Kabinetsformatie

Informateur Wijffels bracht vanmorgen zijn eindverslag uit aan koningin Beatrix. Daarmee is het einde van de formatie in zicht. In welke fase bevinden we ons en welke stappen liggen al achter ons? Een overzicht van de procedure zoals die zich in de staatkundige praktijk door de jaren heen heeft ontwikkeld.

Ontslagaanvraag

De minister-president biedt de koningin het ontslag van het kabinet aan, als er verkiezingen worden gehouden. De vorstin ontslaat de ministers en staatssecretarissen niet meteen, maar vraagt hen nog een poosje aan te blijven. De bewindspersonen zijn dan demissionair. Dat betekent dat ze het lopende regeringsbeleid blijven uitvoeren, maar dat ze geen nieuwe, grote plannen lanceren.

Verkiezingen

In de aanloop naar de verkiezingen gebeurt het soms dat de coalitiepartners de kiezer laten weten dat ze graag samen verder gaan. Nadat bijvoorbeeld het kabinet-Balkenende I was gevallen, voerden CDA en VVD campagne voor voortzetting van de coalitie. Meestal benadrukken de partijen echter hun eigen punten en zetten ze zich af tegen andere partijen, hoewel ze weten dat ze na de verkiezingen mogelijk met elkaar moeten gaan samenwerken in een nieuw kabinet.

Advies

De koningin vraagt na de Kamerverkiezingen de voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer, de vicepresident van de Raad van State en de fractievoorzitters in de Tweede Kamer om advies over de vorming van een nieuw kabinet.

Informateur

Op basis van deze adviezen verzoekt de koningin een informateur te onderzoeken welk nieuw kabinet er zou kunnen komen. In november 2006 heeft de vorstin daarvoor de CDA’er Hoekstra gevraagd. De informateur voert gesprekken met de fractievoorzitters. Hij concludeert dat CDA en verkiezingswinnaar SP niet samen in een kabinet passen. De informateur doet verslag aan de koningin.

Coalitievorming

De informateur begeleidt de onderhandelingen met de fractievoorzitters van de coalitie die het meest haalbaar lijkt. De vorstin heeft daartoe aan CDA’er Wijffels gevraagd om te kijken of een kabinet van CDA, PvdA en ChristenUnie mogelijk was. Wijffels heeft vanaf januari gesprekken gevoerd met fractievoorzitters Balkenende, Bos en Rouvoet. Ze deden dat niet, zoals vroeger gebruikelijk, in het gebouw van de Eerste Kamer maar op diverse plekken in het land, waaronder het Friese Beetsterzwaag.

Regeerakkoord

Het resultaat van de onderhandelingen is een conceptregeerakkoord. Balkenende, Bos en Rouvoet hebben hun conceptakkoord maandag voorgelegd aan hun fracties. Hun commentaar hebben ze dinsdag verwerkt in een definitief akkoord, dat ze woensdag aan hun fracties hebben aangeboden.

Kamerdebat

De Tweede Kamer heeft gisteren over de informatieprocedure gedebatteerd. Als de Kamerfracties het regeerakkoord deze week hadden afgewezen, had Wijffels zijn opdracht weer moeten teruggeven aan de koningin. Die zou dan op basis van een nieuwe reeks adviezen een andere informateur hebben aangesteld.

Formateur vormt kabinet

Nu de beoogde coalitiepartners een regeerakkoord hebben gesloten, gaat de volgende fase van de formatie in. De koningin zou beoogd premier Balkenende vandaag aanstellen als formateur. Hij gaat, in samenspraak met Bos en Rouvoet, kandidaat-ministers en -staatssecretarissen zoeken voor de kabinetsposten. Het CDA krijgt acht ministers en vier staatssecretarissen, de PvdA zes ministers en vijf staatssecretarissen, de Christen- Unie twee ministers en een staatssecretaris. Namen die worden genoemd zijn: Verhagen en Verburg (CDA), Aboutaleb en Samsom (PvdA) en Van Middelkoop.

Constituerend beraad

Als de nieuwe ministersploeg compleet is, komen zij bijeen in een zogeheten constituerend beraad in de Trêveszaal. Tijdens deze vergadering onderschrijven de ministers het regeerakkoord. In het eindverslag dat de nieuwe premier daarna aan de koningin aanbiedt, vermeldt hij welke ministers en staatssecretarissen bereid zijn gevonden toe te treden tot het nieuwe kabinet.

Koningin ontslaat en benoemt kabinet

De koningin tekent daarop de Koninklijke Besluiten waarin de ontslagaanvraag van vertrekkende bewindspersonen wordt geaccepteerd en nieuwe bewindspersonen worden benoemd. Na hun beëdiging volgt de bekende fotosessie op het bordes van Paleis Huis ten Bosch. Het nieuwe kabinet legt vervolgens een regeringsverklaring af in de Tweede Kamer.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen