Eind aan wantrouwen in politie Noord-Ierland

Er zit enorm veel oud zeer. Maar de "Shinners" hebben eigenlijk geen keus als ze vooruit willen komen in het vredesproces in Noord-Ierland. Om na de verkiezingen in maart voor de regionale Noord-Ierse volksraad een coalitie met de even radicale Democratic Unionist Party (DUP) aan te gaan, kan men niet meer volhouden tegen de politie te zijn.

Vanouds is de waardering van de politie door katholieken niet goed, zegt O'Dowd. "De Britse inmenging in Ierland heeft geleid tot allerlei vormen van onrecht en discriminatie tegen bepaalde delen van de bevolking. In de dertig jaar van conflict in Noord-Ierland heeft de politie daarin een belangrijke rol gespeeld. De politie, vooral de Royal Ulster Constabulary die tot 2001 bestond, was zelf deel van het probleem. De RUC was helemaal gericht op het in stand houden van de staat en de Britse invloed in deze provincie, in plaats dat ze de hele gemeenschap diende.

In de vredesbesprekingen in 1998 is dit probleem erkend. In het Goede Vrijdagakkoord is daarom vastgelegd dat er een nieuwe politiemacht zou komen, de Police Service of Northern Ireland (PSNI). Maar hoewel deze er is, zijn we nog niet waar me moeten zijn. Sinn Fein heeft echter wel het punt genaderd dat we deze moeten erkennen."

Wat is uw bezwaar tegen de politie geweest?

"We zijn als partij natuurlijk niet tegen politie. Elke samenleving heeft deze nodig. Maar het probleem is de historische situatie. Binnen onze gemeenschap bestaat groot wantrouwen in de politie. Daar kun je niet omheen."

Maar is er met de komst van de PSNI in 2001 dan geen vooruitgang geboekt?

"De PSNI is zeker een ander beestje dan de oude RUC. Er heerst een andere cultuur. Wij zien ook dat er meer verantwoording wordt afgelegd. Maar dat moet zich allemaal nog verder ontwikkelen."

Als alles zich in de goede richting beweegt, wat blijft er dan voor uw partij nog over om te besluiten?

"De partij heeft altijd gezegd dat een finaal besluit door de leden moet worden genomen. Dat is de formele kant. Maar is er ook een politiek aspect. We worden onder druk gezet door de grote protestantse partij, de DUP. Die eist van ons dat wij de politie erkennen voordat zij zich uitspreekt over de bereidheid tot machtsdeling met ons.

Wij hebben besloten deze vergadering uit te schrijven. Op deze manier zetten wij ook de DUP onder druk zich uit te spreken over de machtsdeling. Wij willen namelijk graag weten of de DUP ons het recht toekent in de regering van dit land te zitten."

Oranjemarsen

Is de politie onder Noord-Ierse katholieken nog echt zo omstreden? Veel jongeren uit uw gemeenschap zitten bij de politie en klimmen op in de rangen. Is dit dan nog wel echt een gevoelig thema?

"Dat komt inderdaad voor. Maar binnen gemeenschappen die erg te lijden hebben gehad onder het discriminerend optreden van de politie, ligt dit nog steeds erg moeilijk. Ga eens praten aan Carvaghy Road in Portadown, waar de Oranjemarsen van protestanten zo vaak problemen hebben gegeven.

Op zulke plaatsen is er nog steeds groot wantrouwen. Maar ik hoop dat we nu het moment hebben bereikt dat we voortgang kunnen boeken."

Als de leden nu nee zeggen, is er dan een conflict binnen uw partij?

"Nee, geen conflict, alleen een debat. De leden van de partij kunnen besluiten wat ze willen. En zeggen ze nee, dan schuift het debat naar de toekomst."

Maar is die toekomst er wel? De Britse en de Ierse regering hebben gezegd dat de partijen na de verkiezingen van 7 maart tot 26 maart de tijd hebben een coalitiebestuur te vormen. Zo niet, dan is het Noord-Ierse zelfbestuur definitief van de baan.

"Ach, het is altijd moeilijk speculeren over wat er wanneer gebeurt. Laten we afwachten wat de partij besluit. En laten we vooral ook afwachten hoe de DUP daarop reageert."

Lesje

Vindt u het redelijk van de DUP te verlangen dat SF als toekomstige regeringspartij de politie erkent?

"Het is wel moeilijk voor mij om van de DUP een lesje in democratie te krijgen. Deze partij en vooral haar leider, Ian Paisley, zijn altijd enorm sterke voorvechters geweest van hun rechten als Britse bevolking. Gezien deze kwalijke historische rol vind ik dat hun bescheidenheid past en dat zij de gevoelens in onze gemeenschap moeten respecteren."

Laten we de vraag dan veranderen: Is het redelijk dat de Ierse en de Britse regering dit vragen?

"Ik wil het voorgaande antwoord niet herhalen. Maar ook de Britse regering past bescheidenheid gezien haar rol in het verleden.

Maar er is ook een ander redelijk verlangen. In onze gemeenschap leeft immers ook een hoop dat er vooruitgang wordt geboekt in het politieke proc es. Wij zijn geen anarchistische partij. En daarom stellen we aan onze leden voor de politie in Noord-Ierland te erkennen."

Hoe spannend wordt het?

"Niet per se spannend. Over de uitkomst is nog weinig te zeggen. Maar een gezond en levendig debat is gewoon goed voor de partij."

Strijd op leven en dood

Het was alsof het opzet was. Deze week, enkele dagen voordat de leden van Sinn Fein spreken over de erkenning van de Noord-Ierse politie, kwam de ombudsman met een onthullend rapport. Tot slechts enkele jaren geleden zou de sterke arm protestantse gewelddadige groepen de hand boven het hoofd hebben gehouden.

Voor veel rooms-katholieken in Noord-Ierland was dit nieuws geen verrassing. De Ierse nationalisten hebben de politie nooit anders gezien dan als een Britse bezettingsmacht.

In 1922 werd Ierland een zelfstandige republiek. Maar in het noorden bleven zes graafschappen van Ulster onder Brits bestuur. Het koninklijke kroontje op het vignet van de Royal Ulster Constabulary (RUC) en de vrijwel uitsluitend protestantse agenten maakten de politie een dankbaar object voor het Ierse Republikeinse Leger (IRA).

Vooral na het opvlammen van het Noord-Ierse conflict in 1969 werd het een gevecht op leven en dood. Straten waar buurvrouwen een praatje maakten en de kinderen voetbalden konden ineens veranderen in een bloedig slagveld. Tussen half jaren zestig tot half jaren negentig kwamen 300 agenten bij aanslagen om het leven. Ongeveer 9000 raakten gewond.

Langzamerhand gingen echter ook de (protestantse) unionisten inzien dat de Britse staat de politie te veel had gebruikt om het eigen politieke belang te handhaven in plaats van de hele samenleving te dienen. De latere Noord-Ierse premier David Trimble zei eens: "De Ulster protestanten bouwden, angstig om op een eiland te worden ingesloten, een stevig huis, maar het was er koud voor katholieken. En de noordelijke nationalisten (katholieke voorstanders van hereniging met Ierland, EvV) maakten op ons de indruk dat ze het huis wilden afbranden, hoewel het hen een dak boven hun hoofd bood."

Altijd waren er geruchten dat de politie protestantse bendes de hand boven het hoofd hield. Amnesty International stelde dit al in 1994. De afgelopen week was het dus de beurt aan de politieombudsman om dit toe te geven. Volgens ombudsman Nuala O'Loan zag de politie tot 2003 zelfs moorden door de vingers als dit gebeurde door belangrijke informanten.

De leden van de radicale katholieke partij Sinn Fein besluiten morgen of ze mensen van hun partij willen laten kiezen in de politieraad in Noord-Ierland. Dit lichaam is deel van het proces dat moet leiden tot volledig zelfbestuur (maar wel onder de Britse kroon) in de provincie.

In zijn voorstel aan de leden haalt Sinn Feinleider Gerry Adams het verleden nog eens op. Onze ervaring is die van een "partijdige, unionistische militie die betrokken was bij kwelling, marteling en moord en samenzwoer met doodseskaders."

Nog steeds treedt de nieuwe politie hier en daar "destabiliserend" op in katholieke buurten. "Maar ik geloof dat het nieuwe begin voor de politie, zoals beloofd in het Goede Vrijdagakkoord, nu binnen handbereik is", aldus partijleider Gerry Adams.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen