Een haai beet bijna in haar billen

Slaapproblemen komen bij jonge kinderen veel voor. Vaak begint het met een aanwijsbare oorzaak. Ziekte bijvoorbeeld. Ook angst is een reden om 's nachts niet te slapen. Jonge kinderen kunnen fantasie en werkelijkheid moeilijk uit elkaar houden.

Overdag is dat niet zo'n probleem. Het is licht en een kind kan redelijk onder controle houden wat er gebeurt. 's Nachts is dat anders. Schrikt een kind wakker uit een droom, dan is die werkelijkheid van de droom er nog. De haai zat echt achter het kind aan en hapte bijna in zijn/haar billen. Eenmaal wakker geschrokken, laat het zich niet zomaar geruststellen. In de fantasie is de haai zo weer terug. Daarom wil het kind liever in het veilige bed van de ouders. Dit wordt gemakkelijk een patroon.

Het lastige aan slaapproblemen bij kinderen is dat ouders het gevoel bekruipt tekort te schieten. Ze willen zo goed mogelijk voor hun kind zorgen en de angst wegnemen, maar lopen tegelijk tegen hun eigen grenzen aan. Ook zij hebben rust nodig. Bovendien lijkt het schenken van aandacht aan het kind het probleem niet op te lossen. Het wordt steeds weer wakker. En het huilt zo doordingend, dat iedereen er wakker van wordt. Hoe kunnen ouders hier verstandig op reageren?

Gebrek aan veiligheid

Het is duidelijk dat het kind een gebrek aan veiligheid ervaart. Zijn/haar kamer is eng. Het donker is eng. Alleen zijn is eng. En zijn/haar gedachten zijn eng.

Een ouder moet de veiligheid terugbrengen. Deze schept die veiligheid door de irreële angst te verminderen. En door duidelijke afspraken te maken en voorspelbaar gedrag te vertonen.

Daarvoor moet een moeder eerst samen met de echtgenoot afspreken hoe zij ingaan op het 's nachts 'komen' van het kind. Zij moeten samen op één lijn liggen en elkaar absoluut steunen. Kinderen voelen vaak haarfijn aan of een ouder onzeker is en uiteindelijk toch zal toegeven. Als een kind weet waar het aan toe is, zal het zich eerder veilig voelen. Dat geeft rust en het gevoel van bescherming.

Het is natuurlijk een enorme aanslag op de energie van ouders als hun kind blijft roepen en huilen. Deze zijn niet op hun best als ze slaapdronken en mogelijk ook geïrriteerd naar het kind gaan. Dan telt maar één ding: hoe krijg ik mijn kind zo snel mogelijk weer stil en hoe kan ik zo snel mogelijk weer naar mijn eigen bed!

Slokje water

Vandaar dat ouders zich niet altijd voorspelbaar gedragen. Na drie keer zeuren toch maar een keertje bij de ouders in bed. Of toch een slokje water. Zo'n reactie werkt versterkend: het loont voor het kind om 's nachts te roepen. En de volgende nacht komt het weer.

Om dit patroon te doorbreken dienen ouders ervoor te zorgen dat op het roepen niets positiefs volgt. De reactie moet zo neutraal mogelijk zijn. Een boze reactie vergroot de veiligheid van het kind ook niet.

Het doorbreken van een verkeerd patroon is niet gemakkelijk. Het vraagt veel geduld en consequent zijn. Vooral de neutrale reactie is moeilijk. Het vraagt een lange adem om misschien wel tien keer op een nacht uit het bed te gaan. Maar uiteindelijk zal die aanpak zijn vruchten afwerpen.

Het niet meer uitgebreid ingaan op het appel dat het kind 's nachts doet is niet het enige dat nodig is om het patroon te doorbreken. Het is namelijk niet de bedoeling dat een kind zich afgewezen voelt. In de overgangsperiode -waarin het kind moet afleren 's nachts aandacht te vragen- is het goed om te benadrukken dat je er overdag voor hem/haar bent.

Overdag is de tijd om liefde en zorg te geven aan het kind. Dan mag het naar de ouder toe komen met zijn bezigheden. Als ouder mag je het kind vertellen dat hij/zij het goed doet en dat je blij met hem/haar bent. Het kind zal zich hierdoor geaccepteerd en gewaardeerd weten. Verder moet duidelijk zijn dat de avond en de nacht in principe tijd is om te slapen.

Sarina Brons is moeder van drie kinderen en psychologe.

Tips bij

slaapproblemen

Breng het kind eerst terug op zijn kamer. Dat is de plaats waar het zich veilig moet weten.

Praat met het kind en vraag wat er is; ontkracht de bange fantasieën.

Kinderen die erg opgaan in fantasieën kunnen steun hebben aan een knuffelbeer. "Kijk, de beer is bij je. Houd hem maar lekker tegen je aan. Kijk, beer is ook niet bang. Dat hoeft ook niet want haaien zijn alleen in de zee, niet in je kamer."

Ouder en kind kunnen samen bidden. Vraag of er nog iets is. Spreek af dat jij nu ook wil gaan slapen en dat je niet wilt dat ze nog roept.

Je kunt een klein lichtje aanlaten zodat het niet zo donker is.

Eventueel kan de deur op een kiertje blijven staan. Al zou dat niet nodig hoeven zijn, omdat een kind zich op zijn eigen kamer veilig moet voelen.

Roept het kind weer, ga dan naar zijn bed. Vertel dat er geen haai is en dat het weer kan gaan slapen. Bidden hoeft niet omdat je dat al hebt gedaan.

Bij herhaling: Opnieuw aangeven dat ze niet bang hoeft te zijn en dat ze niet uit haar kamer mag. Na een paar keer kun je afspreken dat als het kind blijft huilen, je niet komt omdat er niets ís om bang voor te zijn. Laten huilen is moeilijk, maar het kan nodig zijn om een patroon te doorbreken. Het kan goed zijn om de buren uit te leggen waarom je je kind laat huilen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen