Man/vrouw-firma

door mr. J. Wolterink

Het huwelijk heeft als zodanig nog geen gevolgen voor de belasting van de winst uit onderneming. De echtgenoot, die als ondernemer trouwt of tijdens het huwelijk een onderneming gaat drijven, blijft of wordt fiscaal de ondernemer; de winst uit onderneming wordt volledig aan hem toegerekend. De vrouw wordt door het huwelijk geen ondernemer. Toch gebeurt het vaak dat de man samen met de vrouw de onderneming drijft; denk aan de detailhandel en de agrarische sector De winst wordt door de inspanning van beiden gerealiseerd.

Omdat het niet reëel zou zijn deze winst volledig progressief bij de man te belasten (bij een hogere winst is een hogere belastingschijf van toepassing; meer belasting betalen dus), heeft de fiscus hiervoor voorzieningen getroffen die deze progressie verlagen.

De eerste mogelijkheid die de echtgenoten hebben is de meewerkaftrek. Afhankelijk van het aantal uren dat door de vrouw in de onderneming gewerkt wordt mag een bepaald percentage van de winst afgetrokken worden. Hierover hoeft dus geen belasting betaald te worden. De aftrek bedraagt maximaal (bij 1750 uren of meer gewerkt door de vrouw) 4 procent van de winst.

De tweede mogelijkheid is het toekennen van een reële arbeidsbeloning aan de vrouw. Hierdoor wordt de winst van de onderneming verlaagd. Het bedrag dat de vrouw als inkomen ontvangt is bij haar wel belast. Er moet een schriftelijke overeenkomst tussen de man en de vrouw zijn en de arbeidsbeloning is gebonden aan een minimum (voor 1995 f.12.148).

Welke van beide genoemde voorzieningen het meeste belastingvoordeel oplevert, hangt af van de concrete omstandigheden van het geval, zoals winstcijfers en andere aftrekmogelijkheden. De beide mogelijkheden zijn vooral bedoeld voor situaties waarin de vrouw ondersteunende activiteiten in de onderneming van de man uitvoert. Wel is het duidelijk dat het nog meer fiscaal voordeel kan opleveren als de man en de vrouw beide ondernemer zijn en de winst tussen hen wordt verdeeld. Dit gaat verder dan de hiervoor bedoelde situaties waarin de vrouw alleen ondersteunend bezig is. De progressie wordt door de verdeling van de winst nog meer verlaagd. De man/vrouw-firma biedt deze mogelijkheid.

Man/vrouw-firma

Bij het aangaan van de man/vrouw-firma wordt een eenmanszaak, meestal van de man, omgezet in een vennootschap onder firma tussen de man en zijn echtgenote. In een, notariële of onderhandse, akte worden de regels van de vennootschap vastgelegd. Beide vennoten worden ingeschreven in het handelsregister en beide vennoten worden door het aangaan van de firma hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden.

Dat is een nadeel, de echtgenote wordt hoofdelijk aansprakelijk. Verder krijgt de echtgenote ook zeggenschap. Je gaat een overeenkomst aan en zult het over een aantal zaken samen eens moeten zijn. Welke voordelen maken deze man/vrouw-firma zo populair? Dit zijn voordelen van fiscale aard. We zetten de voornaamste summier op een rijtje:

1. Startersaftrek. De vrouw als startende ondernemer kan een extra aftrek van de winst realiseren.

2. Zelfstandigenaftrek. Beide echtgenoten kunnen van deze aftrek profiteren, als ze tenminste 1225 uur per jaar in de onderneming werken.

3. Verdeling van progressie. De winst wordt over beide echtgenoten verdeeld. Beide echtgenoten kunnen hierdoor de eerste schijf voor de inkomstenbelasting optimaal gebruiken.

4. Stakingsfaciliteiten. Beide echtgenoten kunnen bij het staken van de onderneming profiteren van de vrijstellingen van stakingswinst, het bijzondere tarief en de oudedagsvoorzieningen.

Bij het aangaan van de vennootschap kan de aanspraak op de stille reserves van de onderneming door de man gedeeltelijk naar de vrouw worden doorgeschoven zonder belastingheffing (zogenaamde geruisloze doorschuiving). Dit kan alleen als de toetredende vrouw nog geen 55 jaar is.

Er kan alleen een beroep op genoemde faciliteiten worden gedaan als de vrouw ook als ondernemer kan worden beschouwd. Daarbij moet worden aangetoond dat de vrouw daadwerkelijk deelneemt aan het drijven van de onderneming en dus ook ondernemersrisico loopt.

Beide vennoten nemen beslissingen en kunnen de vennootschap binden. De echtgenoten moeten op basis van gelijkheid streven naar economisch voordeel.

Ter illustratie: in een recente uitspraak van het Hof 's-Gravenhage besliste de rechter dat de belanghebbende onvoldoende aannemelijk had gemaakt dat in de werkzaamheden van de vrouw ondernemersrisico lag besloten, dat die werkzaamheden waren gericht op het verkrijgen van een eigen winstaandeel en dat de vrouw beleidsbeslissingen nam. De rechter vond de man/vrouw-firma in dat geval dus niet aannemelijk.

Of de firma door de fiscus geaccepteerd wordt, hangt dus voornamelijk af van de concrete feiten. Duidelijk is dat het niet een "papieren firma" mag zijn. Het is verstandig dit vooraf met de accountant en eventueel de fiscus te bespreken.

Beoordeling

Hoe moeten we nu tegen deze mogelijkheden van belastingbesparing aankijken? ik meen dat belastingbesparing op zich geoorloofd is, mits men binnen de mogelijkheden van de wet blijft. De mogelijkheden die de wet biedt of door de rechtspraak geaccepteerd zijn, mogen benut worden. Als men door het aangaan van een man/vrouw-firma de meeste belasting kan besparen en men voldoet aan de gestel-

vervolg op pagina 25

vervolg van pagina 23

de eisen, dan hoeft wat dat betreft hier niets op tegen te zijn. Bij de man/vrouw-firma wordt naar de feiten gekeken. Het mag geen "fiscale constructie" zijn. De firma is werkelijkheid, waaraan de fiscus bepaalde faciliteiten verbindt. Dit onderstreept, fiscaal gezien, de geoorloofdheid. Daarbij moeten we wel altijd onszelf onderzoeken op onze intentie van belastingbesparing. Willen we de onderneming zo gezond mogelijk houden en een goede boterham erin verdienen. Of willen we koste wat het kost zoveel mogelijk verdienen en zo weinig mogelijk ' belasting betalen? Werkt daarvoor de (huis)vrouw zoveel uren mee in de onderneming? Staan de middelen wel in verhouding tot het doel? Dit zijn vragen die we niet uit de weg mogen gaan. Daarbij gaat het niet meer over wel of geen man/vrouw-firma, maar om de diepste vraag: waarvoor leven wij?

We hebben gezien dat de vrouw daadwerkelijk onderne­ mer moet zijn. De vrouw loopt evenals de man ondernemersrisico en heeft zeggenschap in de firma.

In dit verband dient ook nagedacht te worden over de verhouding man/vrouw in bijbels licht. Het voert te ver daar in dit artikel diep op in te gaan. De man en de vrouw zijn niet gelijk aan elkaar De roeping en de plaats van man en vrouw verschillen. Maar in de Bijbel worden de man en de vrouw wel als gelijkwaardig beschouwd.

Op verschillende plaatsen komen we vrouwen tegen met een meer of minder belangrijke taak in het maatschappelijke leven. In dit verband denken we vooral aan de deugdelijke huisvrouw uit Spreuken 31. Zij drijft handel en geniet het vertrouwen van haar man. De man en de vrouw vullen elkaar aan en hebben eigen verantwoordelijkheden.

Het beeld dat Spreuken 31 ons geeft van dit echtpaar kan ook heden gestalte krijgen in een onderneming die gedreven wordt door man en vrouw.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen