Stoomtram uitkomst voor Westlanders

Een stoomtram komt er niet zonder slag of stoot, zo blijkt wel uit het boek ”Rook waait over het Westland”, dat bedrijfsjournalist Hans van Lith eind vorig jaar schreef. Terwijl de gemeenten ’s-Gravenzande, Monster, Loosduinen en Naaldwijk vlot een vergunning voor de stoomtram in het Westland verlenen, ligt de gemeente Den Haag lange tijd dwars.

Een groep verontruste Hagenaars vreest dat paarden van de stoomtram zullen schrikken en op hol zullen slaan. Als het voorstel tijdens de raadsvergadering van maart 1880 ter sprake komt, wijst een raadslid op begraafplaats Eik en Duinen aan de Loosduinseweg. „Ik vrees dat een stoomtram de plechtige rust en het decorum van de teraardebestellingen wel eens op een alleronaangenaamste wijze zou kunnen verstoren. Het zou toch kunnen gebeuren dat degenen die een bloedverwant of goede vriend de laatste eer bewijzen, door de een of andere botsing op den smallen weg of door het schrikken van de paarden met de overledenen te water geraakten!”

Ondanks dit schrikbeeld stemmen uiteindelijk 28 van de 33 raadsleden voor en kan initiatiefnemer C. G. van der Meulen aan de slag. Hij richt op 30 juli 1881 de NV Westlandse Stoomtramweg-Maatschappij (WSM) op. In juni 1882 vinden de eerste proefritten plaats. De angst voor schrikkende paarden blijkt niet helemaal onterecht. De paarden van de postwagen en die van een particulier rijtuig schrikken zo van de stoomtram dat ze van de weg afraken en tegen een boom belanden. Het mag de pret niet drukken: vooral de bevolking van het Westland is erg blij met de stoomtram. Op de eerste dag dat de lijn open is, moet de politie het tramlustige publiek tegenhouden. Ongeveer 2000 mensen zijn die dag vice versa vervoerd.

In de jaren na de opening breidt het netwerk van de stoomtramlijnen zich in rap tempo uit. In 1883 komt er een lijn richting Poeldijk, die zich daar vertakt in een lijn naar Naaldwijk en een naar ’s-Gravenzande. In 1888 komt er bij Loosduinen een vertakking naar de badplaats Kijkduin. In 1905 wordt de lijn van ’s-Gravenzande doorgetrokken tot aan Hoek van Holland. De laatste stap is een verbinding met Maassluis en Delft, waardoor de tram aansluiting krijgt met het landelijke spoorwegnet. Voor de tuinders in het Westland is dit belangrijk omdat zij nu kolen voor het verwarmen van hun kassen per trein kunnen laten aanvoeren.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog neemt echter de concurrentie van bussen toe. Soms rijden er bussen van andere maatschappijen voor de tram uit en pikken de wachtende passagiers in. Uiteindelijk betekent dit in 1932 het einde van het personentramverkeer. Het goederenvervoer blijft lonend.

De Duitsers vinden de goederenwagonnetjes van de WSM ook wel handig voor de aanleg van de Atlantikwall. De tram vervoert zand naar deze verdedigingslinie. Dat is ook het geval met het Delflandspoor, een werkspoorlijn van het hoogheemraadschap van Delfland in de duinen bij Hoek van Holland.

Tijdens de spoorwegstaking van 1944-1945 wordt het WSM-tramnet flink gehavend. De locomotieven blijven –verstopt onder stromatten– behouden. Na de oorlog leeft het vervoer van groenten per tram nog even op. Maar de concurrentie van de vrachtwagen blijkt te sterk. Op 1 februari 1970 is het karakteristieke goederentrammetje uit het Westland verdwenen.

”Rook waait over het Westland. De Westlandse Stoomtram, het Delflandspoor en de Westlanders, 1881-1970”, Hans van Lith; uitg. Kimabo, Zaltbommel, 2012; ISBN 978 94 90920 06 7; 455 blz.; € 55,-.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen