De kern van onze nationale gedachte - pagina 43

lessen den Christelijken geest der maatschappij tot uiting brengen. „Onze maatschappij heeft een Christelijk karakter en dat doordringt vanzelf de school". Het verdere verloop der geschiedenis heeft bewezen, hoezeer Thorbecke zich vergiste. Kon door hem in 1857 ons volk nog een godsdienstig volk worden genoemd, de openbare school heeft er het zijne toe bijgedragen, dat het dezen eernaam ging verliezen. Thorbecke's waarschuwing: „Gij kunt niet en de school kan niet neutraal zijn tegenover het Christendom ; gij kunt neutraal zijn jegens deze of gene Kerk, niet jegens het Christendom", werd door zijn eigen partijgenooten in den wind geslagen, toen het Liberalisme hoe langer hoe meer onder den ban kwam der natuurwetenschappen. Voor alles, wat naar dogma riekte, was nu geen plaats meer. Zelfs het godsbegrip en het onsterfelijkheidsbegrip werden als vraagstukken beschouwd, die op de Staatsschool niet mochten worden verkondigd. Voor verdraagzaamheid was de tijd voorbij. Het beruchte woord van Kappeyne van de Copello: „dan moet de minderheid maar onderdrukt worden", is daar om te bewijzen, hoever men was afgeraakt van de kern der nationale gedachte. De grondwaarheden van het Christendom werden steeds meer geloochend en als een gevaarlijke verstandsbeneveling der kinderen uitgebannen uit de openbare school. Zoo werd plaats gemaakt voor het Marxisme met zijn historisch-materialisme en zijn ondermijning van godsdienst, recht en zedelijkheid. Tevergeefs deed Troelstra een poging om het godsbegrip vereenigbaar te stellen met het historisch-materialisme, toen hij in 1902 in het bekende debat met Ds. Talma over Sociaaldemocratie en Ethiek de stelling verdedigde, dat ook de Christen de voortdurende wisseling der ideeën als gevolg van de voortdurende wisseling in de economische toestanden zal kunnen aanvaarden door deze te beschouwen als een instrument, waarmede God zijn bestel met deze wereld volbrengt. De poging werd hardhandig afgestraft door Mevrouw Roland Holst, die in haar opstel „Beginsel en Praktijk" kortweg vaststelde : „Het historisch-materialisme kan niet met het Kalvinistisch of eenig ander geloof aan een daadkrachtig God samengaan. In één hoofd kunnen niet naast elkaar wonen de weerschijn van twee verschillende maatschappelijke tijdperken; waar de eene glans opkomt, dooft hij de andere uit. . . . want dat vage begrip van een God, die zijn wil niet plant in de harten der. menschen, die niet de wereld regeert, die niet gehoorzaamheid voorschrijft aan zijne wetten, die God was de schaduw van een schaduw, die krachtelooze schim kon geen verzoener, geen bemiddelaar zijn tusschen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen