Aapjes kijken in oude halte van Scholten

Er was een tijd dat er sprake van was de halfuurdienst te vervangen door een uurdienst. Dat plan riep veel protest op. Inmiddels stoppen er uit de richting Groningen én uit de richting Nieuweschans drie treinen per uur. Ambtenaren van de provincie controleren geregeld of vervoerder Arriva z'n verplichtingen wel nakomt.

"Het is 's morgens zo druk dat er soms reizigers op het perron achterblijven", zegt Lagerwerf. De nieuwe, rood-witte futuristische treinstellen van fabrikant Stadler doen bijna onwezenlijk aan in het Groninger landschap. Ten zuiden van de spoorlijn ligt nieuw natuurgebied, daarachter het Zuidlaardermeer.

In 1989 was de kunstenaar 20 jaar en bezig met afstuderen aan de academie Minerva in Groningen. "Ik zocht ruimte. Via een vrouw die bij de provincie werkte -ik ontmoette haar in de trein- hoorde ik van de voorgenomen sloop van station Kropswolde." Hij ging bellen met de NS, hoorde dat het station was aangemerkt om rijksmonument te worden. "Daarvan zijn er nu vier in het noorden: Kropswolde, Leeuwarden, Groningen en Winschoten." De feitelijke monumentstatus voor Kropswolde kwam overigens pas drie jaar geleden af.

"Binnen een maand na het eerste contact zaten we hier. Mensen verklaarden ons voor gek, want de NS hadden het gebouw tevoren een antikraakbehandeling gegeven. In de seinwachterswoning boven waren de vloeren eruit gesloopt, de ramen zaten dichtgetimmerd, elektra en gas waren verwijderd. Het was een bende."

Om die reden werd er geen huur- maar een pachtcontract opgesteld. "Voor een symbolisch bedrag mochten we erin. Met daarbij de eis dat het onderhoud in overleg moest gebeuren en voor eigen rekening." Op dat moment werd ook het fonds "Behoud station Kropswolde" gesticht. De bewoner zou dat -bij de gemeente Hoogezand in beheer gegeven- fonds gaan vullen, samen met eventuele andere gebruikers en subsidiegevers. Uit de fondsgelden zou dan het onderhoud worden betaald.

Tot op de huidige dag is dat de werkwijze. "Echt ideaal is het natuurlijk niet. We hebben laatst het dak grotendeels moeten vervangen, een klus van 10.000 euro. Dat is een enorm bedrag als je bedenkt dat bijvoorbeeld de gemeente Hoogezand niet echt van harte investeert in het fonds. Ze zetten het gebouw wel in de folder als toeristische trekpleister en de busrit met nieuwe inwoners komt er nadrukkelijk langs. Maar we willen niet alleen een uithangbord zijn." Behalve aan het dak werd afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het vervangen van rotte kozijnen en van de slechte stuclaag van de gevel. "Je bent hier natuurlijk nooit klaar."

Om het gebouw hangen op een verstilde herfstmorgen zoete, wat weeïge geure n die wel afkomstig moeten zijn van de nabijgelegen Avebefabriek. Het aardappelmeel dat daar wordt gemaakt ligt ook ten grondslag aan het stationsontwerp. "Dat zit zo. Voordat in 1915 met de bouw werd begonnen hadden de toenmalige SS, de Staats Spoorwegen, een proefhalte aan de Kropswolder kant. Die voldeed niet, waarna met geld van aardappelmeelproducent Scholten dit gebouw aan Foxholse zijde verrees."

Dat verklaart de relatief grote wachtkamer 3e klas -8 bij 8 meter- aan de Groningse kant. "Die was bestemd voor de meisjes van Scholten, de werkneemsters. De fabrikant had rechtstreeks belang bij een goed gebouw: hoe beter beschut de dames op de trein konden wachten, hoe minder ziekteverzuim." Omdat Scholten de bouw zelf betaalde, mocht hij ook het ontwerp regelen. "Vandaar dat het een afwijkend station is: van oorsprong met luiken voor de gedeelde ramen. Als je oude foto's ziet, denk je al gauw aan Duitse of Oostenrijkse stations."

Vandaag de dag hebben drie kunstenaars er een atelier en woont Lagerwerf er boven. "Vertrek ik hier ooit, dan heb ik niets, maar heb wel lang op een prachtige plek gezeten." In de zomer zijn er permanente exposities. Zelf schildert hij oude meesters na -"die hangen veel in cafés"- en heeft hij als specialiteit apen. "Ik raakte geïnspireerd door de mensen die hier naar binnen stonden te gluren: aapjes kijken. Op een gegeven moment zette ik mijn eigen apen voor het raam."

In de qua bezoekersaantallen slappere tijden ligt de nadruk op de verkoop van artikelen die ook in Franse brocanterieën te vinden zijn. "Die moeten dan wel een beetje stijl hebben, troep verkopen we niet. Het geld dat deze handel opbrengt, vloeit regelrecht in het fonds."

Dit is deel zes en slot van een serie over bedrijven in stations.

refdag.nl/stations voor meer foto's en eerdere afleveringen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen