstand verleend”.

Streekfunctie

De jonge buitengewone wijkgemeente heeft momenteel zo’n tweehonderd leden, van wie er ongeveer negentig belijdend lidmaat zijn. De gemeente heeft een echte streekfunctie. Scriba Van der Haar bijvoorbeeld komt uit het naburige Blijham. Geboren in een „bevindelijk nest” in Genemuiden -„ds. J. van der Haar uit Houten is mijn ome Jan”- miste hij toch iets in de Blijhamster hervormde gemeente. „Begin jaren tachtig woonde ik een dienst in de Julianakapel bij. Daar preekte toen evangelist J. Geene. Hij sprak woorden die mijn hart raakten. In zijn preek zat heel nadrukkelijk het bevindelijke element, dat ik van huis uit zo goed kende”.

Gaven voorgangers in de Julianakapel vroeger wel eens een gezang op, sinds 1993 gebeurt dat niet meer. Van der Haar: „Niet omdat alle gezangen onverantwoord zouden zijn. Maar het leek ons beter een bepaalde lijn te trekken. We hanteren nu uitsluitend de Statenvertaling en de oude psalmberijming. Dat schept ook duidelijkheid voor gastpredikanten”.

Het beroepingswerk zal na de zomer van start gaan. De gemeente zoekt iemand die appellerend preekt met een bevindelijke ondertoon. De kerkenraad heeft al een paar mensen op het oog. „We denken aan een kandidaat”, wil scriba Van der Haar nog kwijt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen