Hoopvol naar een nieuw begin

Hans Breeveld lacht breed als hem wordt gevraagd of hij over enkele weken minister is. De naam van het vooraanstaande lid van de Nationale Partij Suriname (NPS), met vijftien zetels de grootste partner binnen de Nieuw Front-combinatie, die in totaal 33 van de 51 parlementszetels in de wacht sleepte, wordt de laatste dagen veelvuldig genoemd. Voor het einde van dit jaar promoveert hij in Nederland op een studie naar de vermaarde Surinaamse oud-premier Jopie Pengel.

"Afwachten maar. Er zijn zoveel kandidaten. Als ze maar niet zo stom zijn om nog meer ministeries op te zetten om alle partijen het aantal ministers te geven dat ze eisen. Eigenlijk zijn acht ministers voldoende, waar Wijdenbosch de laatste maanden na het ontslag van zeven ministers in december het mee heeft gedaan."

Het Nieuw Front is verreweg de sterkste combinatie van het land geworden. De rol van Wijdenbosch, wiens DNP2000 bleef steken op drie zetels, is uitgespeeld. Zijn opvolgers staat de bijna onmogelijke taak te wachten het nagenoeg failliete land tot ontwikkeling te brengen.

Bezwaren

De meest waarschijnlijke opvolger is ex-president Ronald Venetiaan, voorzitter van de NPS. De oud-wiskundeleraar geniet niet bij iedereen binnen het Nieuw Front onvoorwaardelijk vertrouwen, maar die weerstand is naar verwachting onvoldoende sterk om zijn benoeming tegen te houden. Venetiaan zou te zwak zijn om de zware klus die hem staat te wachten te klaren, zo luiden de voornaamste bezwaren. En daar zouden de critici wel eens gelijk in kunnen hebben. Tijdens zijn presidentschap van 1991 tot 1996 heeft hij zichzelf doen kennen als een man die altijd op zoek gaat naar een consensus. Dringende noodzaak binnen een Nieuw Front, waar partijbelangen en etnische tegenstellingen veelal meer aandacht eisen dan de problemen in het land.

Wat Suriname nu nodig heeft is een daadkrachtig leider, die met de vuist op tafel kan slaan en wars is van afspraken die in een achterkamertje worden gemaakt. De ongekende crisis leent zich niet voor halfslachtige maatregelen die in de praktijk maar zelden volledig worden uitgevoerd. Het ambtenarenapparaat, waartoe ruim de helft van de beroepsbevolking behoort, moet bijvoorbeeld drastisch worden gesaneerd. Venetiaan heeft tijdens zijn eerdere termijn als president aangetoond deze allesbehalve populaire operatie niet aan te durven.

Populariteit

Een van de weinige mensen die in staat worden geacht leiding te geven aan een regering die de bezem haalt door de Surinaamse economie en overheid, is de oud-president van de centrale bank van Suriname, André Telting. Maar ondanks zijn mateloze populariteit onder de Surinamers vergaarde de oppositiepartij Democratisch Alternatief '91 (DA'91), die Telting als kandidaat naar voren had geschoven, bij de verkiezingen van vorige week donderdag slechts twee parlementszetels.

Telting zou onomwonden alle dubieuze en veelbesproken bouw- en infrastructurele projecten die onder Wijdenbosch zijn uitgevoerd, aan een gedegen onderzoek onderwerpen. Behalve voor de veelvuldig in het nieuws gekomen twee bruggen die Ballast Nedam heeft gebouwd, zijn er tal van onderhandse gunningen geweest, waarbij vaak te dure opdrachten aan bedrijven die Wijdenbosch goedgezind waren, zijn verleend. Zo zou aan het licht kunnen worden gebracht waarom een contract van 6 miljoen gulden is gesloten voor de bouw van een congreshal in het hartje van Paramaribo, terwijl de werkelijke bouwkosten slechts 2 miljoen gulden bedroegen.

Van Venetiaan hoeft niemand te verwachten dat hij de onderste stenen boven zal halen. In de vijf jaar dat hij president was, is hij vele conflicten uit de weg gegaan om de lieve vrede te bewaren. Bovendien kan van zijn kant een starre opstelling richting Nederland tegemoet worden gezien. Suriname mag immers niet de illusie koesteren dat Nederland nu zonder strikte voorwaarden de resterende 600 miljoen gulden uit de 3,5 miljard gulden die Suriname bij de onafhankelijkheid in 1975 kreeg toegezegd, zal overmaken.

Brug

Politiek Den Haag wil het geld doorsluizen via organisaties als de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Venetiaan hekelt die, in zijn ogen, Hollandse bevoogding. Er zal daarom nog heel wat water door de Surinamerivier stromen alvorens beide landen op één lijn zitten. En Suriname eindelijk kan gaan bouwen aan een toekomst waar de bevolking al bijna 25 jaar op wacht.

Het overtuigende verlies van DNP2000 is binnen die partij hard aangekomen. President Wijdenbosch leefde echt in de veronderstelling dat het volk hem nog altijd op handen droeg. Werd hij immers niet door tienduizenden toegejuicht toen hij twee weken geleden met veel bombarie de zo gewilde brug over de Surinamerivier officieel opende? De brug die hij ter meerdere glorie van zijn persoon naar zichzelf heeft vernoemd. Surinamers willen echter meer dan een brug. Ze willen eten, onderwijs en een betrouwbare gezondheidszorg. En dat kon Wijdenbosch hen niet geven, reden waarom ze hem bij de verkiezingen op een niet mis te verstane wijze lieten vallen.

Voor "Bosje" resten voorlopig de oppositiebanken. Waar hij zal moeten meewerken in een parlement dat alle zeilen moet bijzetten om Suriname weer op de been te krijgen. Ruim 50 procent van de bevolking leeft vandaag de dag onder de armoedegrens, de staatskas is leeg, de buitenlandse schulden zijn torenhoog. "Het volk moet nu niet denken dat het van vandaag op morgen beter wordt", zegt Telting desgevraagd. Voor de post van president komt hij niet meer in aanmerking, maar als toekomstig president van de centrale bank is hij nu de aangewezen persoon. Tussen 1994 en 1996 wist hij in die functie de inflatie terug te dringen en de waarde van de Surinaamse munt te stabiliseren. Zijn werk werd ongedaan gemaakt door zijn opvolger Henk Goedschalk, een marionet van het regime-Wijdenbosch.

"Een regering die de zaken goed aanpakt, zal worden geconfronteerd met arbeidsonrust en stakingen. Het ambtenarenapparaat moet nu eindelijk eens worden gesaneerd. Dertig procent van de mensen die op de loonlijst van de overheid staan, zijn niets anders dan spookambtenaren. Ze krijgen iedere maand betaald, maar werken elders. Die kun je natuurlijk direct afvoeren. En dan is er de groep die 's morgens even op het ministerie komt om na een paar minuten of een uur weer weg te gaan om als taxichauffeur of op de markt geld te gaan verdienen."

Parodie

Surinamers lijken echter te accepteren dat er een grootschalig saneringsprogramma moet worden uitgevoerd om hen betere tijden te geven. "Er moet iets gebeuren", vindt de zakenman Earl Nesley. "In een maatschappij zoals Suriname nu is, kan geen mens functioneren. Mijn hele bedrijf is bijna kapot gemaakt omdat ik niet de juiste vrienden binnen de regering-Wijdenbosch heb. Dat betekent dat je geen vergunningen krijgt, terwijl andere bedrijven alle medewerking krijgen en sterk worden bevoordeeld."

"Als het voor de toekomst van ons land is, ben ik best bereid om een of twee jaar wat rustiger te leven. Als Wijdenbosch nog langer aan de macht was gebleven, was ik sowieso over een paar jaar doodgegaan van de honger. Het is de taak van de nieuwe regering om dat tij te keren."

Uit een transistorradiootje in het bouwvallige huisje van Imro Plato aan de Hofstraat in Paramaribo klinkt: "Bosje gaat zo, Bosje gaat zo, eventjes geduld nog want ons Bosje gaat zo." Het liedje galmt vele malen door de ether en wordt door de meesten instemmend en met een cynische glimlach beluisterd. Het is een parodie, want de propagandamachine van DNP2000 van Wijdenbosch lanceerde via de ether in de weken voor de verkiezingen het "Bosje komt zo".

"In mijn situatie zal weinig veranderen", realiseert Imro zich. Hij is al meer dan tien jaar drugsverslaafde en draagt bovendien het HIV-virus met zich mee. "Ik bepaal mijn eigen toekomst wel, dat heb ik altijd gedaan. Daar heb ik geen politici voor nodig. Maar ik heb deze keer voor het eerst in mijn leven gestemd. Omdat door Wijdenbosch het land is afgegleden naar de afgrond. Drugsgebruikers hebben niets van een regering te verwachten, maar onder Wijdenbosch leed de hele samenleving. De sfeer, die vroeger zo gemoedelijk was, is verpest. Mensen zijn niet meer zo vriendelijk, als ik voor een bordje eten kom word ik weggejaagd, terwijl ik een paar jaar terug meestal waardig werd behandeld."

"We hebben nu bruggen, Wijdenbosch heeft een grote congreshal gebouwd, maar als ik nu naar de dokter ga moet ik bijbetalen omdat de ziekenhuizen hun geld niet van de overheid krijgen. De bus is nauwelijks meer te betalen, toeristen blijven weg. Suriname is op het punt aanbeland van erop of eronder."

Nederland

Of het erop of eronder wordt, valt of staat met de wilskracht van de nieuwe regering en de relatie die met Nederland wordt ontwikkeld. "We kunnen echt niet zonder Nederland", meent Nesley. "Politici moeten ophouden met het gezeur dat Nederlanders ons alleen maar zouden willen helpen om er zelf beter van te worden, en het liefst om ons te herkoloniseren. Allemaal flauwekul. Suriname is gewoon te jong om al op eigen benen te kunnen staan. We hebben meer dan driehonderd jaar onder moeders paraplu gezeten. Dan kun je niet verwachten dat we van de ene op de andere dag op onszelf kunnen wonen. Dus dan mag moeder best wel eens een handje helpen en, als het moet, corrigerend optreden."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen