Een heldere man, een sobere stijl

Nu bijna 150 jaar geleden, op 5 november 1851, werd Benjamin Breckenridge Warfield geboren op "Grasmere", dicht bij Lexington, in de Amerikaanse staat Kentucky. Hij overleed in februari 1921, twaalf weken na Abraham Kuyper en 22 weken voor Herman Bavinck. De drie waren zeer aan elkaar gehecht.

Het boerenbloed kroop bij Warfield waar het niet gaan kon. Hij was paardenliefhebber, zeer geïnteresseerd in renpaarden en hun stamboom. Zijn specialisme was echter korthoornvee. Op dat gebied was hij een kenner van wereldformaat. In de jaren tachtig van de negentiende eeuw schreef hij er tal van artikelen over in de "National Live Stock Journal". Ze zijn terug te vinden in een van zijn plakboeken in de bibliotheek van Princeton Seminary.

De Warfields vormden een vooraanstaande familie in Amerika. Een verre nicht van Benjamin was Wallis Warfield, geboren in Maryland op 19 juni 1896. Door haar tweede huwelijk ging zij Wallis Simpson heten. Haar derde man was de koning van Engeland (Edward VIII). Voor haar deed hij afstand van de troon, en voortaan gingen ze als hertog en hertogin van Windsor door het leven.

Onweer

Benjamin Warfield en zijn vrouw Annie trouwden in 1876. Hun huwelijksreis voerde hen naar Duitsland. Niet zo vreemd, omdat Warfield toen in Leipzig studeerde. Op een wandeling in het Harzgebergte werden ze overvallen door zwaar onweer. De gevolgen van die vreselijke ervaring is mevrouw Warfield nooit meer te boven gekomen. De rest van haar leven is zij min of meer invalide gebleven.

Kinderen hebben zij nooit gekregen en Benjamin heeft steeds zelf voor haar gezorgd. De studenten van Princeton Seminary zagen hen altijd samen langzaam hun wandelingen over de campus van het seminarie maken. BBW was goed en zorgzaam voor haar. Hij wilde haar nooit lang alleen laten. Dat was ook een van de redenen waarom hij bijna nooit aanwezig was op kerkelijke vergaderingen. Het openbaar debat was ook niet zijn sterkste kant. De tijd die hij naast zijn werk nog beschikbaar had bracht hij samen met Annie door.

Hij stond echter pal voor het christelijk belijden en had een grondige afkeer van het compromis om de lieve vrede. Een week vóór een generale synode van zijn kerk raakte hij in gesprek met een vrouw. Ze zei: "Dr. Warfield, ze zeggen dat het wel eens heet kon toegaan op de synode. Laten we bidden dat het vrede blijft." Waarop BBW antwoordde: "Mijn gebed is dat er een geweldige veldslag komt, als ze doen wat niet goed is."

Aan het eind van zijn leven had hij het met collega dr. Gresham Machen over de Presbyteriaanse Kerk. Er kon wel eens een scheuring komen, aldus Machen. "O nee, rot hout kun je niet kloven", was BBW's commentaar.

Roeping

Toen Warfield 21 jaar was, kon hij zich niet langer onttrekken aan Gods krachtige roeping. In 1873 ging hij aan Princeton Seminary theologie studeren. Charles Hodge werd zijn leermeester. Warfield heeft zelf negen jaar gedoceerd aan een theologische opleiding in Pennsylvania, maar in 1887 werd hij de opvolger van A. A. Hodge als hoogleraar theologie aan Princeton. Dat is hij tot het eind van zijn leven gebleven, dus 33 jaar lang.

Tien dikke delen met zijn verzameld werk kwamen uit omstreeks 1920 en veertig jaar later twee delen met zijn kortere artikelen. Al deze boeken plus bundels preken van hem worden tot op de dag van heden nog heruitgegeven. Ze worden nu door een groter publiek gelezen dan z'n artikelen tijdens zijn leven.

In 1963 heb ik eens gegeten met dr. O. T. Allis en zijn twee dochters. Dr. Allis was in 1902 naar Princeton gekomen. Daar was Warfield een van zijn leermeesters. Later werd Allis hoogleraar Oude Testament aan Princeton en dus collega van Warfield. Onder het eten heb ik rustig gewacht tot er een pauze in de gesprekken viel. Eindelijk zag ik mijn kans schoon om te vragen: "Hoe vond u dat nu om van Warfield les te krijgen en later zijn collega te zijn?"

"Heel interessant", zei Allis met een glimlach. En daar moest ik, toen een jong en nieuwsgierig journalist, het mee doen.

Ontspannen

Later gaf Allis een beschrijving van Warfields manier van lesgeven: het liefst deed hij dat in de vorm van een dialoog. In een vraag-en-antwoordspel probeerde hij erachter te komen wat de student aan het opgegeven werk gedaan had en hoeveel hij ervan begreep.

De sfeer daarbij was ontspannen. Soms zag je het even lichten in zijn ogen en hij was niet gespeend van humor. Een keer probeerde een student onder woorden te brengen wat de Drie-eenheid was. BBW's wenkbrauwen gingen omhoog en hij zei: "Dus als ik jou goed begrijp zijn er eigenlijk drie goden?" De student begon toen maar opnieuw.

Op zekere dag behandelde BBW het onderwerp tekenen en wonderen (hij geloofde dat de bijzondere gaven van de Geest waren opgehouden na de apostolische bedeling). Aan het eind verzuchtte hij: "Heren, bij het bovennatuurlijke, daar ligt mijn hart."

BBW's handschrift was vrijwel onleesbaar. Op een keer schreef hij een briefje aan zijn collega dr. Armstrong, die op dat moment in Duitsland was. Of hij een boek voor hem wilde meebrengen dat in Princeton niet beschikbaar was. Maar welk boek BBW nu eigenlijk zocht, dat kon Armstrong niet ontcijferd krijgen.

Anekdote

Er bestaat een mooie anekdote over Warfield in gesprek met dr. Patton, de rector van Princeton, wiens bijziendheid alom bekend was. Er kwam een dame op hen toe wandelen. "Warfield, is dat een vrouw die ik even een hand moet geven?" mompelde Patton. "Dat zou ik maar doen", zei BBW, "want het is uw vrouw."

Warfields preekstijl was levendig. Het verschil tussen "lot" en "voorzienigheid" probeerde hij eens duidelijk te maken met het verhaal over een Hollands jongetje. Ondanks de vermaningen van zijn vader, was die dicht bij een windmolen gaan spelen. Algauw kwam hij te dichtbij en toen gebeurde het... Het jochie voelde dat hij werd opgetild, hij hing ondersteboven tussen hemel en aarde en zijn lichaam werd gebeukt. Nog even, dan was het afgelopen met hem. Toen deed hij zijn ogen open: hij was niet meegesleurd door de molenwiek, maar zijn eigen vader was zojuist gestopt met het pak slaag waarmee hij hem bedreigd had als hij te dicht bij de molen kwam. Het jochie huilen natuurlijk. Niet van de pijn, maar van opluchting. Op dat moment leerde hij wat het verschil is tussen vermorzeld te worden door een molen en te vallen in de handen van een liefhebbende vader. Inderdaad, het verschil tussen "lot" en "predestinatie".

Boeken óver BBW zijn er niet. Maar goed ook. Nu worden we gedwongen te lezen wat hijzelf geschreven heeft. Nooit heb ik iets van hem in handen gehad dat ik niet met grote instemming gelezen heb.

Packer

Een vriend van mij liep op het vliegveld van Boston eens dr. J. I. Packer tegen het lijf. Hij vertelde hem dat hij een onderwerp zocht om op te promoveren. "Waar gaat je belangstelling naar uit?" vroeg Packer.

"B. B. Warfield", zei m'n vriend.

"Niet aan beginnen", aldus Packer. "We hebben zo vaak geprobeerd of dat ging, maar er is gewoon niet genoeg materiaal om op te promoveren."

Dat mag waar zijn, er is in ieder geval genoeg om je in te verdiepen, tot blijvend voordeel.

Dr. Martyn Lloyd-Jones schreef over de werken van BBW: "Het was zo'n helder mens en zijn stijl is zo sober en transparant, dat het een waar genot is om hem te lezen. Het nuttige en het aangename gaan hier gelijk op."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen