De kinderen stonden in de doopvont

Ouderling-kerkvoogd P. J. F. van Oeffel maakt studie van de historie van de kerk, maar wordt belemmerd door de onvolledigheid van de aantekeningen van zijn voorgangers in de kerkvoogdij.

Rond het jaar 1000 stond er op de plaats van het huidige koor al een kapel, waarschijnlijk van hout. De kapelaan van Diever ging er voor. Van het huidige bedehuis dateert de 28,5 meter hoge toren van omstreeks 1350, de bouw van het schip begon in 1425 en het koor is van omstreeks 1475.

Het werd een sobere kerk, want Drenthe was arm. De stenen werden ter plekke gebakken. Het smeedijzeren kruis dateert uit het begin van de zestiende eeuw en overleefde de brand van 21 april 1621, toen de kerk gedeeltelijk instortte. Het herstel verliep traag doordat de gemeente in die tijd niet erg meelevend was (er had ook al 20 jaar niemand meer belijdenis gedaan).

De kerk werd opnieuw geruïneerd toen de troepen van bisschop "Bommen Berend" van Munster er in 1672 kwamen 'logeren'. Ze namen ook de kanselbijbel mee. De huidige Bijbel werd in 1748 vervaardigd door Nikolaas Goutzee, "Ordinaris Stadsdrukker" te Gorinchem, en de Bijbel op de katheder werd in 1721 in Amsterdam gedrukt bij Kornelis van der Sys, boekverkoper in de Beursstraat.

De toren is eigendom van de gemeente Westerveld. De kerkgangers lopen erdoor de kerk binnen, maar de hogergelegen verdiepingen zijn ontoegankelijk. Als de koster lampen moet vervangen en via de toren naar de zolder wil, moet hij eerst een sleutel gaan halen op het gemeentehuis in Havelte. Merkwaardige situatie.

In de jaren 1818-1820 werd de kerk duchtig gerenoveerd. Daarna werd er echter niets meer aan het onderhoud gedaan, zodat het bedehuis in 1952 wegens bouwvalligheid gesloten moest worden. De jaren 1952-1954 werden besteed aan een grondige restauratie. De binnenmuren werden in 1982 opnieuw opgeknapt.

Stenen doopvont

De doopvont is elfde-eeuws. Baby's werden in de forse stenen bak ondergedompeld (tot de hals, om ongelukken te voorkomen), waarna het hoofd driemaal werd overgoten. Grotere kinderen stonden in e doopvont en kregen zo het bondszegel toegediend. Het bijna onderdompelen werd na de Reformatie afgeschaft.

Het werkstuk, vervaardigd van Bentheimer zandsteen, is een van de doopvonten die uit de Drentse kerken werden verwijderd, dienstdeden als bloem- of drinkbak, daarna door het Drents Museum in Assen (vooral door bestuurslid mr. W. L. Schiffer) werden verzameld en later aan de kerken (zoals in Emmen, Norg, Roden, Sleen en Vries) zijn teruggegeven.

Uit de doopvont van Vledder slobberden koeien, zoals aan de uitgesleten rand nog te zien is. In 1887 ging het naar het museum en in mei 1988 keerde het terug in de kerk. Aan de hand van de gebeeldhouwde hoofdjes, die identiek zijn aan de kopjes op de kruisribben in het koor, was de herkomst te herleiden. Nu wordt de scheve steenmassa, die een ton weegt, door houtjes recht gehouden. In de doopvont staat de schaal die nu tijdens doopdiensten gebruikt wordt, want het steen mag niet meer nat worden. De kuip en de bovenrand zijn daarom geplastificeerd.

Hengels

Van Oeffel heeft in Haarlem nog met 'hengels' gecollecteerd, maar in Vledder hangen de twee zakken-met-stok slechts voor de sier aan de muur. "In mijn jeugd werden ze ook gebruikt. Wij hielden dan stiekem het pluimpje onderaan de zak even vast, zodat de collectant niet verder kon. Ik heb van mijn vader verschillende keren een draai om mijn oren gekregen."

Van de banken in de Vledderse kerk zijn de meeste wegens houtmolm verwijderd. De twee die overbleven, worden nu bezeten door de diakenen en door de ouderlingen die geen kerkvoogd zijn.

Jong is de preekstoel, gemaakt tegen het eind van de achttiende eeuw. Hij stond enige tijd achter in het koor, maar staat, zoals in veel kerken, nu in het schip tegen de hoek van het koor. In het koor ligt ook de enige grafzerk die de kerk rijk is. De echtgenote van burgemeester S. J. van Roijen van Diever werd hier eind 1826 begraven, juist in de tijd dat het in de kerk begraven om hygiënische redenen steeds meer werd afgeschaft. Van Roijen werd zelf buiten begraven, en zijn uitgesleten grafsteen is een van de weinige die rond de kerk bewaard gebleven zijn.

Akoestiek

Nog nieuwer dan kansel en grafzerk is het orgel, dat op 19 maart 1999 in gebruik wordt genomen. Het vorige was volgens Van Oeffel "oud en der dagen zat." De metaallegering was totaal versleten zodat de pijpen "in elkaar zakten." Het dateerde van omstreeks 1915, maar werd pas in 1984 geplaatst in de oude orgelkast die in de kerk aanwezig was.

Voor het nieuwe instrument is zo'n 15 jaar gespaard. Het weegt zo'n 4,5 ton en telt meer dan 800 pijpen. De gebroeders Hoogendoorn van BAG in Enschede hebben het gemaakt. Het blanke hout van het nieuwe orgel steekt af tegen het groen van de galerij en het donkerrode plafond.

De Vledderse kerk heeft een akoestiek die klinkt als een klok, met name achter de kansel, zodat de organist van het elektronische noodorgel in het koor zich moet inhouden. Door het gereedkomen van enkele nieuwbouwwijken is de gemeente recentelijk gegroeid, zodat 's zondags de 125 plaatsen in het schip vrijwel gevuld zijn. 's Zomers zorgen vakantiegangers ervoor dat ook de stoelen in het koor bezet worden.

Het oude schoolhuis achter de kerk werd vorig jaar in gebruik genomen als verenigingsgebouw. Na de schoolmeester had er een kolenboer in gezeten en daarna werd de aula van een begrafenisonderneming erin gevestigd. Nu is het fraaie pand in restauratie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen