Akkerbouw moet grotendeels zelf uit huidige dal klauteren

door LJ. Ruijgrok

Tijdens een paneldiscusie, ter gelegenheid van de aanbieding van de Rabobank-studie 'Visie op de internationale concurrentiekracht in de akkerbouw' bleek opnieuw dat niemand een kant-en-klare oplossing heeft voor de ontstane situatie van overschotten en lage prijzen. De conclusie van de Rabobankonderzoekers is dat inderdaad op veel Nederlandse akkerbouwbedrijven verbetering van de inkomens noodzakelijk is. Deze verbetering is volgens hen te bereiken door een efficiëntere bedrijfsvoering, door het leveren van akkerbouwprodukten die zich onderscheiden van de bulkmarkt en door het opnemen van een neventak in het bedrijf. Elke ondernemer moet voor zijn eigen bedrijf de beste manier zoeken. Algemene oplossingen, zoals een vierde gewas of grootschalige agrificatie, zijn niet te verwachten.

Vermogenspositie

Ing. P.J. Rademakers, hoofd Financiering Agrarische Bedrijven bij de Rabobank, is van mening dat schaalvergroting een van de mogelijkheden is om tot lagere kosten te komen. Dit zal niet voor iedereen een oplossing zijn, maar nog steeds is de vermogenspositie van de meeste akkerbouwers niet slecht. De Rabobank heeft een groot marktaandeel in deze sector, dus men heeft een goed inzicht in het financiële reilen en zeilen. Vorig jaar had de bank wel 2 miljard gulden aan kredieten uitstaan in de sector, maar daar stonden tegoeden ter waarde van een miljard gulden van de akkerbouwers tegenover. Dit tegoed is in het afgelopen jaar overigens met 73 miljoen gulden afgenomen, maar steekt toch nog gunstig af in vergelijking met andere sectoren. Voor een aantal akkerbouwers is het dus mogelijk hun bedrijf te vergroten. Dat is ook mogelijk, omdat een aantal kleine bedrijven het heel moeilijk heeft. Rademakers schat in dat ongeveer 15 procent van de akkerbouwers tot de probleemgevallen behoort. Voor tussen de 3 en 5 procent lijkt bedrijfsbeëindiging de enige oplossing. Schaalvergroting kan een efficiëntere bedrijfsvoering bevorderen.

Polderbier

Extra opbrengsten, daar moeten de Nederlandse akkerbouwers naar zoeken. In Europees verband bezien is onze akkerbouw nu eenmaal kleinschalig. IVIet zo'n 8 procent van de totale agrarische produkten behoort trouwens ook in ons land de akkerbouw tot een van de kleinere agrarische takken. Ten opzichte van de grootschalige produktie elders in Europa zitten wij daardoor te ongunstig om met bulkprodukten te kunnen concurreren. In de Rabo-studie wordt dan ook de aanbeveling gedaan dat de Nederlandse akkerbouwers hun perspectief met name zoeken in de intensievere en hoogwaardige marktsegmenten. Het gaat erom produkten te telen met een hoge toegevoegde waarde. Als voorbeelden noemde Rademakers de Opperdoese aardappel, de Zeeuwse vlegel, de Dollardtarwe en het Polderbier.

Hennepteelt

Op het gebied van de agrificatie zullen de mogelijkheden voorlopig beperkt zijn. Onlangs waren er optimistische geluiden over de teelt van hennep bestemd voor de papierindustrie. Toch wordt verwacht dat ook in het meest gunstige geval niet meer dan 10.000 hectare voor deze teelt bestemd kan worden terwijl in Nederland de akkerbouwgewassen 300.000 hectare beslaan. Toch kunnen een aantal van de genoemde oplossingen er toe bijdragen dat de druk voor de sector wat van de ketel gaat.

Politieke oplossing

Dat is dan ook de teneur van de Rabo-studie; er wordt uitgegaan van een marktgerichte aanpak om tot verbetering te komen. Tijdens het symposium stelde J. Korteweg, de voorzitter van de Nederlandse Akkerbouw Vakbond, het hier absoluut niet mee eens te zijn. 'We zitten met een Europees probleem, dat om een politieke oplossing vraagt. We moeten in Europa bereid zijn om wat meer te betalen voor de veiligheid van een goede voedselvoorziening. Er bestaat een grote kloof tussen de landbouw en de samenleving. In Nederland wordt slechts 7 procent van de huishoudinkomens bestemd voor de voedselaankopen. Welnu, wanneer daar slechts een procent bij komt. zou dat voor de akkerbouwers een inkomensverbetering van 50 procent betekenen. Er moeten gewoon hogere garantieprijzen komen'.

Wereldmarkt

De andere forumleden konden daar niet in meekomen. Ir. F. Olieman, directeur van de suikerdivisie van CSM, zei dat het voor het bedrijfsleven van het grootste belang is om daar te kopen waar kwaliteit en prijs het gunstigst liggen. Zo zal Honig, een van de dochterondernemingen van CSIVI, zijn graan daar in de wereld kopen waar de grondstof het best en de prijs het voordeligst is om goede macaroni, vermicelli en dergelijke van te fabriceren. Zo alleen valt op de wereldmarkt te overleven.

Ook ir. D. Luteijn, voorzitter van de Raad van Bestuur van Cebeco, zag geen politieke oplossing voor de problemen in de akkerbouw. De feitelijke situatie voor Nederland is dat de sector niet groot is en dat we toch proberen om op Europese schaal concurrerend te zijn. Wel moeten we kijken hoe het komt dat we de laatste jaren in een slechtere positie zijn gekomen en met alle macht proberen daar wat aan te doen.

Luteijn vindt dat er in zoverre een politieke kant aan de zaak zit dat er best eens goed gekeken kan worden waarmee de akkerbouw momenteel geholpen kan worden. Hoewel de politiek niet bereid is op grote schaal middelen ter beschikking te stellen kan er wellicht op fiscaal gebied verlichting geboden worden. Ook quotering is soms nodig, omdat een beperking van de produktie kan leiden tot een betere prijsvorming.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen