Paulus in Athene

Net als in Berea stapte Paulus in Athene eerst naar de synagoge. Wie kan zo'n oude locatie in de grote stad nog vinden? Waarschijnlijk ligt het gebouw allang in puin. Nu heeft de hoofdstad nog zijn Sofiasynagoge. Die opende in 1909 plechtig zijn deuren, maar er komt tegenwoordig nog hooguit vijftig man. Het grootste deel van de Joden emigreerde naar Israël. Dan maar direct naar de markt om Paulus te horen.

Als ik bij station Monastiraki de metro verlaat, constateer ik tijdens een voettocht naar de oude agora dat het in Athene krioelt van christelijke kerken en kapelletjes. Dat was natuurlijk nog niet zo in de tijd van de apostel Paulus. Hij ergerde zich eraan dat de stad zo afgodisch was. Zo kwam hij ertoe alle dagen op de markt te disputeren met mensen die hem wilden horen. Hij verkondigde hun Jezus en de opstanding.

Weinig dingen doen in Athene nog aan Paulus denken. Ik vind tal van antieke standbeelden. Ook op de oude markt. Maar ik geloof niet dat er ergens een staat voor Paulus. Hij zou dat trouwens ook in het geheel niet op prijs hebben gesteld, want de apostel wist zich voor alles een dienaar van Zijn Meester. Vernieuwd naar Zijn beeld. Zo iemand is niet belust op eigen eer en roem.

De agora wordt aan de oostzijde gedomineerd door de Stoa van Attalus. Het woord Stoa staat in dit geval voor een langgerekte dubbele zuilenhal. Het gebouw doet dienst als museum, dat iets laat zien van de historie en de vele vondsten uit de antieke oudheid op de markt. Vlak voor het gebouw vind ik een sprekersplatform. Misschien heeft de apostel hier wel het woord gevoerd.

Logischer is echter dat hij vooral heeft gedebatteerd aan de noordkant van de agora. Daar bevond zich de Stoa poikilè, een bonte, met muurschilderingen versierde zuilengalerij. Ik geloof dat er van het gebouw niet veel over is. Hier verzamelde de wijsgeer Zeno zijn leerlingen om zich heen. Op deze plaats is van de vierde eeuw voor Christus tot de tweede eeuw na Christus diepgaand gefilosofeerd.

Lukas schrijft in Handelingen 17:18: "Sommigen van de epicureïsche en stoïsche filosofen streden met hem; en sommigen zeiden: Wat wil toch deze klapper zeggen? Maar anderen zeiden: Hij schijnt een verkondiger te zijn van vreemde goden; omdat hij hun Jezus en de opstanding verkondigde." Het lijkt aannemelijk dat zulke discussies met Paulus vooral gevoerd zijn bij de Stoa poikilè.

In de buurt van de plek waar wijsgeren met elkaar streden, bevindt zich de plek waar ooit een altaar stond voor twaalf goden. Het dateert uit de zesde eeuw voor Christus. Nu was dat niet het altaar waarover Paulus sprak als gewijd aan "de onbekende God." Maar ook deze afgodische offerplek moet de apostel hebben opgemerkt. Het zal hem te meer hebben geïnspireerd in z'n kritische uitlatingen over afgoderij. Op deze markt liep Paulus in verbijstering rond. Later bouwden christenen op de agora de kerk van de heilige apostelen. De kapel verrees rond het jaar 1000. In de oorlog om de onafhankelijkheid in de eerste helft van de negentiende eeuw werd zij verwoest. In de jaren vijftig van de vorige eeuw had een grondige restauratie plaats. De muurschilderingen zijn nog een overblijfsel uit de elfde eeuw.

De Atheners gingen zomaar niet overstag. Zij brachten Paulus naar de Areópagus. Daar zat het opperste hof van justitie. Dat oordeelde alleen over gewichtige zaken. Dus de Areópagus vormt niet zonder meer een voorbeeld voor evangelisatie. Telkens valt mij weer op dat Paulus niet zelf de Areópagus op stapte. In feite had hier een soort rechterlijk verhoor plaats. Al mocht hij daarna weer weg.

Ik loop naar boven over een oud aandoende, met keien bestrate weg. Die stenen ogen lang zo oud niet als de bestrating van de Via Appia in Rome. Ze zijn nog tamelijk nieuw. Over een soort trap van grote stenen klauter ik de eigenlijke Areópagus op. Het is daarbovenop met al die ongelijke stenen af en toe te glad voor leren zolen. En de heuvel is best hoog.

Ares was de Griekse oorlogsgod. De Areópagus was een aan hem gewijde heuvel. En toen Paulus, de apostel, de gezondene van Jezus Christus, hier zijn getuigenis aflegde, kruisten als het ware oorlog en vrede elkaars pad. Toen kwam het tot een confrontatie. Tot een aanval op de goden van die tijd. Tot het verhogen van de enige Heere van hemel en aarde.

Beneden aan de trap staat een groepje mensen om iemand heen. Hij heeft de Bijbel in z'n handen en houdt duidelijk een toespraak aan de hand van dat boek. Het is niet eens een Amerikaan. Boven op de Areópagus heeft de prediking van Paulus geklonken. Het was geen successtory in Athene. Er waren er niet veel die geloofden. Maar het verlengde van de Apostel Paulusweg is nog altijd genoemd naar Dionysius de Areópagiet. Reageren aan scribent? kerkenwereld@refdag.nl.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen