De preek in discussie - pagina 33

Zóó is h e t ook m e t de godsdienstoefening der Christenheid 1 '. — „Deze critiek op k e r k e n C h r i s t e n d o m " , m e r k t e prof. A a l d e r s op, „is o n t r o e r e n d " . I k k a n m i j voorstellen, dat zij m i j op m i j n s t e r f bed nog niet m e t r u s t laat. K i e r k e g a a r d h e e f t den bijl gelegd aan den w o r t e l van d e n boom. D e v r a a g n a a r de k e r k is de v r a a g n a a r de mogelijkheid, d a t hier, in deze wereld, persoonlijk en gemeenschappelijk, iets v e r w e r k t w o r d t v a n h e t K o n i n k r i j k Gods. Deze mogelijkheid is volgens K i e r k e g a a r d uitgesloten". >) E n e v e n v e r d e r : „ K i e r k e g a a r d h e e f t d u s gelijk, als hij a a n de k e r k h a a r o n z u i v e r h e i d v e r w i j t . M a a r dit v e r w i j t h e e f t alleen zijn volle k r a c h t , zóó, als K i e r k e g a a r d h e t laat gelden, als deze onzuiverheid zonder m e e r w o r d t a a n v a a r d als n a t u u r l i j k e n g e m a k k e l i j k , niet als e e n k r u i s e n een oordeel. M a a r zijn v e r w i j t verliest goeddeels zijn k r a c h t als de k e r k h a a r o n z u i v e r h e i d als n o o d g e d r o n g e n a a n v a a r d t , o m d a t in deze w e r e l d h e t mensch-zijn v a n d e n e n k e l e en h e t m e n s c h - o n d e r - e n - m e t - d e - m e n s c h e n zijn d e r g e m e e n s c h a p niet zuiver k a n zijn en alleen d a a r n a a r u i t s t r e k k e n k a n in geloof en in strijd. H e t is slechts de v r a a g of de k e r k en h e t k e r k l i d dit doen. De ruiterlijke erkenning van den klein-menschelijken kant der k e r k is de v o o r w a a r d e tot de blijmoedige a a n v a a r d i n g der k e r k " 2). D e a c h t e r g r o n d v a n alle critiek op de b u r g e r l i j k h e i d d e r prediking is n u w e l duidelijk. Wie zich op die b u r g e r l i j k h e i d alleen blind s t a a r t w e i g e r t nog steeds de p r e d i k i n g d e r k e r k in al h a a r noodg e d w o n g e n g e b o n d e n h e i d te a a n v a a r d e n . Feitelijk h e e f t hij gem a k k e l i j k spel. W a t is g e m a k k e l i j k e r dan de p r e d i k i n g h a a r o n s m a k e l i j k h e i d voor te w e r p e n ? Is dat n u juist niet h e t blinde bedrijf d e r „ b u r g e r s " zelf, die h u n eigen zelfcritiek o b j e c t i v e e r e n n a a r buiten, in casu op de p r e e k ? M e n m o e s t zelf eens w e t e n , hoeveel critiek op de preek niet veel meer is dan ontevredenheid m e t de leegheid en krachteloosheid v a n h e t eigen uitgeholde b u r g e r bestaan. „Bocheljoen is altijd v l u g t e schelden op zijns b u u r m a n s r u g " luidde h e t o u d e r i j m p j e e n de r u g v a n b u u r m a n op den kansel is w a a r l i j k b r e e d genoeg. N a t u u r l i j k is h e t verzet t e g e n de b u r g e r l i j k h e i d d e r p r e d i k i n g een reactieverschijnsel. Als zoodanig is ook hier niets n i e u w s onder de zon. A l s er é é n „ b u r g e r l i j k e " periode in h e t k e r k e l i j k leven valt a a n te wijzen, dan toch zeker in de dagen van het verlicht despotisme h i e r te lande, toen h e t s t a a t s h u m a n i s m e de d e u r k n o p van eiken kansel in h a n d e n hield. H e t m e r k w a a r d i g e bij de afscheiding w a s d a t de reactie t e g e n de v e r b u r g e r l i j k t e p r e d i k i n g destijds gevoerd moest w o r d e n door de naamloozen e n de schameDr. W. J. Aalders, a.w. p. 99. -) Idem, p. 101. (Vetgedrukt van mij, T.)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen