Millenniumgebed

Vrijdagavond had in de Utrechtse Domkerk het Millenniumgebed plaats. De bijeenkomst werd aanbevolen door een breed samengesteld comité, waarin zowel rooms-katholieke bisschoppen als hervormd-gereformeerde predikanten voorkwamen.

Nu komt het vaker voor dat iets georganiseerd wordt door een rijkgeschakeerde groep mensen. Dat hebben we in het verleden gezien bij manifestaties inzake abortus, de antidiscriminatiewetgeving en de 24-uurseconomie. Mensen van uiteenlopende signatuur zijn dan met elkaar van mening dat ten aanzien van bepaalde ontwikkelingen een gezamenlijk protest op z'n plaats is.

De organisatoren van het Millenniumgebed willen echter duidelijk verdergaan. Niet alleen qua thema, maar ook qua aanpak. Men wil schuld belijden over wat in duizend jaar christendom is misgegaan. En dat in het kader van een interkerkelijke gebedsdienst. Dat roept natuurlijk toch wel allerlei vragen op.

In hoeverre wordt daarmee een geestelijke eenheid gesuggereerd die er niet is? Of anders gezegd: Kan iemand van gereformeerde belijdenis zich in dat oecumenische gezelschap thuis voelen? Roept alleen al de liturgische aankleding niet allerlei gevoelens van vervreemding op?

Een breed opgezette actie met het oog op dreigende maatschappelijke ontwikkelingen hoeven we niet bij voorbaat af te wijzen. Maar men moet daarbij geen geloofsgemeenschap suggereren die er in werkelijkheid niet is. Gebeurt dat wel, dan leidt dat onmiskenbaar tot vervaging van confessionele grenzen en is dat alleen al een reden om ertegen te waarschuwen.

Het Millenniumgebed richtte zich op hetgeen er in de kerkgeschiedenis allemaal fout was gegaan. Dat is ongetwijfeld een heleboel. Onze diepe verbondenheid met het verleden mag er nooit toe leiden dat we alles uit dat verleden goedpraten. Ook mensen die we hoogachten, hebben wel eens dingen gezegd en dingen gedaan of dingen geaccepteerd die ze niet hadden moeten zeggen, niet hadden moeten doen en niet hadden mogen accepteren.

Tegelijkertijd moeten we daar ook voorzichtig mee omgaan. Een royale schuldbelijdenis over het verleden kan ook een vorm zijn van verkapte hoogmoed en eigenwijsheid. Wij zijn toch wel een stuk meer verlicht, aanzienlijk menslievender en hebben meer zicht op het Evangelie dan het voorgeslacht, zo menen we dan, zonder het uiteraard zo te formuleren.

In de liturgie voor het Millenniumgebed wordt een groot aantal concrete zonden uit het verleden opgesomd. Ook al kan men een belangrijk aantal passages met instemming lezen, toch rijst de vraag of dat het nu werkelijk is. Daarbij moet men uiteraard letten op wat er staat, maar ook op wat er niet staat. Dat laatste is minstens even belangrijk.

Wanneer er schuld beleden wordt over de slechte behandeling van vrouwen en homoseksuelen, kan men zich daar wel wat bij voorstellen. Maar was er dan geen reden om tevens schuld te belijden over het verloren gaan van bijbelse noties inzake homoseksualiteit en de positie van de vrouw? Hebben veel kerken niet in strijd met Gods Woord de vrouw in het ambt toegelaten en homoseksuele relaties zelfs voor ambtsdragers goedgekeurd?

Was er geen reden om schuld te belijden over de vele dwalingen die in de loop der eeuwen van de kansels verkondigd zijn, waardoor de mensen bedrogen werden voor de eeuwigheid? Was er geen reden om schuld te belijden over het verwaarlozen van de kerkelijke tucht? Was er geen reden om schuld te belijden over de Schriftkritiek waardoor het gezag van Gods Woord steeds meer ter discussie wordt gesteld? Kennelijk zijn dat zaken die de organisatoren niet nodig vonden of waarover ze het niet eens konden worden. Maar dat zegt natuurlijk wel een heleboel!

Daarnaast leidde de oecumenische aanpak ertoe dat de zaken wel erg op één hoop werden gegooid. In de rooms-katholieke kerk was duidelijk sprake van antisemitisme, de lutherse traditie is daar ook niet geheel vrij van gebleven, maar in gereformeerde kring lag dat toch anders. Wie vanuit een oecumenische bevlogenheid zich sterk verbonden voelt met Rome, is inderdaad aan te spreken op het rk-antisemitisme. Wie een diepe kloof ervaart met Rome, voelt zich daar minder aansprakelijk voor.

Alles bij elkaar genomen roept het Millenniumgebed vanwege de geestelijke pretenties die het heeft, samen met hetgeen gezegd werd en niet gezegd werd, toch een heleboel vragen op. Het geeft meer aanleiding tot vervreemding dan tot instemming en herkenning. Dat moet helaas gezegd worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen