Liefdewerk oud papier

Het zorgen voor zieken en zwakken heeft nooit veel geld opgeleverd. Wel zijn er altijd patiënten geweest die én ongezond én rijk waren, en die heel bekwaam van die tweede kwaal werden afgeholpen. Maar behoudens dat werk voor specialisten is noch de normale verpleegkundige arbeid noch het verlenen van huishoudelijke hulp financieel ooit aantrekkelijk geweest. Zorg wordt doorgaans erg gewaardeerd en nog erger beloond. Geen carrière, wel een loop-baan.

Nonnen

Dit past in een lange traditie. Oorspronkelijk was hulp iets dat wederkerig informeel werd gegeven aan eigen familieleden of naaste buurtgenoten. Het was heel bijzonder dat in de eerste eeuw vanuit de christelijke gemeenschap belangeloos arme zieke vreemden verzorging ontvingen. Dat kon gratis worden aangeboden door het pro Deo te doen. In ons land is het medische liefdewerk via kloosters en kerkelijke instellingen eerst geïnstitutionaliseerd, en later onder overheidstoezicht geprofessionaliseerd. Door secularisatie verdwenen nonnen en diaconessen. Zusters werden verpleegkundigen. Zorgrelaties verzakelijkten: patiënten werden cliënten. En toen begon het in de papieren te lopen.

Flexkrachten

Er kwamen managers en met hen schaalvergroting, taakopsplitsing, flexwerkers, kwaliteitsborging en efficiencymaatregelen. Met bijbehorende bedrijfsvisies, behandelprocedures, deeltijdcontracten en budgetprognoses. De bureaucratie heeft zich verstorend tussen verzorger en verzorgde genesteld.

Zie de thuiszorg. Door het opsplitsen van werk met voor elk deel een zo goedkoop mogelijke flexkracht komen er per cliënt veel verschillende medewerkers langs. Het wordt lastig om een vertrouwensband op te bouwen. Bij overdracht van de ene naar de andere hulpverlener moet telkens weer van alles over de patiënt worden gelezen en vastgelegd. Het is niet meer de hulpbehoevende maar het papier dat de meeste aandacht krijgt. Alles wat niet opgeschreven kan worden als betaalde handeling, zoals een vriendelijke blik, een belangstellende vraag, het aandachtig luisteren, dat raakt uit zicht. Beoordeeld wordt er op basis van notities. Alleen wie schrijft die blijft. Het liefdewerk verdwijnt onder lagen oud papier.

Zorgrobots

Er komt nog meer druk om efficiënter te helpen nu door vergrijzing de hulpvraag stijgt tot zorgwekkende hoogten. Straks moet één op de vier mensen in de zorgsector gaan werken. Dat kan natuurlijk niet. Er zijn ook andere taken te doen, en veel mensen zijn ongeschikt voor dit beroep. Niet iedereen is zorgzaam en zorgvuldig, invoelend en geduldig.

Met meer loon en meer techniek kan de zorg meer presteren. Althans, op papier. In Japan wordt de op afstand bestuurbare zorgrobot al ingezet, hier blijft het nog bij de steunkousenaantrekmachine. Met videoverbindingen erbij kan persoonlijk contact worden onderhouden, maar het blijft wel een kwetsbaar systeem. Zonder aanvullende hulp van familie en buren zal het niet gaan. De individualistisch wonende Nederlander moet weer terug naar een leefgemeenschap zoals vroeger. Met minder bureaucratie en minder oud papier. En met meer onderlinge betrokkenheid en inzet.

De zorgkosten zullen er niet minder van worden. Uit liefde met opoffering gegeven zorg blijft altijd onbetaalbaar.

De auteur is adviserend ingenieur. Reageren aan scribent?

nietbijbroodalleen@refdag.nl.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen