Nederlandse onverminderd populair in Georgië

De wijnstreek in het oosten van Georgië heet Kakhetië. De ontmoeting heeft plaats in een hotel aan een fraai meer. Sandra Roelofs is de Nederlandse vrouw van Michail Saakasjvili. Na de Rozenrevolutie van eind 2003 werd hij met 96 procent van de stemmen tot president gekozen. Bij nieuwe verkiezingen in 2008 was dat aandeel gedaald tot 53 procent. Maar Sandra Roelofs bleef als first lady onverminderd populair.

Hoe verklaart u dat laatste?

"Mijn man en ik werken allebei heel hard aan het verbeteren van het lot van de Georgiërs. Ik richt me daarbij vooral op humanitaire projecten. Mijn man heeft wel eens gezegd dat het een voordeel is dat hij met een Nederlandse is getrouwd. Ik word niet met één bepaalde Georgische bevolkingsgroep of regio geassocieerd. Daardoor kan ik gemakkelijker de rol spelen van iemand die echt boven de partijen staat."

U spreekt Georgisch en reist veel zelfstandig door het land. Voelt u zich inmiddels meer Georgische dan Nederlandse?

"Afkomstig uit Terneuzen heb ik me in mijn jonge jaren altijd een Zeeuws-Vlaamse gevoeld. Maar Georgië is nu al jaren mijn thuishaven. Ik breng graag mijn Nederlandse kijk op dingen hier in. Beide volken hebben hun eigen sterke eigenschappen. Georgiërs zijn enorm gastvrij en kunnen goed improviseren. Nederlanders zijn resultaatgericht, weten wat solidariteit en polderen is. Die laatste eigenschap -compromissen kunnen sluiten- wens ik sommige Georgiërs wel eens toe.

Zij leven met hun bourgondisch-romantische inslag meer bij de dag. Sparen zit hen bijvoorbeeld niet in het bloed. Ik zeg hier altijd bij projecten: Reserveer alsjeblieft ook geld voor onderhoud, neem afschrijvingstermijnen in je calculaties op. Anders kun je over een paar jaar opnieuw beginnen. Of ik zeg tegen individuen: Koop liever geen dure auto als thuis de elektrische bedrading nog vernieuwd moet worden. Zo combineer ik steeds het beste van twee werelden.

Los van de culturele verschillen heeft negentig jaar communistisch stelsel hier ook zijn sporen getrokken. Toch ben ik optimistisch. Er gebeuren hier veel positieve dingen."

Wat beschouwt u als de belangrijkste winstpunten van de Rozenrevolutie?

"Niet alleen waren er vrije verkiezingen en noodzakelijke privatiseringen, ook zijn de politie, het hoger onderwijs en het leger grondig hervormd. De corruptie onder verkeersagenten, die vaak voor eigen gewin boetes uitschreven, is uitgebannen. Het aantal mensen met een zorgverzekering van de staat is verhoogd naar 1,2 miljoen, maar 1,5 miljoen mensen zijn nog onverzekerd. De stroomvoorziening werkt beter. We hebben weer een positief migratiesaldo. Infrastructuur en hoger onderwijs zijn verbeterd. Diverse buurlanden kijken met extra belangstelling naar de hervormingen in Georgië.

Anderzijds importeren we nog steeds te veel -70 procent- van ons voedsel. Efficiënt werkende boeren zijn hier van harte welkom. Ook op toeristisch gebied valt er nog een wereld te winnen. In 2010 kwamen hier nog maar 5000 Nederlandse toeristen; daarom stonden we dit jaar op de Vakantiebeurs in Utrecht. Met onze eeuwenoude kloosters en kerkjes, het klimaat, de Zwarte Zee en de bourgondische cultuur hebben we West-Europese toeristen op zo'n vier uur vliegen veel te bieden.

Gelukkig worden ook de Georgische wijnen steeds meer ontdekt. Door de Russische boycot was de afzet grotendeels weggevallen, maar mijn man heeft de Russen daarvoor wel eens bedankt. Die boycot heeft ons gedwongen naar andere afzetmarkten op zoek te gaan en ons product te verbeteren. Dat lukt. Georgië kent trouwens al 7000 jaar een wijncultuur, we zien onszelf als de bakermat van de wijn."

Hoe komt uw betrokkenheid bij volksgezondheid tot uiting?

"Als first lady neem ik veel initiatieven en daarnaast heb ik in 1998 de stichting SOCO opgericht. Daar ben ik nog steeds voorzitter van. Deze niet-gouvernementele organisatie biedt op tal van fronten hulp. We richtten ons eerst op scholen, ouderen, ontheemden, zieke kinderen en dergelijke. Sinds 2007 hebben we moeder- en zuigelingenzorg als prioriteit. Diverse acties worden met Nederlands geld gefinancierd. Wij proberen de basisgezondheidszorg te verbeteren, bijvoorbeeld door de introductie van consultatiebureaus.

Ik draai periodiek mee in de mobiele medische teams die de regio's bezoeken. In die teams zitten verschillende medische disciplines. Door één keer per maand mee te gaan weet je beter hoe de gezondheidszorg in de praktijk werkt, je hoort wat de wensen, klachten en sociale omstandigheden van patiënten zijn."

U reist vaak door het land.

"Ja, er is eigenlijk geen dorp of buurtschap waar ik nog niet geweest ben met een of andere actie. Dat varieert van schoolboeken brengen, oudere mensen helpen, excursies of een andere sociale activiteit organiseren, iets promoten tot een gebouw openen. Georgië, ruim anderhalf keer zo groot als Nederland, heeft een mooie schaal. Ik zou niet graag presidentsvrouw zijn in een zo groot land als Rusland."

In hoeverre belandt u met uw werk in politiek vaarwater?

"Ik richt me op humanitaire projecten en heb geen besluitvormende bevoegdheden, mijn man wel. Hij richt zich met zijn ministers veel meer op de hardere sectoren en moet daarbinnen soms impopulaire besluiten nemen. Maar ministers die zich bewegen op velden waar ik actief ben vragen mij wel om raad en dat ga ik niet uit de weg. Ik ben ook voorzitter van twee ministeriële raden binnen het ministerie van Volksgezondheid, kan daar zaken aankaarten en naar buiten als vertegenwoordiger fungeren. En als ik briefschrijvers doorverwijs naar een minister of een burgemeester kan ik hen na een tijdje ook vragen hoe het staat met de afwikkeling. Zo kun je op een natuurlijke manier invloed uitoefenen, zonder dat je in politiek vaarwater komt."

Vervult u met alle brieven die u krijgt een soort ombudsfunctie?

"Absoluut! Ik lees ze en geef per brief aan wat ons antwoord moet zijn: of de brief onze stichting SOCO raakt, of hij naar een minister moet enzovoort. Veel armere mensen vragen mij in brieven om steun. Dan laat ik een sociaal werker uitzoeken of ze qua inkomsten of uitgavenpatroon inderdaad tot de armsten behoren. Als ik denk dat ze een punt hebben, maken we er werk van. Ik vind het mooi als men op lokaal vlak er dan achteraan gaat zonder dat ik misbruik maak van mijn positie. Als u mijn werktafel zou zien zou u een heleboel mapjes aantreffen.

Ik sta trouwens altijd bij mijn werk. Ook de computer bedien ik staande. Dat staan helpt me enorm. E-mails laat ik altijd printen en lees ik als ik even een tijdje moet zitten, bijvoorbeeld bij de kapper of in de auto. Zo kan ik de ombudsfunctie efficiënt invullen."

Wat vindt u lastige kanten van uw functie?

"Je moet steeds een goede balans vinden tussen publiciteit die nodig is om financiële middelen te vinden die het humanitaire werk mogelijk maken en het voorkomen van overdaad. Dat ze een tulp naar mij vernoemden vond ik leuk, maar laatst was er een verzoek van een behoorlijk groot parfummerk om mijn naam te gebruiken. Dan willen ze kennelijk meeliften op mijn populariteit. Dat zijn lastige afwegingen, want het is hier een constante uitdaging om geld voor projecten te vinden."

De Nederlandse regering heeft besloten Georgië te schrappen uit de te steunen landen. Wat vindt u daarvan?

"Dat gaan we natuurlijk merken. In Nederland lijkt een soort donormoeheid te ontstaan. Althans, de regering lijkt eigen economisch profijt meer voorop te stellen. Mijn stichting SOCO wordt overigens privaat gefinancierd en zal langs die weg moeten blijven proberen geld te krijgen. Ik ben blij met alle private steun uit Nederland."

Moest u wennen aan de grote rol die de Georgisch-Orthodoxe Kerk in uw land speelt?

"Dat geloof is hier zeker na de ineenstorting van de Sovjet-Unie enorm gaan leven. In de jaren 90 zijn er talloze huwelijken vele jaren na dato alsnog ook kerkelijk voltrokken. Ik vind zelf de muziek en vooral de meerstemmige koorzang in de Georgische kerken prachtig. Als ik een dorp bezoek, moet ik me steeds verdiepen in de vraag naar welke heilige de kerk daar is genoemd.

De maatschappelijke functie van de kerk is hier groot. Een beetje zakenman hier zet daarom als weldoener zijn eigen kerk neer. Veel Georgiërs slaan een kruisje als ze een van de vele kerken passeren. En patriarch Ilja II speelt een stabiliserende rol in de samenleving."

Mist u de familieband van de Roelofsen?

"Nee. Als het even kan ga ik jaarlijks met de kinderen naar onze vakantiewoning in Cadzand. Als zijn agenda dat toelaat komt mijn man Misja mee. Soms nodig ik familieleden uit naar Georgië te komen. Dan ervaren ze dat de geweldige gastvrijheid hier een life changing experience is."

Gaat u nog een nieuw boek schrijven?

"Ik denk aan een boek met een stuk of honderd tips voor first lady's. Een daarvan zou kunnen luiden: Try to be a lady but try never to be the first - probeer een dame te zijn maar probeer nooit de eerste te zijn."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen